![]()
ក្រោយពេលដែលប្រតិភូគណៈកម្មការកិច្ចការបរទេសនៃសភាកម្ពុជា ឡាវ និង វៀតណាម បានជួបជុំគ្នានៅទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ ប្រទេសឡាវ ចាប់ពីថ្ងៃទី២ ដល់ទី៤ ខែសីហា ដើម្បីបើកសន្និសីទលើកទី៦ ស្ដីពីការគាំទ្រ និងជំរុញការអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ (CLV)។ មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងតំណាងសហគមន៍ដែលរស់នៅខេត្តរតនគិរី រំពឹងថា គម្រោងនេះនឹងជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់រីកចម្រើនជាងបច្ចុប្បន្ន ជាពិសេសវិស័យទេសចរណ៍ក្នុងឧទ្យានជាតិវីរជ័យ ខេត្តរតនគិរី និងខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ទន្ទឹមនឹងការរំពឹងទុកនេះ ពួកគេបង្ហាញការបារម្ភចំពោះផលលំបាកមួយចំនួនទាក់ទិនធនធានធម្មជាតិក្នុងតំបន់ដែលអាចប្រឈមមុខទៅនឹងការបំផ្លិចបំផ្លាញ និងការទាញយកផលមិនសមស្រប។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចខេត្តរតនគិរី ដែលកំពុងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិចាត់ទុកគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ (CLV) ថា អាចជួយជីវភាពពលរដ្ឋក្នុងតំបន់បានប្រសើរជាងមុន។
ប្រធានសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិអូរទុង មានទីតាំងក្នុងឧទ្យានជាតិវីរជ័យ លោក ស៊ុត វើល កត់សំគាល់ថា បច្ចុប្បន្នវិស័យទេសចរណ៍ធម្មជាតិឋិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់សហគមន៍មិនទាន់រីកចម្រើននៅឡើយ ដោយសារកង្វះខាតផ្លូវគមនាគមន៍ដែលជាហេតុផលចម្បងនៃដំណើរកម្សាន្តរបស់អ្នកទេសចរណ៍។ លោកថា សក្ដានុពលរដ្ឋ ធនធានធម្មជាតិមានព្រៃឈើ សត្វព្រៃ ទឹកជ្រោះ ភ្នំ ទន្លេនៃឧទ្យានជាតិវីរជ័យ គឺជាប្រភពទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ ហេតុនេះប្រសិនគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍បង្កើតឡើង សហគមន៍រំពឹងថា ការរីកចម្រើននៃវិស័យទេសចរណ៍សហគមន៍នឹងរីកចម្រើនបង្កើតប្រាក់ចំណូលសហគមន៍បានកាន់តែប្រសើរ៖ «អាចមានប្រាក់ចំណូលគួរសម ព្រោះអ្នកខ្លះជូនភ្ញៀវ អ្នកខ្លះលក់ម្ហូបអាហារ អ្នកខ្លះនាំភ្ញៀវពីខេត្តមកសហគមន៍ ទៅមើលជ្រោះ មើលព្រៃបានចំណូលខ្លះៗ»។
ចំណែកប្រធានកម្មវិធីអង្គការសង្គ្រោះសត្វព្រៃកម្ពុជា ប្រចាំខេត្តរតនគិរី លោក វណ្ណ និមល ចាត់ទុកការបង្កើតតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា វៀតណាម និង ឡាវ គឺស៊ីសង្វាក់ទៅនឹងគម្រោងអភិរក្សតំបន់ការពារធនធានធម្មជាតិចំនួន៥ ក្នុងឧទ្យានជាតិវីរជ័យ នាខេត្តរតនគិរី និងខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលកំពុងត្រូវការទីផ្សារទេសចរណ៍៖ «បើយើងគ្រាន់តែជជែកថា មានគោលដៅវិស័យទេសចរណ៍ ប៉ុន្តែយើងមិនមានឆន្ទៈអភិវឌ្ឍទេ អ៊ីចឹងការពង្រឹងការអភិវឌ្ឍ ការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិក្នុងវិស័យទេសចរណ៍អាចប្រឈមមុខ»។
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ បានអភិវឌ្ឍរួចហើយនូវផ្លូវជាតិលេខ៧៨អា ភ្ជាប់តំបន់ច្រកទ្វារព្រំដែនអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី ជាប់នឹងច្រកទ្វារអន្តរជាតិឡេថាញ់ (Le Thanh) ប្រទេសវៀតណាម ទៅទល់នឹងផ្លូវជាតិលេខ៧ ខេត្តស្ទឹងត្រែង និងតភ្ជាប់ពីខេត្តស្ទឹងត្រែង ទៅច្រកទ្វារដុងក្រឡ (Dong Krolor) ព្រំដែនប្រទេសឡាវ និងខេត្តក្រចេះ និងផ្លូវជាតិលេខ៧៦អា ភ្ជាប់ពីក្រុងបានលុង ខេត្តរតនគិរី ទៅខេត្តមណ្ឌលគិរី។
កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា អាជ្ញាធរកម្ពុជា និងវៀតណាម បានសម្រេចបើកផ្លូវដឹកជញ្ជូនកម្រិតតំបន់រវាងច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី និងច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិឡេថាញ់ ខេត្តយ៉ាឡាយ ប្រទេសវៀតណាម ដែលជាតំបន់ប៉ូលសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់ទី៤ របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ដោយឡែកអាជ្ញាធរខេត្តក៏បានឈូសឆាយផ្លូវលំមួយខ្សែពីស្រុកអណ្ដូងមាស ទៅកាន់តំបន់កន្ទុយនាគ តំបន់ខ្សែក្រវាត់មុំបីកម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ ចម្ងាយជាង ៧០គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងបានលុង។
អ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តរតនគិរី លោក ញ៉ែម សំអឿន កត់សំគាល់ថា ការបើកផ្លូវដឹកជញ្ជូនតភ្ជាប់ពីវៀតណាម មានប្រយោជន៍លើវិស័យធ្វើពាណិជ្ជកម្មកសិផលពីខេត្តរតនគិរី ទៅលក់នៅទីផ្សារប្រទេសវៀតណាម និងដឹកជញ្ជូនគ្រឿងសម្ភារៈ និងទំនិញពីប្រទេសវៀតណាម មកខេត្តរតនគិរី ទីក្រុងភ្នំពេញ និងបណ្ដាខេត្តទៀតផង។ លោករំពឹងថា ការបើកផ្លូវដឹកជញ្ជូននេះនឹងក្លាយទៅជាផ្លូវដឹកជញ្ជូនផ្លាស់ប្ដូរទំនិញអ្នកដំណើរ សេវាកម្មទេសចរណ៍សម្រាប់គម្រោងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស និងអាស៊ាននៅថ្ងៃខាងមុខ។
ផ្ទុយពីការរំពឹងទុកនេះ តំណាងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលខ្មែរឈ្មោះម្ចាស់ស្រុកមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសបារាំង និងតំណាងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបារម្ភពីភាពមិនយុត្តិធម៌ក្នុងការបើកតំបន់សេដ្ឋកិច្ចរួមជាមួយវៀតណាម ដែលមានចំនួនពលរដ្ឋច្រើន និងតម្រូវការផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មច្រើនជាងភាគីកម្ពុជា និងឡាវ ជាហេតុធ្វើឲ្យកម្ពុជា អាចប្រឈមទៅនឹងបាត់បង់អធិបតេយ្យភាពទឹកដី និងធនធានធម្មជាតិដ៏សម្បូរបែបក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសនោះ។
![]()
មកទល់បច្ចុប្បន្ននេះមិនឃើញមានឯកសារណាបញ្ចេញឲ្យដឹងពីផែនការពិស្ដារទាក់ទិនការបង្កើតតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នៅឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែអតីតអ្នកសម្របសម្រួលអង្គការទន្លេបីមានការិយាល័យនៅខេត្តរតនគិរី លោក មៀច មាន ឲ្យដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ បានឯកភាពរួមគ្នាអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ រួមមានវិស័យកសិ-ឧស្សាហកម្ម គមនាគមន៍ និងដឹកជញ្ជូន ទេសចរណ៍ ឋាមពលអគ្គិសនី និងធនធានមនុស្ស។
លោក មៀច មាន កត់សំគាល់ថា ភាគីប្រទេសទាំងបីជំរុញការងារនេះ បានមួយកម្រិតធំហើយ ហេតុនេះអ្វីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបំពេញគឺយន្តការការពារធនធានធម្មជាតិនៅសេសសល់ឲ្យបានគង់វង្ស ពង្រឹងសមត្ថភាពធនធានមនុស្សក្នុងតំបន់ និងការសិក្សាផលប៉ះពាល់ឲ្យបានជាក់លាក់ទៅលើបញ្ហាបរិស្ថាន ជីវចម្រុះទាក់ទិនគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទាំងអស់នោះ៖ «បើវិសាលភាពពង្រីកផ្ទៃដីកសិកម្មច្រើនព្រៃឈើនឹងបាត់បង់ច្រើន សត្វព្រៃក៏បាត់បង់តាមហ្នឹងដែរ។ ការបង្កើតឋាមពលអគ្គិសនីតាមរយៈបង្កើតទំនប់ច្រើន ក៏ធ្វើឲ្យបាត់បង់ព្រៃឈើ បឹង ទន្លេផង។ វាកើនទៅលើឋាមពលអគ្គិសនីផលិតបាន ប៉ុន្តែវាបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិ និងបរិស្ថាន»។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យ បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ កត់សំគាល់ថា ចរន្តអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍មិនអាចថយក្រោយបានទេ ពីព្រោះជាគម្រោងថ្នាក់តំបន់ និងមានការចូលរួមជ្រោមជ្រែងពីស្ថាប័នអន្តរជាតិមួយចំនួនទៀតផង។ លោកមិនរំពឹងថា ជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងតំបន់នឹងទទួលបានផលប្រយោជន៍ជាក់លាក់ស្ដីពីការអភិវឌ្ឍនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែលោកលើកទឹកចិត្តឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ធ្វើកិច្ចសហការជាមួយប្រទេសជិតខាងឲ្យបានប្រសើរ ទាំងការការពារបូរណភាពដែនដី ការបង្កើតទីផ្សារការងារជូនពលរដ្ឋ និងការពង្រីកការនាំចេញផលិតផលផលិតក្នុងស្រុក និងតម្លៃលក់ឋាមពលអគ្គិសនីក្នុងតម្លៃទាបជូនប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រទើបជីវភាពពលរដ្ឋមានការកើនឡើង៖ «វាអត់ថយក្រោយកើតទេ វាទៅមុខទៀត អ៊ីចឹងរកចំណេញឲ្យបានច្រើនជាអតិបរមា ហើយមានទំនាក់ទំនងឲ្យល្អជាមួយខាងវៀតណាម ដើម្បីប្រើប្រាស់ផ្លូវឆ្លងកាត់សមុទ្រអន្តរជាតិដឹកផលិតផលឧស្សាហកម្មចេញតាមវៀតណាម បើនៅស្រុកខ្មែរយើងចេញតាមកំពង់សោម គឺវាឆ្ងាយណាស់ អានេះល្អទៅវិញ»។
អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន បញ្ជាក់ថា គម្រោងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ដំណើរការទៅបានលុះត្រាតែភាគីទាំងអស់ឯកភាពគោរពតាមលក្ខខណ្ឌដែលបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយគ្នា ជាពិសេសការដោះស្រាយបូរណភាពទឹកដី និងខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនរួចរាល់ និងគោរពច្បាប់ទាំងឡាយដែលមានធរមានរបស់ប្រទេសនីមួយៗ៖ «កាលណាគេដាក់ជាតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណតំបន់ហ្នឹងត្រូវទទួលស្គាល់ព្រំដែន បន្ទាប់ពីទទួលស្គាល់ព្រំដែនវាត្រូវក្លាយទៅជាសហប្រតិបត្តិការរួមនៅកន្លែងនោះឯង ដូច្នេះមិនធ្វើឲ្យបាត់បង់ដីទេហើយធ្វើឲ្យតំបន់ដាច់ស្រយាលទទួលបានការគ្រប់គ្រងតាមច្បាប់ទម្លាប់រៀងៗខ្លួន»។
លោក ឈាង វុន ដែលជាប្រធានគណៈកម្មការកិច្ចការបរទេស សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ឃោសនាការ និងព័ត៌មាននៃរដ្ឋសភា នៅថ្ងៃទី៧ ខែសីហា បញ្ជាក់ថា ស្ថាប័នរដ្ឋសភាមានតួនាទីឃ្លាំមើលបញ្ហានេះ ហេតុនេះលោកមិនអាចអធិប្បាយពិស្ដារទាក់ទិនគម្រោងនេះទេ។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដីលោកបានថ្លែងក្នុងឱកាសបើកសន្និសីទលើកទី៦ កាលពីថ្ងៃទី២ ខែសីហា ថា ផែនការអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណនៃប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ និង វៀតណាម នឹងធ្វើឱ្យប្រជាជនក្នុងតំបន់ក្លាយជាសហគមន៍តែមួយ ហើយទាំងស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ និងប្រតិបត្តិនៃប្រទេសទាំងបីកំពុងយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងលើផែនការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចិរភាពក្នុងតំបន់។
កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១១ កម្ពុជាបានយល់ព្រមដាក់បញ្ចូលខេត្តរបស់ខ្លួនចំនួន៤ មានខេត្តក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង រតនគិរី និងមណ្ឌលគិរី ដែលមានពលរដ្ឋប្រហែលជាង ៥សែននាក់។ រីឯប្រទេសឡាវ ក៏បានដាក់បញ្ចូលទឹកដីរបស់ខ្លួនចំនួន ៤ខេត្តដែរ ដូចជាខេត្តអាតាពើ (Attapeus) ចំប៉ាសាក់ (Champasak) សាលាវ៉ាន់ (Salavan) សេកុង (Sekong) ដែលមានមនុស្សប្រមាណ ៧សែននាក់ ហើយវៀតណាម បានដាក់បញ្ចូលទឹកដីរបស់ខ្លួនចំនួន ៥ គឺខេត្តយ៉ាឡាយ (Gia Lai) កនតុម (Kon Tum) ដាក់ឡាក់ (Dak Lak) ដាណាង (Da Nang) ប៊ិញភឿក (Binh Phuoc) ដែលខេត្តទាំងនេះមានមនុស្សជាង ៧លាននាក់។
ក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីនៃបណ្ដាប្រទេសទាំងនេះ បានយល់ព្រមបង្កើតផែនការមេខាងផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចនៅតំបន់ត្រីកោណ រហូតដល់ឆ្នាំ២០២០ ផ្អែកលើការចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា។ ក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីទាំងបីប្រទេសនេះក៏បានប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការពន្លឿនការច្របាច់បញ្ចូលគ្នា ជាពិសេសខាងការឆ្លងដែនផ្នែកទេសចរណ៍ ពាណិជ្ជកម្ម និងការដឹកជញ្ជូនទៅវិញទៅមក ព្រមទាំងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខាងផ្នែកសន្តិសុខ និងកិច្ចការបរទេសដើម្បីនាំមកនូវសន្តិភាព សុវត្ថិភាព និងនិរន្តរភាពនៃការអភិវឌ្ឍក្នុងអនុតំបន់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
