ព័ត៌មានថ្មីៗ

ពលរដ្ឋរស់នៅសង្ខាងផ្លូវដែក ប្រមាណ ៧០នាក់ បានបំបែកគ្នាទៅផ្ទះវិញនៅព្រឹកថ្ងៃទី១៧ កក្កដា បន្ទាប់ពីជួបជាមួយអភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ លោក មាន ចាន់យ៉ាដា ក្រោយពួកគេជួបជុំគ្នានៅមុខសាលារាជធានីភ្នំពេញដើម្បីសួរដំណឹងពីការអភិវឌ្ឍផ្លូវដែក។

តំណាងពលរដ្ឋដែលចូលជួបនោះនិយាយថា លោក មាន ចាន់យ៉ាដា ប្រាប់ពលរដ្ឋទាំងនេះថា តំបន់ដែលពួកគាត់កំពុងរស់នៅ មិនទាន់ប៉ះពាល់ទេ ព្រោះគេអភិវឌ្ឍផ្លូវដែកនៅគីឡូម៉ែត្រលេខ ៦ ខណ្ឌឫស្សីកែវសិន ដើម្បីដោះស្រាយចរាចរស្ទះតាមផ្លូវជាតិលេខ៥។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ពលរដ្ឋទាំងនេះនឹងមកសួរដំណឹងនេះទៀត នៅថ្ងៃទី៧ ខែសីហា។

សូមរង់ចាំអាន និងស្ដាប់ព័ត៌មានពិស្ដារ...

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៧ កក្កដា រៀបចំពិធីក្រុងពាលី មុននឹងចាប់ផ្ដើមវាយកម្ទេចអគារស ហៅអគារប៊ូឌីង ខណៈពលរដ្ឋ៧គ្រួសារចុងក្រោយក៏ព្រមចាកចេញទោះមិនមានសំណងបន្ថែមសម្រាប់ពួកគេក្ដី។

គម្រោងវាយកម្ទេចអគារចំណាស់នេះ នឹងចាប់ផ្ដើមពីថ្ងៃស្អែកតទៅ ខណៈនៅថ្ងៃនេះអាជ្ញាធររៀបចំក្រុងពាលី និងហ៊ុំព័ន្ធដើម្បីពិនិត្យថា គ្មានមនុស្សចេញចូលមកក្បែរអគារនេះ ពេលកំពុងវាយកម្ទេច។

បើតាមមន្ត្រីជំនាញអះអាងថា ការវាយកម្ទេច និងសម្អាតអគារនេះត្រូវការរយៈពេល៤ខែ។ ចំណែកការវាយកម្ទេចនេះនឹងធ្វើតាមស្ដង់ដារ ដោយមិនបង្កឲ្យប៉ះពាល់ដល់អ្នករស់នៅក្បែរតំបន់នេះទេ។

រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងដែនដី លោក ជា សុផារ៉ា បានប្រកាសនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីយប់ទី១៥ ខែកក្កដា ថា ពលរដ្ឋរស់នៅអគារប៊ូឌីងស្មើនឹង ១០០ភាគរយ យល់ព្រមចាកចេញ។ ចំណែកតំណាងពលរដ្ឋ ៧គ្រួសារដែលស្នើសុំសំណងបន្ថែម ឲ្យអាស៊ីសេរីដឹងថា ពួកគេយល់ព្រមចាកចេញហើយ ទោះមិនបានសំណងបន្ថែមក្ដី ដោយពួកគេយល់ព្រមលក់បន្ទប់របស់ខ្លួនតាមតម្លៃកំណត់របស់ក្រសួងដែនដី មួយម៉ែត្រការ៉េ ១.៤០០ដុល្លារ។

សូមរង់ចាំអាន និងស្ដាប់ព័ត៌មានពិស្ដារ...

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

បាតុភាពដែលផ្ទុះឡើងតាមរយៈការផ្លាស់ប្ដូរសាលាឃុំ-សង្កាត់សម្រាប់ធ្វើការក្រោយការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧ បានកក្រើកស្ទើរនៅគ្រប់ការិយាល័យឃុំ-សង្កាត់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ អតីតមេឃុំ ឬចៅសង្កាត់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មួយភាគធំនៅតាមសាលាឃុំ-សង្កាត់ មិនព្រមដើរចេញពីទីតាំងដែលខ្លួនធ្លាប់បម្រើការឡើយ។

នៅតាមសាលាឃុំ-សង្កាត់ខ្លះ តាមរយៈការសម្របសម្រួលរវាងបុគ្គល និងបុគ្គល អតីតមេឃុំ-ចៅសង្កាត់របស់គណបក្សកាន់អំណាចសម្រេចបង្ខំចិត្តចាកចេញពីសាលាឃុំ-សង្កាត់ដែលធ្លាប់ធ្វើការអស់ពេលប្រមាណ ៣០ឆ្នាំមកហើយ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការបោះឆ្នោតពីសង្គមស៊ីវិល យល់ឃើញថា ថ្វីបើការចូលកាន់តំណែងរបស់មេឃុំ-ចៅសង្កាត់ថ្មីពីខាងបក្សប្រឆាំង ត្រូវជួបឧបសគ្គខ្លះៗ ក៏បញ្ហានេះមិនជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ទៅដល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ នោះទេ។

នេះជាការផ្លាស់ប្ដូរលើកទីមួយហើយនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ ក្រោយពេលកម្ពុជា បញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិល និងចាប់តាំងពីមានការបោះឆ្នោតលើកដំបូងដែលរៀបចំដោយអាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្ននៃអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា ឬហៅថា អ៊ុនតាក់ (UNTAC) ឆ្នាំ១៩៩៣។ បញ្ហានេះ អ្នកជំនាញកិច្ចការបោះឆ្នោត និងបក្សប្រឆាំងយល់ឃើញថា បាតុភាពដែលបានផ្ទុះឡើងនេះ ប្រហែលកម្ពុជា ពុំធ្លាប់មានការផ្លាស់ប្ដូរតាមរយៈការបោះឆ្នោតពីមុនៗមក ទើបជំរុញឲ្យមានភាពស្មុគស្មាញបែបនេះ។

បើទោះជាបែបណា លោកនាយឧត្ដមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ឲ្យដឹងថា វិវាទដែលបានកើតឡើងនេះត្រូវស្វែងរកមុខសញ្ញានៃជម្លោះឲ្យបានដឹងជាមុនសិន ថាតើបញ្ហានេះបង្កឡើងដោយសារអ្វីឲ្យប្រាកដ។ លោកបន្តថា កន្លងទៅ អតីតមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ខ្លះ ត្រូវចំណាយថវិកា និងធនធានផ្ទាល់ខ្លួនធ្វើទីស្នាក់ការដើម្បីធ្វើការ ហេតុនេះអាចជាមូលហេតុនាំឲ្យពួកគេមិនទាន់សម្រេចចាកចេញភ្លាមៗ។ លោកបន្តថា «យើងដឹងហើយកន្លងមកមិនមែនមានតែសាលាឃុំទាំងអស់ ត្រូវបានរដ្ឋយើងសាងសង់ឲ្យទេ។ មានឃុំខ្លះនៅជួលផ្ទះគេ ឃុំខ្លះត្រូវជ្រកនៅនឹងគណបក្សកាន់អំណាច។ ដូច្នេះ ត្រូវរកហេតុផលឲ្យច្បាស់លាស់ មិនមែនគិតថាអ្នកដែលគេមិនឲ្យចូល ជួនកាលគេមានហេតុផលរបស់គេសមស្របដែរ។ យើងមិនចាំតែវាយតម្លៃថាត្រូវតែចាញ់ឆ្នោត ឬឈ្នះឆ្នោត ត្រូវតែឲ្យគេចូល។ យើងវាយតម្លៃរួមដូចនេះមិនត្រូវទេ ត្រូវរកហេតុផលឲ្យបានច្បាស់លាស់»។

អ្នកជំនាញកិច្ចការបោះឆ្នោតនៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និងបក្សប្រឆាំង សុទ្ធតែអះអាងថា ភារកិច្ចនៃការដោះស្រាយរឿងនេះ គឺជាបន្ទុករបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។

លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ថ្លែងថា វិវាទរឿងទីតាំងធ្វើការរបស់មេឃុំ-ចៅសង្កាត់នេះ វាពុំមែនជាដែនសមត្ថកិច្ចត្រូវដោះស្រាយរបស់ស្ថាប័ន គ.ជ.ប ទេ។ លោកបន្តថា «សមត្ថកិច្ចរបស់ គ.ជ.ប បានបញ្ចប់ហើយពាក់ព័ន្ធនឹងការិយាល័យការងាររបស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់។ ដូច្នេះប្រសិនជាមានការដោះដូរ ឬអវត្តមាន ឬក៏លាឈប់ដោយប្រការណាមួយរបស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នោះ បានជាតួនាទីរបស់ គ.ជ.ប រៀបចំបញ្ជីឈ្មោះទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ចាត់ចែងទៅតាមការងាររបស់ខ្លួន»។

នេះជាលើកទីមួយហើយដែលការប្រឈមនៅតាមទីតាំងសាលាឃុំ-សង្កាត់ ខណៈអតីតមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ពីខាងបក្សកាន់អំណាច មិនព្រមប្រគល់បន្ទប់ធ្វើការឲ្យមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ថ្មី ដែលមកពីខាងបក្សប្រឆាំង។ មកដល់ពេលនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បដិសេធថានៅពុំទាន់មានតួលេខជាក់លាក់នៅតាមសាលាឃុំ-សង្កាត់ដែលមានវិវាទនៅឡើយទេ។

មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ អះអាងថា ក្នុងមួយឆ្នាំ ថវិកាជាតិដែលទម្លាក់ទៅថ្នាក់ក្រោមជាតិតាមរយៈការធ្វើសាលាឃុំ-សង្កាត់នេះប្រហែលចន្លោះ ៧០ឃុំ-សង្កាត់ក្នុងមួយឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។

នាយឧត្ដមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ ថ្លែងថា ដោយសាររដ្ឋខ្វះខាតថវិកាសាងសង់សាលាឃុំ-សង្កាត់ ទើបបង្ខំចិត្តឲ្យមេឃុំ ឬចៅសង្កាត់ខ្លះត្រូវចំណាយថវិកាពីហោប៉ៅផ្ទាល់ខ្លួន រៀបចំទីតាំងបំពេញការងារដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់។

ប្រធាននាយកដ្ឋានកិច្ចការបោះឆ្នោត និងនីតិកម្មនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អ្នកស្រី ម៉េង សុភារី ទទួលស្គាល់ថា ការិយាល័យឃុំ-សង្កាត់ខ្លះពិតជារកឃើញមានការចំណាយថវិកាដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់មែន។ អ្នកស្រីយល់ឃើញថា វិវាទដែលផ្ទុះឡើងក្រោយមេឃុំ-ចៅសង្កាត់គណបក្សប្រឆាំងឈ្នះឆ្នោតនេះ អាចកើតចេញពីទំនាស់បុគ្គល និងបុគ្គលច្រើនជាង ជាពិសេសអតីតមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ពីខាងបក្សកាន់អំណាច ព្រោះនេះជាលើកទីមួយហើយដែលមានការផ្លាស់ប្ដូរតាមរយៈការបោះឆ្នោត។ អ្នកស្រីបន្តថា «ខ្ញុំយល់ថាដោយមិនធ្លាប់មានការផ្លាស់ប្ដូរពីមុនមក អ្នកដែលធ្លាប់ធ្វើការងារ គាត់ធ្លាប់តែអង្គុយកន្លែងគាត់ ដល់ពេលគាត់បាត់បង់ការងាររបស់គាត់ ហើយជួនកាលគាត់មិនអាចទទួលយកអារម្មណ៍ហ្នឹងបានភ្លាមៗ»។

ចំពោះវិវាទនេះ គណបក្សប្រឆាំងមើលមិនឃើញថា អាចជាប្រផ្នូលមិនល្អចំពោះការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ ឡើយ។ អ្នកស្រី ម៉េង សុភារី ចាត់ទុកថា ការបើកឲ្យមានការបោះឆ្នោត នោះជាការឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញរួចជាស្រេចហើយថា អ្នកនយោបាយនឹងគោរពទៅតាមឆន្ទៈរបស់ម្ចាស់ឆ្នោត ហេតុនេះការឈ្នះ ឬចាញ់ គណបក្សនយោបាយនីមួយៗត្រូវទទួលស្គាល់ថា វាគឺជាជោគវាសនាបានកំណត់រួចទៅហើយ។

ការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់នៅអាណត្តិទី៤ ឆ្នាំ២០១៧ ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធររាជធានី-ខេត្តប្រកាសសុពលភាពចូលបម្រើការជាផ្លូវការកាលពីថ្ងៃទី៣ កក្កដា បង្ហាញថា បក្សប្រឆាំងទទួលបានមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ជិត ៥០០អាសនៈ (៤៨៩អាសនៈ) ខណៈដែលបក្សកាន់អំណាចទទួលបានសំឡេងគាំទ្រជាង ១ពាន់អាសនៈ (១.១៥៦អាសនៈ) នៃសំឡេងឆ្នោតសរុបនៅទូទាំងប្រទេស។

នាយកប្រតិបត្តិគណៈកម្មាធិការអព្យាក្រឹត និងយុត្តិធម៌ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងត្រឹមត្រូវនៅកម្ពុជា ឬហៅថាអង្គការនិកហ្វិច (NICFEC) លោក សំ គន្ធាមី យល់ឃើញថា នេះអាចទុកជារបៀបស្រឡាញ់អំណាចរបស់អតីតមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ ព្រោះបានបង្កការលំបាកដល់មេឃុំ-ចៅសង្កាត់ថ្មីដែលទទួលការផ្ទេរសិទ្ធិស្របតាមច្បាប់រួចទៅហើយ។ លោកបន្តថា «ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានផ្ដល់សុពលភាព បានន័យថាគាត់មានសិទ្ធិស្របច្បាប់ពេញលេញក្នុងការចាត់ចែងរដ្ឋបាលឃុំ-សង្កាត់។ ដូច្នេះជាគោលការណ៍ គណបក្សផ្សេងដែលចាញ់ឆ្នោតត្រូវប្រគល់ការងារទាំងអស់ឲ្យចៅសង្កាត់ថ្មីគាត់ជាអ្នកគ្រប់គ្រងចាត់ចែង ដើម្បីធានាប្រតិបត្តិការឃុំ-សង្កាត់នេះ»។

យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ អ្នកជំនាញកិច្ចការបោះឆ្នោតនៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល មើលឃើញថា ភាពប្រទាំងប្រទើសរវាងមេឃុំថ្មី និងអតីតមេឃុំចាស់នៅពេលនេះ នឹងមិនក្លាយជាគំរូដ៏អាក្រក់ចំពោះលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជាតិខាងមុខនេះទេ ព្រោះតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីមានតែមួយ គឺខុសពីមេឃុំ-ចៅសង្កាត់៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក (Yuhyun Park) ជាអ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិកូរ៉េ និងជាស្ថាបនិកវិទ្យាស្ថានអ្នកស្រាវជ្រាវ ឌី.ឃ្យូ (DQ Institute, a think tank) (https://www.dqinstitute.org/)។ អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក (Yuhyun Park) ស្រាវជ្រាវលើការកសាងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីឌីជីថលឲ្យមានសុវត្ថិភាព និងរុងរឿង ដោយធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមានការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលប្រកបដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវ ក្នុងការបង្កើតវប្បធម៌ឌីជីថលមួយ។ វិទ្យាស្ថានរបស់អ្នកស្រី ផ្ដោតសំខាន់លើការកសាងជំនាញសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសកុមារដើម្បីបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងស្ដីពីបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល។

កាលពីពាក់កណ្ដាលខែឧសភា អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក (Yuhyun Park) បានចូលរួមវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកស្ដីពីអាស៊ាននៅប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើបទបង្ហាញស្ដីពីចលនាពិភពលោកមួយឈ្មោះ «ឌី.ឃ្យូ អេវឺរីឆាល (#DQEveryChild)»។

លោក សាន សែល បានជជែកជាមួយនឹងអ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក (Yuhyun Park) អំពីចំណេះដឹងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល។

លោក សាន សែល៖ យើងកំពុងដើរចូលក្នុងសម័យបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មទី៤ សម័យឌីជីថលដែលផ្ដោតលើការរីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា។ អ្នកស្រីកំពុងស្រាវជ្រាវ និងធ្វើកិច្ចការងារជាច្រើនស្ដីពីការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវ។ អ្នកស្រី តើវាមានសារសំខាន់យ៉ាងណាចំពោះកុមារក្នុងការយល់ដឹងពីបច្ចេកវិទ្យា ពីក្រមសីលធម៌នៃការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ឌីជីថល?

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក៖ ឥឡូវខ្ញុំសូមនិយាយអ៊ីចេះ! ប្រសិនបើលោកចង់បើកឡាន តើវាមានចាំបាច់ប៉ុនណាដែលលោកត្រូវទៅរៀនបើកឡាន ដូចជាពីរបៀបបើកបរដោយសុវត្ថិភាព និងដោយទទួលខុសត្រូវ? នេះរបស់ដែលលោកត្រូវរៀនមុនគេ មិនថាអ៊ីចឹង?

នៅពេលលោករៀន លោកនឹងដឹងថា ពេលភ្លើងសញ្ញាពណ៌ក្រហម លោកត្រូវឈប់។ មិនចឹងណ៎! ពេលលោកត្រូវបត់ឆ្វេង លោកត្រូវស៊ីញ៉ូភ្លើងបត់ឆ្វេង។ យើងជឿថា នេះជាមេរៀនគ្រឹះសម្រាប់ជីវិតដែលកុមារត្រូវរៀន។

ជាញឹកញយ ឪពុកម្ដាយ គ្រូបង្រៀន និងអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ យល់ថា កុមារគួរតែឲ្យពួកគេរៀនស្វែងយល់ពីបច្ចេកវិទ្យាដោយខ្លួនឯង ដោយសារអ្នកអប់រំទាំងនោះមិនដែលស្ថិតនៅក្នុងពិភពឌីជីថលកាលពីពួកគេនៅពីក្មេង។ មនុស្សចាស់ទាំងនោះអាចមិនយល់ច្បាស់ពីអ្វីដែលហៅថា ការចេះប្រើអ៊ីនធឺណិត (how to be online)។ តើវាមានន័យយ៉ាងម៉េចពេលដែលលោកសម្រេចចិត្តបង្ហោះរូបលើអ៊ីនធឺណិត? លោកអាចបង្ហោះបានដោយគ្រាន់តែចុចតាម៉ាដងទៅ ប៉ុន្តែវាអាចប៉ះពាល់ដល់លោកពេញមួយជីវិត។ ពេលលោកសរសេរខមមិន (comment) មួយ វាអាចធ្វើឲ្យលោកល្បីមួយរំពេច ហើយវាក៏អាចប៉ះពាល់ដល់ជីវិតមនុស្សមួយដែរ។ ដូច្នេះ ខមមិននេះអាចសម្លាប់អនាគតរបស់លោក។

ការដែលកុមារយល់ដឹងពីអ្វីដែលហៅថាការចេះប្រើអ៊ីនធឺណិត គឺវាសំខាន់យកតែមែនទែន ត្បិតថារាល់ថ្ងៃហ្នឹង ពិភពឌីជីថលជាពិភពចម្បងរបស់ពួកគេនាពេលឥឡូវហ្នឹង មិនមែនជាពិភពបន្ទាប់បន្សំអីទៀតនោះទេ។ យើងកំពុងតែប្រឈមគ្រោះថ្នាក់គ្រប់សព្វបែបយ៉ាង ដោយសារតែមិនទាន់យល់ពីចំណេះដឹងឌីជីថល (digital intelligent)។

លោក សាន សែល៖ អ្នកស្រីបណ្ឌិតបានលើកឡើងពីកុមារ។ អ្នកស្រីចង់សំដៅលើក្មេងក្នុងក្រុមអាយុណាដែរ?

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក៖ ក្មេងណាក៏ដោយដែលប្រើអ៊ីនធឺណិត ចាប់ផ្តើមប្រើបណ្ដាញសង្គមដូចជាហ្វេសប៊ុក (facebook) ឬចាប់ផ្តើមលេងហ្គេម។ នេះហើយដែលក្រុមក្មេងដែលខ្ញុំបាននិយាយ។ រាល់ថ្ងៃ ឪពុកម្ដាយមួយចំនួនប្រហែលគិតថា កូនៗរបស់ពួកគេសប្បាយរីករាយពេលលេងហ្គេម។ ប៉ុន្តែឥឡូវ ហ្គេមមិនត្រឹមតែជាហ្គេមទេ។ ក្មេងៗមិនមែនលេងហ្គេមទេ គេជួបមនុស្សថ្មីៗ និងបានព័ត៌មានតាមរយៈការលេងហ្គេម។ ចឹងហ្គេមក៏បានក្លាយជាបណ្ដាញសង្គមមួយ។ ឪពុកម្ដាយអាចមិនដឹងថា កូនៗកំពុងសេពគប់ក្រុមមនុស្សប្រភេទណាខ្លះ? វាសំខាន់ដែលឪពុកម្ដាយគួរដឹងពីជីវិតលើអ៊ីនធឺណិតរបស់កូនៗខ្លួន ហើយគួរមានគោលការណ៍ណែនាំកូនៗពីរបៀបដែលកូនៗចាប់ផ្ដើមជីវិតឌីជីថលប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។

លោក សាន សែល៖ បើយើងមើលពីជ្រុងមួយ កុមារខ្លះកំពុងប្រើឧបករណ៍ឌីជីថល និងបច្ចេកវិទ្យាច្រើន។ តើវានឹងមានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះទៅ ប្រសិនបើក្មេងៗទាំងនោះប្រើវាដោយត្រឹមត្រូវ?

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក៖ បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថលទាំងអស់។ អូ! មិនមែនទាំងអស់ទេ។ យើងមិនចង់បានខ្លឹមសារព័ត៌មានដែលបង្ហាញភាពហិង្សាឲ្យក្មេងឃើញទេ។ បច្ចេកវិទ្យាជាដាវវេទមន្តមួយ។

លោកមិនអាចបដិសេធមិនប្រើវានោះទេ។ វាសំខាន់លើឥរិយាបថនៃការប្រើប្រាស់របស់យើង។ យើងកំពុងបង្រៀនកូនក្មេងពីពិភពឌីជីថល។

ឧទាហរណ៍ យើងបង្រៀនក្មេងពីរបៀបបង្កើតហ្វេសប៊ុក។ តាមធម្មជាតិ កូនក្មេងគឺស្មោះត្រង់ គេមិនកុហក។ គេដាក់ឈ្មោះពិតប្រាកដ ព័ត៌មានផ្ទាល់ខ្លួន លេខទូរស័ព្ទ ឈ្មោះឪពុកម្ដាយ។ គេអាចមិនដឹងពីការលួចយកទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនទាំងនេះទេ ឬបញ្ហាឯកជនភាព និងការប្រើព័ត៌មានផ្ទាល់ខ្លួនដោយមិនត្រឹមត្រូវ។ ពួកគេព្យាយាមបង្ហាញខ្លួនឯងថាជាមនុស្សល្អនៅលើពិភពឌីជីថល។

ឪពុកម្ដាយគួរយល់ដឹងថា តើការបង្ហាញព័ត៌មានទាំងនេះវាធ្វើឲ្យកូនៗរបស់ពួកគេប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងណាខ្លះ?

វាមិនមែនហ្វេសប៊ុកទេដែលត្រូវរងគ្រោះនោះ។ តាមពិត ឪពុកម្ដាយ និងកូនៗពួកគេហ្នឹងដែលមិនបានយល់ថា ស្អីទៅការប្រើអ៊ីនធឺណិត ហើយអ្វីដែលជាផលលំបាកកើតឡើងដោយសារឥរិយាបថរបស់គេ។ វាជារឿងវែងអន្លាយ។ តែដើម្បីខ្លី គឺកុមារប្រាកដជាអាចទទួលប្រយោជន៍ពីការប្រើបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលឲ្យមានសុវត្ថិភាព និងមានការទទួលខុសត្រូវ។

លោក សាន សែល៖ ស្ថាប័នអ្នកស្រីកំពុងធ្វើយុទ្ធនាការ #DQEveryChild។ សូមអ្នកស្រីជម្រាបពីយុទ្ធនាការនេះបន្តិចមើល!

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក៖ #DQEveryChild ជាចលនាពិភពលោកដែលយើងចង់ពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចកុមារទាំងអស់ជុំវិញពិភពលោក។ លោកហៅវាជាវ៉ាក់សាំង។ យើងចង់ផ្តល់អំណាចឲ្យក្មេងដែលអាចងាយរងគ្រោះដោយភាពអវិជ្ជមាន និងជំរុញភាពវិជ្ជមានឲ្យបានច្រើន។ យើងផ្តល់មេរៀនជីវិតសំខាន់ពីពិភពឌីជីថលឲ្យកុមារ។ យើងមានគេហទំព័រមួយ (https://www.dqworld.net) ឲ្យកូនក្មេងចូលទៅលេង ហៅថា Plug & Play។

ប្រទេសកម្ពុជា អាចយកកម្មវិធីបង្រៀនងាយៗនេះទៅឲ្យក្មេងរៀន។ យើងមានផ្តល់សម្ភារៈបង្រៀន មានទាំងមេរៀនដែរ។ ក្មេងអាចចូលទៅរៀនដោយខ្លួនឯង។ កម្មវិធីនេះ ជួយឲ្យក្មេងអាចរៀនបានពេលដែលឪពុកម្ដាយ ឬគ្រូមិនទាន់យល់ដឹងអំពីចំណេះដឹងនេះ។

បន្ទាប់ពីរៀនហើយ មានលំហាត់ឲ្យក្មេងធ្វើ ដើម្បីតេស្ដសមត្ថភាព។ វាមានលំហាត់ពីទម្លាប់ប្រើអ៊ីនធឺណិត ចំណេះដឹងពីការកត់សម្គាល់ការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិត ដឹងពីចំណុចខ្លាំងផ្ទាល់ខ្លួន។

ស្របពេលគ្នានេះ យើងក៏មានរបស់ដើម្បីវាយតម្លៃពីរបៀបចិញ្ចឹមកូនរបស់ឪពុកម្ដាយពួកគេផងដែរ។ ចំណុចសំខាន់គួរជួយក្មេង និងឪពុកម្ដាយពួកគេ ដោយផ្តល់ព័ត៌មានដើម្បីជួយក្មេងឲ្យបើកបរ។ និយាយទៅ គឺកម្មវិធីនេះជួយឲ្យក្មេងប្រើអ៊ីនធឺណិត ឬឧបករណ៍ឌីជីថលឲ្យកាន់មានប្រសិទ្ធភាព។ នៅពេលយល់ពីចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សោយរបស់កុមារ យើងចង់ពង្រឹងឪពុកម្ដាយរបស់ពួកគេ។ ស្របពេលគ្នានេះ យើងក៏ចង់សហការជាមួយសាលារៀន។ យើងចង់ផ្តល់របាយការណ៍ទៅឲ្យប្រទេសនីមួយៗដើម្បីស្វែងយល់ ហើយអាចពង្រឹងសមត្ថភាព។

លោក សាន សែល៖ តើអ្នកស្រីកំពុងស្វែងរកកិច្ចសហការនៅប្រទេសកម្ពុជា?

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក៖ ខ្ញុំពិតជាចង់បានការសហការនៅប្រទេសកម្ពុជា។ មានអ្នកស្រាវជ្រាវ និងស្ថាប័នមួយចំនួនបានទាក់ទងមកពួកយើង ដើម្បីធ្វើការរួមគ្នា ពិសេសជួយបកប្រែឯកសារដែលបានផលិត ទៅជាភាសាខ្មែរ។ មែនទែនទៅ វាជាការធ្វើការរួមគ្នា ដើម្បីចលនាសង្គម។ យើងស្វាគមន៍រាល់អ្នកដទៃទាំងអស់ដែលមានបំណងជួយកុមារ។

សម្គាល់៖ សូមលោកអ្នកនាងរង់ចាំអាន និងស្តាប់បទសម្ភាសន៍នេះបន្តទៀត ដែលជជែកអំពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទលើសុខភាពរបស់កុមារ នៅក្នុងការផ្សាយរបស់អាស៊ីសេរី នៅលើកក្រោយ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

រាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរបានចេញអនុក្រឹត្យមួយជាយូរមកហើយ ចាត់ទុកដើមឆ្នោត គឺជានិមិត្តសញ្ញាតំណាងឲ្យប្រទេស ក៏ប៉ុន្តែរៀងរាល់ឆ្នាំនៃការប្រារព្ធរុក្ខទិវាជាតិ គេមិនទាន់ឃើញធ្វើពិធីដាំដើមត្នោតនៅតាមបណ្ដាខេត្តនានានៃប្រទេសនៅឡើយទេ។ ចំណែកនៅឯខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដែលជាខេត្តមួយជាប់ព្រំប្រទល់គ្នានឹងប្រទេសថៃ ព្រះសង្ឃ ពលរដ្ឋ បាននាំគ្នាដាំដើមត្នោតដើម្បីបង្កើនឲ្យកាន់តែសម្បូរថែមទៀតសម្រាប់ពេលអនាគត។

ព្រះសង្ឃ មន្ត្រីរាជការ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងអាជីវករ និងយុវជនប្រមាណ ៣០០នាក់បានរួមគ្នាដាំកូនត្នោត និងគ្រាប់ត្នោតចំនួន ១៦.០០០ដើមនៅក្នុងតំបន់ព្រៃសហគមន៍ សង្ឃរុក្ខវ័ន្តនាភូមិសាស្ត្រក្រុងសំរោង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៦ ខែកក្កដា។

ពួកគេមានគោលបំណងជាច្រើនយ៉ាងក្នុងការរួមគ្នាដាំកូនត្នោតនោះ ដោយខ្លះថា ត្នោតគឺជានិមិត្តរូបនៃប្រទេសខ្មែរ ហើយនៅខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដោយសារតែដីភាគច្រើនជាតំបន់ភ្នំមិនសូវសម្បូរដើមត្នោត និងខ្លះទៀតថាប្រយោជន៍នៃដើមត្នោតនៅពេលដែលវាលូតលាស់ធំ គឺអាចជួយសហគមន៍ឲ្យរកចំណូលចិញ្ចឹមជីវិតបានប្រសើរ ជាដើម។

អតីតអភិបាលរងខេត្តសៀមរាប ដែលជាអ្នកផ្ដួចផ្ដើមឲ្យមានពិធីដាំកូនត្នោតនោះ គឺលោក គឹម ឆៃហៀង។ លោកមានប្រសាសន៍នៅរសៀលថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៦ ខែកក្កដា ថា ត្នោតគឺជានិមិត្តរូបរបស់ប្រទេសខ្មែរនោះ គឺជារឿងម្យ៉ាង ហើយម្យ៉ាងទៀតដោយសារតែរូបលោកជាមួយនឹងលោក ភួង លីណា ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តឧត្តរមានជ័យ ព្រមទាំងព្រះភិក្ខុ ប៊ុន សាលួត ជាព្រះមេគណខេត្តនោះ បានទទួលសញ្ញាបត្រថ្នាក់បណ្ឌិតផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សង្គមពីសាកលវិទ្យាល័យ ផ្លរីដា (Florida) នៃសហរដ្ឋអាមេរិក ជាមួយគ្នា ទើបមូលមាត់ថានឹងធ្វើអ្វីមួយទុកជាអនុស្សាវរីយ៍រួមគ្នា។

លោក គឹម ឆៃហៀង ក៏យល់ថា ដោយសារតែខេត្តឧត្តរមានជ័យ ជាខេត្តនៅជាប់ព្រំដែនជាមួយថៃ ហើយផ្ទៃដីភាគច្រើន គឺជាតំបន់ភ្នំមិនសូវសម្បូរដើមត្នោត ទើបលោកសម្រេចចិត្តយកកូនត្នោតទៅដាំនៅខេត្តជាប់ព្រំដែនថៃ មួយនេះ៖ «យើងយល់ថាត្នោតត្រូវរាជរដ្ឋាភិបាលកំណត់ថាជារុក្ខជាតិរបស់ជាតិយើង ហើយទី៣ នោះ គឺយើងចង់បំផុសឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ យុវជន គាត់ចេះស្រឡាញ់ធម្មជាតិ ជាពិសេសគឺដើមត្នោត»។

ត្នោតក៏ជារុក្ខជាតិដែលអាចជួយបរិស្ថានឲ្យស្រស់បំព្រង ហើយពេលខ្លះ ត្នោតមិនត្រឹមតែមានប្រយោជន៍ដល់បរិស្ថានប៉ុណ្ណោះទេ គឺវាថែមទាំងមានប្រយោជន៍ដ៏លើសលប់សម្រាប់ជួយដល់ពលរដ្ឋខ្មែរឲ្យទាញយកមុខរបរ និងរកកម្រៃពីវាបានផងដែរ។

ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដែលដឹកនាំការដាំកូនត្នោតនោះ លោក ភួង លីណា មានប្រសាសន៍ថា ការដាំកូនត្នោតនៅក្នុងព្រៃសហគមន៍សង្ឃរុក្ខវ័ន្តពេលនេះ ក្រៅតែពីចង់ឲ្យរុក្ខជាតិនេះរីកសាយភាយពូជឡើង គឺលោកក៏មានបំណងធ្វើជាព្រំប្រទល់កំណត់របស់ព្រៃសហគមន៍នោះដែរ។ លោកថា បច្ចុប្បន្ន មន្ទីរបរិស្ថាន បានឈានទៅអភិរក្សសត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទនៅក្នុងតំបន់ព្រៃសហគមន៍សង្ឃរុក្ខវ័ន្តនេះ ដូច្នេះហើយលោកក៏ចាប់ផ្ដើមដាំកូនត្នោតនៅតាមព្រំប្រទល់នៃព្រៃសហគមន៍នោះ ដើម្បីស្រួលចំណាំទៅលើតំបន់ការពារ៖ «ការដាំព្រោះយើងចង់រក្សាជាព្រំដីសហគមន៍ព្រៃឈើសង្ឃរុក្ខវ័ន្ត។ ព្រោះយើងដាំនៅតាមព្រំដី បំណងការពាររក្សាការពារនូវធនធានធម្មជាតិទាំងឡាយ»។

ព្រះភិក្ខុ ប៊ុន សាលួត ប្រធានសហគមន៍ការពារព្រៃឈើសង្ឃរុក្ខវ័ន្ត មានព្រះថេរដីកាថា ព្រះអង្គមានការសប្បាយព្រះទ័យ ដោយសារតែឃើញអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ប្រជាពលរដ្ឋ និងយុវជនជាច្រើន ចូលរួមដាំកូនត្នោតនៅពេលនេះ។ ព្រះអង្គមានសុទិដ្ឋិនិយមថា យុវជន និងពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនចាប់ផ្ដើមយល់ដឹងអំពីតម្លៃព្រៃឈើ និងបរិស្ថាន ហើយទើបខ្លះហ៊ានទាំងចំណាយលុយកាក់ទិញម្ហូបអាហារមកចែកគ្នាទទួលទានក្នុងពេលចូលរួមដាំកូនត្នោតនេះផង៖ «អ៊ីចឹងហើយអាត្មាសង្ឃឹមថាការដាំកូនត្នោតនោះ អាចនឹងមានការដុះលូតលាស់ពី ៥០ ទៅ ៦០%។ អាត្មាសប្បាយចិត្ត ដោយឃើញញាតិញោមយល់ច្រើនអំពីតម្លៃព្រៃឈើ»។

មន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទខេត្តឧត្តរមានជ័យ ក៏បានបញ្ជូនមន្ត្រីរបស់ខ្លួនទៅចូលរួមការដាំកូនត្នោតនោះដែរ។

ប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្តឧត្តរមានជ័យ លោក សូត្រ ស៊ីសុខឃាង មានប្រសាសន៍ថា លោកគាំទ្រចំពោះចលនាដាំកូនត្នោតនេះ ពីព្រោះតែរយៈពេល ១០ឆ្នាំទៅមុខទៀត គឺត្នោតនោះនឹងបានផលសម្រាប់ពលរដ្ឋដែលរស់នៅជុំវិញនោះ។ មន្ត្រីដដែលឲ្យដឹងថា ត្នោតមានប្រយោជន៍ច្រើនយ៉ាងណាស់សម្រាប់ជួយដល់ពលរដ្ឋខ្មែរដែលនៅក្បែរនោះ ក្នុងការទាញយកផលពីវាដើម្បីប្រកបមុខរបរ និងរកកម្រៃចិញ្ចឹមជីវិត៖ «អូ! ច្រើនណាស់ រាប់មិនអស់ទេ ទាំងទឹករបស់វាយកទៅធ្វើស្ករ ធ្វើទឹកត្នោតជូរ ធាងរបស់វាយកទៅធ្វើជាអំបោស ស្លឹកយកទៅប្រក់ផ្ទះ ហើយគ្រាប់ខ្ចីរបស់វាយកទៅធ្វើបង្អែម ឯផ្លែទុំយកទៅធ្វើនំ ជាដើម»។

អ្នកដែលចូលរួមដាំកូនត្នោតជាច្រើននាក់យល់ថា នេះអាចជាលើកដំបូងដែលមានចលនានាំគ្នាដាំកូនត្នោតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេលជិត ២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចាប់តាំងពីរដ្ឋាភិបាលបានចាត់ទុកដើមត្នោតជារុក្ខជាតិតំណាងឲ្យប្រទេសមក ពីព្រោះជារៀងរាល់ថ្ងៃ គេឃើញតែរដ្ឋាភិបាលប្រារព្ធទិវាដាំកូនឈើ ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់មានការប្រារព្ធការដាំកូនត្នោតនៅតំបន់ណាមួយនៅឡើយទេ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

អាជ្ញាធរ និងមន្ត្រីជំនាញខេត្តកំពង់ធំ បញ្ជាក់ថា នឹងខិតខំថែរក្សាសំណង់ប្រវត្តិសាស្ត្រនៅតំបន់រមណីយដ្ឋានប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ឲ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ពួកគេរំពឹងថា ចំនួនភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិមកទស្សនារមណីយដ្ឋានបុរាណនេះ នឹងកាន់តែកើនឡើងទ្វេដង ពិសេសក្រោយពេលប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ត្រូវបានអង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) សម្រេចដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧។

អាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ធំ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ មានមោទនភាពក្រោយពេលប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក បានដាក់ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ពួកគេយល់ថា ការដាក់បញ្ចូលនេះ មិនគ្រាន់តែលើកមុខមាត់ និងកិត្តិយសប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ស្រុក នឹងទទួលបានប្រយោជន៍ច្រើនតាមរយៈកំណើនភ្ញៀវទេសចរទៅលេងកម្សាន្តនៅតំបន់មួយនេះ។

ប្រធានមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តកំពង់ធំ លោក សេង អាន មានប្រសាសន៍ទាំងក្ដីរីករាយចំពោះសមិទ្ធផលរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបានពេលនេះ ថាខាងលោកនឹងបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់ ព្រមទាំងសហការជាមួយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ពិសេសអាជ្ញាធរជាតិសំបូរព្រៃគុក ដើម្បីថែរក្សាតំបន់មួយនេះ និងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិមកទស្សនាឲ្យបានកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀត៖ «កំណើនភ្ញៀវក៏មានការកើនឡើងជាលំដាប់ ហើយបើសិនជាយើងបានបញ្ចូលជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកបន្ថែមទៀត ប្រជាពលរដ្ឋយើងនៅទីនេះកាន់តែមានមុខរបរតាមរយៈវិស័យទេសចរណ៍»។

ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ត្រូវបានគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៃអង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) ប្រជុំសម្រេចដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅទីក្រុងក្រាកូស (Krakow) ប្រទេសប៉ូឡូញ កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧។

អភិបាលខេត្តកំពង់ធំ លោក សុខ លូ មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី១៤ កក្កដា ថា វាជាមោទនភាពរបស់ជាតិ និងគាំទ្រចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រមុខដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធដែលបំពេញការងារនេះរហូតទទួលបានជោគជ័យ។ អភិបាលខេត្តរូបនេះប្ដេជ្ញាថា នឹងចូលរួមថែរក្សាការពាររមណីយដ្ឋានមួយនេះឲ្យនៅគង់វង្សយូរអង្វែង សម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ និងប្ដេជ្ញាទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកលេងកម្សាន្តនៅខេត្តមួយនេះ ពិសេសរមណីយដ្ឋានប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ឲ្យបានកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀត៖ «ធ្វើអប់រំបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋយើង ក៏ដូចជាប្រជាសហគមន៍នៅទីនោះ ធ្វើម៉េចចូលរួមក្នុងការថែរក្សាប្រាសាទឲ្យតម្លៃទៅលើវត្ថុរបស់យើងហ្នឹង»។

ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ជាប្រាសាទបុរាណខ្មែរទីបីហើយដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក បន្ទាប់ពីប្រាសាទអង្គរវត្តដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូលនៅឆ្នាំ១៩៩២ និងប្រាសាទព្រះវិហារ ដាក់បញ្ចូលកាលពីឆ្នាំ២០០៨។

រមណីយដ្ឋាននេះ ត្រូវបានអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវសន្និដ្ឋានថា គឺជារាជធានីរបស់ខ្មែរក្នុងសម័យចេនឡា ដែលមានឈ្មោះថា ឥសានបុរៈ ឬឥសានបុរី ក្នុងរាជ្យព្រះបាទ ឥសានវរ្ម័នទី១ នាដើមសតវត្សទី៧ ដោយដាក់ឈ្មោះស្របតាមព្រះនាមរបស់ទ្រង់។ នៅក្នុងបរិវេណរាជធានីបុរាណខ្មែរមួយនេះ គឺមានប្រាសាទជិត ៣០០ប្រាសាទ (២៩៣ប្រាសាទ)។

របាយការណ៍របស់មន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តកំពង់ធំ បង្ហាញថា ចំនួនភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិមកលេងកម្សាន្តនៅរមណីយដ្ឋានប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក កាលពីឆ្នាំ២០១៦ គឺមានចំនួនជាង ១២ម៉ឺននាក់ (១២៥.១៨៦នាក់)។ ចំណែកភ្ញៀវទេសចរមកលេងកម្សាន្តនៅរយៈពេល ៦ខែដើមឆ្នាំ២០១៧ គឺមានចំនួនជិត ១៤ម៉ឺននាក់ (១៣៨.០១២នាក់)។ ចំនួននេះបង្ហាញថា គ្រាន់តែឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០១៧ ភ្ញៀវទេសចរមកលេងកម្សាន្តនៅរមណីយដ្ឋានប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក គឺកើនឡើងជាង ១ម៉ឺននាក់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០១៦។

មន្ត្រីសម្របសម្រួលស្តីទីអង្គការលីកាដូ (LICADHO) ខេត្តកំពង់ធំ លោក ឈួម រុណ ស្វាគមន៍ចំពោះការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់អាជ្ញាធរខេត្ត និងមន្ទីរពាក់ព័ន្ធ ព្រមទាំងអបអរសាទរចំពោះសមិទ្ធផលជាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយនេះ។ យ៉ាងនេះក្តី លោកចង់ឲ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ បង្កើនការផ្សព្វផ្សាយអំពីសក្ដានុពល និងការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមទៀត ពីព្រោះលោកសង្កេតឃើញថា ពលរដ្ឋតាមជនបទក្នុងខេត្តកំពង់ធំ មួយចំនួន មិនបានដឹងអំពីបញ្ហានេះទេ។

លើសពីនេះ លោក ឈួម រុណ ស្នើឲ្យបង្កើនកិច្ចការពារបរិវេណរមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ ពីព្រោះកន្លងទៅធ្លាប់មានករណីលួចកាប់ឈើ ការចាប់សត្វ និងរានដីព្រៃ ជាដើម។ ជាមួយគ្នានេះ លោកស្នើឲ្យអាជ្ញាធររៀបចំផ្លូវធ្វើដំណើរឲ្យបានស្អាត សន្តិសុខល្អប្រសើរ ហើយពលរដ្ឋម្ចាស់ស្រុក គប្បីត្រៀមខ្លួនជាមុន ពីព្រោះនៅពេលមានភ្ញៀវទេសចរមកលេងកាន់តែច្រើន នឹងបង្កើតការងារដល់ពួកគាត់កាន់តែច្រើនដូចគ្នា៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

ថ្នាក់ដឹកនាំគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បង្ហាញមោទនភាពដែលស្ថាប័នមួយនេះអាចរៀបចំដំណើរការចុះបញ្ជីឈ្មោះ និងរៀបចំបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៤ ទទួលបានជោគជ័យ និងមានការគាំទ្រពីសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ។

ប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត លោក ស៊ិក ប៊ុនហុក បានឲ្យដឹងនៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៧ ខែកក្កដា ថា នឹងខិតខំកែលំអនូវចំណុចខ្វះខាត ឬចំណុចអវិជ្ជមានដែល គ.ជ.ប មិនទាន់អនុវត្តបានឲ្យបានច្រើនទៀត ដើម្បីឲ្យការងាររៀបចំការបោះឆ្នោតនាបណ្ដាឆ្នាំខាងមុខៗមានដំណើរការល្អ និងរលូនថែមទៀត។

លោក ស៊ិក ប៊ុនហុក បង្ហាញមោទនភាពដែលស្ថាប័ន គ.ជ.ប ទើបចាប់កំណើតជាង ២ឆ្នាំ បានបំពេញតួនាទីរៀបចំការងារចុះបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត និងរៀបចំបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៤ ទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋ គណបក្សនយោបាយ ពិសេសសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ បានផ្ញើសារគាំទ្រលទ្ធផលនៃដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោតបានល្អ តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ។

ប្រធាន គ.ជ.ប អះអាងថា នឹងខិតខំដឹកនាំ ឬកែលំអនូវចំណុចអវិជ្ជមានដែលស្ថាប័ននេះខ្វះខាត បន្ទាប់ពីទទួលបានរបាយការណ៍ និងសំណូមពរពីផ្នែកពាក់ព័ន្ធដាក់ជូនមក គ.ជ.ប ក្រោយកិច្ចប្រជុំពិភាក្សានៅក្នុងសន្និបាតបូកសរុបការងារបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៤ ដោយមានការចូលរួមដោយតំណាងស្ថានទូត តំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិ តំណាងគណបក្សនយោបាយ តំណាងអង្គការជាតិ អន្តរជាតិ និងតំណាងស្ថាប័ន គ.ជ.ប មកពី ២៥រាជធានី-ខេត្តនាខេត្តព្រះសីហនុ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា៖ «យើងមកជួបជុំគ្នានៅថ្ងៃនេះ ស្នើឲ្យបងប្អូនទាំងអស់គ្នាមកពីគ្រប់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍ទាំងចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សោយដែលយើងមាន ដើម្បីជំរុញឆ្ពោះឲ្យការងារបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៧ កាន់តែមានសុក្រឹតភាពជាងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៤ ឆ្នាំ២០១៧ នេះ»។

ទោះជាបែបនេះក្តី មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងស្ថាប័ន គ.ជ.ប ខ្លួនឯង រកឃើញថា គ.ជ.ប នៅមានចំណុចខ្វះខាត ឬអវិជ្ជមានមួយចំនួនដែលត្រូវកែលំអ ដើម្បីឈានទៅអនុវត្តការងាររៀបចំបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ និងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រនាបណ្ដាអាណត្តិខាងមុខ អនុវត្តបានល្អ មានប្រសិទ្ធភាព និងមានជំនឿទុកចិត្តខ្ពស់។

តំណាងស្ថាប័ន គ.ជ.ប មកពីតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួន បានលើកឡើងនៅក្នុងសន្និបាត ដោយបានលើកយកចំណុចខ្វះខាតដែលស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្នាក់ខេត្តជួបប្រទះ ដាក់ជូនថ្នាក់ដឹកនាំ គ.ជ.ប ពិនិត្យពិចារណារួមមាន ស្នើឲ្យជួយបញ្ជូនគ្រូជំនាញចុះបញ្ជីឈ្មោះតាមកុំព្យូទ័រ និងគ្រូឯកទេសច្បាប់បោះឆ្នោត ជាដើម ចុះពង្រឹង ឬអប់រំដល់មន្ត្រីរៀបចំការងារបោះឆ្នោតនៅតាមខេត្តនីមួយៗឲ្យយល់ដឹងអំពីតួនាទីរបស់ខ្លួនឲ្យបានច្បាស់លាស់។ ជាងនេះ ក្រុមពិភាក្សាក៏បានស្នើទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ស្នើឲ្យជួយចេញអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណជូនប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់អាយុបោះឆ្នោតឲ្យបានឆាប់ ដើម្បីអាចឲ្យពួកគេងាយចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។

នាយកប្រតិបត្តិគណៈកម្មាធិការអព្យាក្រឹត និងយុត្តិធម៌ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងត្រឹមត្រូវនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា និកហ្វិច (NICFEC) លោក សំ គន្ធាមី ដែលជាអតីតសមាជិក «បន្ទប់ស្ថានការណ៍» ផ្តល់អនុសាសន៍ថា ការរៀបចំការបោះឆ្នោតរបស់ គ.ជ.ប នៅលើកក្រោយ នឹងកាន់តែប្រសើរ ប្រសិនបើ គ.ជ.ប ពង្រឹងការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពស្ដីពីការបោះឆ្នោត ពិសេសនៅតាមតំបន់ដាច់ស្រយាល សម្របសម្រួលការសហការរបស់អាជ្ញាធរក្នុងកិច្ចការងារអប់រំផ្សព្វផ្សាយ ពង្រឹងភាពស្មើគ្នារបស់គណបក្សនយោបាយលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯកជន និងពង្រឹងសមត្ថភាពមន្ត្រីនៅថ្នាក់មូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារៀបចំពិធីអបអរសាទរការដាក់បញ្ចូលតំបន់ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ដែលស្ថិតក្នុងខេត្តកំពង់ធំ ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅល្ងាចថ្ងៃទី១៧ កក្កដា ក្នុងបរិវេណពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក។

ពិធីនេះមានការចូលរួមដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាល អ្នកមុខអ្នកការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ និងប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជាង១ម៉ឺននាក់។

លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងពិធីដោយកំណត់យកថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា រៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រារព្ធទិវានៃការដាក់បញ្ចូលតំបន់ប្រាសាទនេះជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ លើសពីនេះទៀត លោក ហ៊ុន សែន ស្នើដល់ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ត្រូវចូលរួមធ្វើកិច្ចការរួមគ្នាបន្តទៀត ដើម្បីស្នើដាក់បញ្ចូលប្រាសាទកោះកេរ្តិ៍ ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ និងតំបន់ភ្នំគូលែនជាដើម ជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកទៅថ្ងៃមុខ។

ក្រៅពីនេះលោក ហ៊ុន សែន ក៏អំពាវនាវពលរដ្ឋឲ្យពិនិត្យមើលថា តើគណបក្សនយោបាយណាមួយដែលមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ អាចដឹកនាំប្រទេសប្រកបដោយសន្តិភាព ដើម្បីជំរុញការការពារ និងលើកស្ទួយវិស័យវប្បធម៌របស់កម្ពុជា ខណៈដែលលោកអះអាងថា នេះជាកិច្ចខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយលោកផ្ទាល់។

តំបន់ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដោយអង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) កាលថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧ នាទីក្រុងក្រាកូវ (Cracow) ប្រទេសប៉ូឡូញ (Poland) បន្ទាប់ពីកម្ពុជាបានស្នើអង្គការយូណេស្កូពិនិត្យដាក់តំបន់ប្រាសាទនេះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក កាលពីឆ្នាំ២០០៩។

បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាមានសម្បត្តិវប្បធម៌ទាំងរូបី និងអរូបី ដែលត្រូវបានអង្គការយូណេស្កូទទួលស្គាល់ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក មានដូចជា តំបន់ប្រាសាទអង្គរ ប្រាសាទព្រះវិហារ ចាប៉ីដងវែង ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំ របាំព្រះរាជ្យទ្រព្យ និងតំបន់ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុកនៅពេលនេះ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

គិតត្រឹមថ្ងៃទី១៧ កក្កដា ជាថ្ងៃទីបីដែលក្រុមហ៊ុនសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ នៅខែត្រស្ទឹងត្រែង បានបិទទ្វារទឹកសាកល្បង ដើម្បីអនុវត្តគម្រោងបង្កើតថាមពលអគ្គិសនី។ ចំណែកពលរដ្ឋរស់នៅឃុំស្រែគរ អះអាងថា បើទោះជាកម្ពស់ទឹកកំពុងកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ក្តី អ្នកភូមិនៅតែបន្តរស់នៅភូមិចាស់ដដែល។ ដោយឡែកតំណាងក្រុមហ៊ុនអះអាងថា កម្ពស់ទឹកនឹងលិចលង់ភូមិស្រែគរ និងភូមិក្បាលរមាសចាស់នៅពេលឆាប់ៗខាងមុខ។

ពលរដ្ឋដែលបដិសេធមិនព្រមចាកចេញពីភូមិកំណើតនៅឃុំស្រែគរ និងឃុំក្បាលរមាស បានត្រៀមជញ្ជូនសម្ភារៈចេញពីភូមិចាស់រៀងៗខ្លួន ហើយពួកគាត់ក៏មិនហ៊ានទៅណាឆ្ងាយពីលំនៅឋានដែរ ដោយខ្លាចក្រែងទឹកលិច។

ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំស្រែគរ លោក ដែង មួន ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី១៧ កក្កដា ថា លោកបានត្រៀមទីទួលសុវត្ថិភាពដោយខ្លួនឯងនៅបណ្ដោះអាសន្ន បើទឹកលិចលង់លំនៅឋាន ហើយក៏បានត្រៀមសម្ភារៈ និងគ្រឿងហូបចុកមួយចំនួន។ លោកថា បច្ចុប្បន្នកម្ពស់ទឹកនៅមិនទាន់ឡើងខ្ពស់លិចផ្ទះពលរដ្ឋនៅឡើយទេ។ យ៉ាងណា លោកថាបើទឹកនៅបន្តកើនប្រហែល ២ម៉ែត្រទៀត នឹងលិចលង់ផ្ទះពលរដ្ឋមួយចំនួននៅឃុំស្រែគរ៖ «ពិបាកហ្នឹងហើយ ពីមុនវាមិនធ្លាប់ធ្វើចឹង វាត្រូវតែពិបាកហើយ។ ទឹកត្រឹមណា ពួកខ្ញុំថយត្រឹមហ្នឹង បើថាទឹកដល់ផ្លូវធំ ពួកខ្ញុំទៅនៅផ្លូវធំ។ បើថាលិចនោះទៀត មានតែថាទៅនៅភ្នំក្រឡាពស់»។

លោក ដែង មួន បារម្ភថា កុមារ និងយុវជនរស់នៅភូមិចាស់ភាគច្រើនបោះបង់ការសិក្សា ដោយសារតំបន់ពួកគាត់រស់នៅ សាលាពុំមានគ្រូបង្រៀន ហើយអ្នកភូមិភាគច្រើនខកខានមិនអាចធ្វើកសិកម្មដោយខ្លាចក្រែងទឹកលិចលង់។

លិខិតចុះថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧ របស់ក្រុមហ៊ុនទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ ឲ្យដឹងថា បើក្រុមហ៊ុនបិទទ្វារទឹកសាកល្បងនៅពាក់កណ្ដាលខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧ កម្រិតទឹកនឹងឡើងដល់ ៧២ម៉ែត្រ បណ្ដាលឲ្យលិចលង់ភូមិក្បាលរមាស និងភូមិស្រែគរចាស់។ ក្រុមហ៊ុនចាត់ទុកការបិទទ្វារទឹកសាកល្បង គឺជាទិសដៅនៃការអនុវត្តគម្រោង ហេតុនេះដើម្បីបញ្ចៀសចលាចលណាមួយ ទាមទារឲ្យពលរដ្ឋចាកចេញពីភូមិ។

តំណាងក្រុមហ៊ុនទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ លោក អ៊ុំ រ៉េត ឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនមានគោលនយោបាយដោះដូរសំណងរួចហើយ ក៏ប៉ុន្តែពលរដ្ឋមួយចំនួននៅតែមិនយល់ព្រមទទួលសំណង ហើយក្រុមហ៊ុនបានត្រៀមផ្ទះសម្រាប់អ្នកភូមិ ព្រមទាំងរកមធ្យោបាយមួយចំនួនត្រៀមសង្គ្រោះពួកគាត់។ លោកពន្យល់ថា ការបិទទ្វារទឹកសាកល្បងក្នុងមួយថ្ងៃ កម្ពស់ទឹកនឹងឡើងកម្ពស់មួយម៉ែត្រ ហើយរហូតមកទល់ពេលនេះ កម្ពស់ទឹកបានកើនឡើង ៦០ម៉ែត្រធៀបកម្ពស់នីវ៉ូទឹកសមុទ្រ។

លោកបន្តថា ក្រុមហ៊ុននៅបន្តបិទរហូតដល់កម្ពស់ ៦៨ម៉ែត្រ និងផ្អាកជាបណ្ដោះអាសន្នសិន រង់ចាំមន្ត្រីបច្ចេកទេសត្រួតពិនិត្យបញ្ហានានាសិន មុនសម្រេចបិទទ្វារទឹករហូតដល់ ៧២ម៉ែត្រ។ លោកអះអាងថា បើក្រុមហ៊ុនបិទទ្វារទឹករហូតដល់ ៧២ម៉ែត្រ នឹងបង្កឲ្យលិចលង់ភូមិស្រែគរ និងភូមិក្បាលរមាសចាស់៖ «ខាងអាំងស៊ីញ័រ (វិស្វករ) គេមើលបច្ចេកទេសផ្សេងៗ តើវាមានលិចត្រង់ណាអត់ចឹង ហើយនឹងបន្តការបិទរហូតដល់ ៧២ម៉ែត្រ បន្ទាប់មកនឹងមើលមួយសាទៀត បន្ទាប់មកបានយើងមើលពលរដ្ឋដែលនៅសេសសល់ហ្នឹងដែរ»។

លោក អ៊ុំ រ៉េត បានបដិសេធចំពោះព័ត៌មានដែលផ្សាយថា ក្រុមហ៊ុន និងអាជ្ញាធរ ឲ្យអ្នកភូមិចាកចេញពីភូមិកំណើតដោយបង្ខំ និងហិង្សា។ លោកចាត់ទុកការលើកឡើងនេះ ថាជាការមួលបង្កាច់គ្មានការពិត។ លោកថា ក្រុមហ៊ុនបានបន្ទន់ឥរិយាបថដោយសហការជាមួយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ផ្សព្វផ្សាយគោលនយោបាយផ្តល់សំណងដល់ពលរដ្ឋនៅតំបន់នោះ៖ «ព្រោះរាល់ថ្ងៃនេះ យើងធ្វើការថ្នមពលរដ្ឋទៅទៀត ដោយសារយើងមិនចង់ឲ្យមានពាក្យចចាមអារ៉ាមចឹង»។

អ្នកនាំពាក្យសាលាខែត្រស្ទឹងត្រែង លោក ម៉ែន គុង លើកឡើងថា អាជ្ញាធរខែត្រមានផែនការអន្តរាគមន៍ជួយពលរដ្ឋ និងបានចាត់ឲ្យសមត្ថកិច្ចប្រចាំការឈរជើងតាមគោលដៅនីមួយៗ ដើម្បីត្រៀមលក្ខណៈជួយសង្គ្រោះពលរដ្ឋ និងដឹកជញ្ជូនសម្ភារៈ។ លើសពីនេះ អាជ្ញាធរខែត្របានជំរុញឲ្យក្រុមហ៊ុនរៀបចំលំនៅឋានត្រៀមសម្រាប់ពលរដ្ឋដែលមិនទាន់យល់ព្រមទទួលយកសំណងជាង ១០០គ្រួសារ ហើយក្នុងករណីពលរដ្ឋបំបែកគ្រួសារ អាជ្ញាធរខែត្របានរៀបចំគោលនយោបាយផ្តល់សំណងរួចហើយ៖ «ពាក្យថាផែនការអន្តរាគមន៍ គេនិយាយគ្រប់វិស័យទាំងអស់ ដើម្បីឆ្លើយតបករណីដោះស្រាយបន្ទាន់ហ្នឹង»។

រហូតមកទល់ពេលនេះ ទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនសាងសង់ជិតរួចរាល់ហើយ នឹងបើកឲ្យដំណើរការតួប៊ីនទី១ នៅពេលឆាប់ៗនេះ ក៏ប៉ុន្តែពលរដ្ឋរស់នៅឃុំស្រែគរ ១២៤គ្រួសារ និងឃុំក្បាលរមាស ៥៨គ្រួសារ មិនទាន់យល់ព្រមទទួលសំណង និងមិនទាន់ចាកចេញពីភូមិចាស់ទៅតាំងទីលំនៅថ្មីនៅឡើយទេ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

ថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧ គឺជាខួប ៥ឆ្នាំនៃការបង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ គណបក្សនេះមិនមានការរៀបចំពិធីអ្វីនោះទេ គឺមានតែចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយប៉ុណ្ណោះ ដោយប្ដេជ្ញាចិត្តប្រឹងប្រែងធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ដើម្បីយកជ័យជម្នះនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខ។

ក្នុងឱកាសខួប ៥ឆ្នាំនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អះអាងថា ខ្លួន “បានធ្វើដំណើរតាមផ្លូវត្រូវ ធ្វើតាមឆន្ទៈពលរដ្ឋខ្មែរ និងធ្វើសកម្មភាពនយោបាយដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍អហិង្សា ខ្មែរតែមួយ ផ្សះផ្សាជាតិ បង្រួបបង្រួមជាតិ និងមិនយកខ្មែរណាជាសត្រូវ”។ គណបក្សនេះប្រកាសថា ខ្លួនបាន “អនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ និងគោលនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស” ផងដែរ។

ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា បានសរសេរសារខ្លីមួយនៅលើហ្វេសប៊ុក (facebook) របស់លោក អំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋចូលរួមជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឲ្យបានកាន់តែច្រើនថែមទៀត ដើម្បីនាំមកនូវការផ្លាស់ប្ដូរជាវិជ្ជមានតាមរយៈការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខ។ លោកបានប្រើពាក្យស្លោកមួយឃ្លាថា “រួបរួមដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរ តស៊ូដើម្បីសង្គ្រោះជាតិ”។ ចំណែកឯលោក សម រង្ស៊ី ដែលជាអតីតប្រធានគណបក្សនេះវិញ មិនឃើញមានការថ្លែងសារណាមួយអំពីគណបក្សដែលលោកធ្លាប់គ្រប់គ្រងជាង ៤ឆ្នាំនេះឡើយ។

អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន យល់ឃើញថា រយៈកាលកន្លងទៅនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ធ្វើនយោបាយមិនស្របតាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ ដោយសារគណបក្សនេះយកចំណុចខ្សោយរបស់បក្សកាន់អំណាច ទៅធ្វើជាចំណុចខ្លាំងរបស់ខ្លួន។ លោកថា នេះជា “នយោបាយអរិភាព” ដែលមានន័យថានយោបាយនៃភាពជាសត្រូវនឹងគ្នា ហើយវាមិនបានផ្តល់ប្រយោជន៍អ្វីសម្រាប់ជាតិនោះឡើយ៖ «ដែលខ្ញុំវាយតម្លៃថាការប្រកួតប្រជែងមិនផ្អែកលើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺនៅត្រង់ថា គាត់មួលបង្កាច់សភាពការណ៍។ តាមពិត ស្នាដៃគាត់អត់មាន គាត់យកចំណុចខ្សោយ និងការខ្វះខាតរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ទៅធ្វើជាចំណុចខ្លាំង និងជាគុណសម្បត្តិរបស់គាត់ទៅវិញ»។

កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ គណបក្ស សម រង្ស៊ី របស់លោក សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស របស់លោក កឹម សុខា បានច្របាច់បញ្ចូលគ្នាតែមួយជាសម្ពន្ធភាពចលនាប្រជាធិបតេយ្យសង្គ្រោះជាតិ និងបង្កើតទៅជាគណបក្សមួយ គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។

ក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៣ គណបក្សថ្មីនេះបានទទួលសំឡេងឆ្នោតគាំទ្រដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល គឺ ៥៥អាសនៈ ទល់នឹង ៦៨អាសនៈនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលគ្រប់គ្រងអំណាចជាង ៣ទសវត្ស។ ក៏ប៉ុន្តែសកម្មជន និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មួយចំនួនដែលបានក្លាយជាតំណាងរាស្ត្រទៅហើយនោះ បែរជាទទួលរងនូវការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញជាបន្តបន្ទាប់តាមផ្លូវតុលាការ ការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ការនិរទេសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស និងការវាយដំដោយហិង្សាប្រព្រឹត្តដោយក្រុមកងអង្គរក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទៅវិញ។

ការវិវឌ្ឍន៍ចុងក្រោយបំផុត គឺការកែប្រែវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយដែលរារាំងទណ្ឌិតមិនឲ្យពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សនយោបាយ។ ច្បាប់ថ្មីនេះត្រូវបានសមាជិកសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អនុម័តដោយប្រញាប់ប្រញាល់តាមការបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន បើទោះបីជាលោក សម រង្ស៊ី បានលាលែងពីតំណែងជាប្រធានបក្សរួចទៅហើយក្តី។

វិសោធនកម្មច្បាប់គណបក្សនយោបាយថ្មីនេះ នឹងត្រូវព្រឹទ្ធសភាលើកយកទៅពិនិត្យក្នុងកិច្ចប្រជុំវិសាមញ្ញព្រឹទ្ធសភានីតិកាលទី៣ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៨ កក្កដា មុននឹងបញ្ជូនបន្តទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ និងបន្ទាប់មកទៀតទៅអង្គព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីទ្រង់ឡាយព្រះហស្តលេខា។

លោក សុខ ឥសាន បានបញ្ជាក់ថា ច្បាប់នេះនឹងមានសុពលភាពអនុវត្តភ្លាមៗក្រោយពេលព្រះមហាក្សត្រឡាយព្រះហស្តលេខាលើព្រះរាជក្រមប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះ ហើយក្រោយពេលច្បាប់នេះចូលជាធរមានរួចហើយ គ្រប់គណបក្សនយោបាយមិនមានសិទ្ធិផ្សារភ្ជាប់ជាមួយទណ្ឌិតកម្រិតទោសមជ្ឈិម និងទោសឧក្រិដ្ឋជាដាច់ខាត។

ហេតុដូចនេះ វិសោធនកម្មច្បាប់គណបក្សនយោបាយជាថ្មីនេះ នឹងក្លាយជាអាវុធដ៏មុតស្រួចដើម្បីកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងរវាងអតីតប្រធានគណបក្សប្រឆាំងដ៏មានឥទ្ធិពលជាងគេរូបនេះ ជាមួយនឹងគណបក្សដែលលោកបានបង្កើតឡើងដោយផ្ទាល់ជាមួយនឹងលោក កឹម សុខា កាលពី ៥ឆ្នាំមុន។

ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកជំនាញខាងអភិបាលកិច្ច និងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បណ្ឌិត ចាន់ វិបុល យល់ឃើញថា លោក សម រង្ស៊ី នៅតែអាចប្រើប្រាស់មធ្យោបាយបណ្ដាញសង្គម ដូចជាហ្វេសប៊ុក និងធ្វីតធឺ (Twitter) ជាដើម ដើម្បីទាក់ទាញការគាំទ្រឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយលោកក៏នៅតែអាចទាក់ទងជាលក្ខណៈបុគ្គលក្រៅផ្លូវការជាមួយសមាជិកសមាជិកានៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។

លោកបន្តថា លោក សម រង្ស៊ី នៅតែជាតួអង្គនយោបាយមួយដ៏មានឥទ្ធិពល ដោយសារលោកមានប្រវត្តិចេញមុខតស៊ូនឹងអំពើអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម ភាពក្លាហាននៃការរិះគន់ចំៗនូវចំណុចខ្វះខាតរបស់រដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងការឲ្យតម្លៃពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចំពោះឥទ្ធិពលរបស់លោក៖ «ក្នុងករណីដែលសមាជិកសមាជិការបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឈប់ឲ្យតម្លៃទៅលើលោក សម រង្ស៊ី នោះ ទើបជីវិតនយោបាយរបស់លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបញ្ចប់ ក៏ប៉ុន្តែបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែបន្តឲ្យតម្លៃ ខ្ញុំឃើញថាជីវិតនយោបាយរបស់លោក សម រង្ស៊ី នឹងមិនបញ្ចប់នោះទេ»។

ទាក់ទងនឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ វិញ បណ្ឌិត ចាន់ វិបុល មើលឃើញថា ក្នុងរយៈកាលកន្លងទៅនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក៏បានរួមចំណែកច្រើនដែរសម្រាប់ផលប្រយោជន៍ជាតិ។ នោះ គឺការពង្រីកការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ព្រមទាំងការពង្រីកអំណាចនយោបាយទាំងនៅថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ក៏ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងនេះ លោកថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅមានចំណុចជាច្រើនទៀតដែលត្រូវកែលំអ៖ «ដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិ និងផលប្រយោជន៍នៃឥរិយាបថនយោបាយ អ្វីដែលជាការកែប្រែដ៏ធំរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នោះ គឺកុំបន្តការវាយប្រហារជាលក្ខណៈបុគ្គលលើមេដឹកនាំគណបក្សកាន់អំណាច។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គួរពិនិត្យឡើងវិញចំពោះរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ជាពិសេសគួរដាក់បញ្ចូលអ្នកដែលមានចំណេះដឹង អ្នកដែលមានគំនិតច្រើនក្នុងការរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រ។ គាត់គួរតែរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រទាក់ទាញអ្នកផ្សេងដែលមិនមែនជាសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចស្វែងយល់ឲ្យបានកាន់តែច្បាស់អំពីគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន»។

អ្នកជំនាញខាងអភិបាលកិច្ច និងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយរូបនេះជឿជាក់ថា ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អាចកែលំអ និងបំពេញចំណុចខ្វះខាតទាំងនេះបាន គណបក្សនេះនឹងអាចទាក់ទាញការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ និងអ្នកដែលមិនមែនជាសមាជិករបស់គណបក្ស ហើយពេលនោះហើយដែលលទ្ធផលបោះឆ្នោតនឹងត្រូវផ្អៀងទៅខាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

ក្រោយពេលក្រសួងដែនដី ដោះស្រាយបញ្ហាសំណងដល់ពលរដ្ឋរស់នៅអគារប៊ូឌីងជិត ៥០០គ្រួសារបានសម្រេចទាំងស្រុងរួចហើយ ការងារបន្ទាប់ គឺវាយកម្ទេចអគារចោល។ ក្រុមមន្ត្រីជំនាញអះអាងថា ពួកគេត្រូវចំណាយពេល ៤ខែ ដើម្បីវាយកម្ទេចអគារប៊ូឌីងទាំងស្រុង។

ថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ជាថ្ងៃទីមួយនៃការចាប់ផ្តើមវាយកម្ទេចអគារប៊ូឌីង ឬហៅថាអគារស។ ក្រុមមន្ត្រីក្រសួងដែនដី និងតំណាងក្រុមហ៊ុន អារ៉ាកាវ៉ា (Arakawa) របស់ជប៉ុន ពលរដ្ឋរស់នៅប៊ូឌីង និងអ្នកពាក់ព័ន្ធប្រមាណ ៣០នាក់ នាំគ្នារៀបចំពិធីក្រុងពាលីនៅលើដំបូលអគារប៊ូឌីង សុំទឹកសុំដីតាមទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ មុននឹងចាប់ផ្តើមវាយកម្ទេចអគារ។

អ្នកជំនាញផ្នែកវាយកម្ទេចអគារនៃក្រុមហ៊ុនពិស្ណុការ (PISNOKA) លោក ហេង ប៊ុននី ដែលទទួលបានសិទ្ធិវាយកម្ទេចអគារប៊ូឌីង ឲ្យដឹងថា ថ្ងៃចាប់ផ្ដើមដំបូងគ្រាន់តែសម្អាតទីធ្លាអគារ ធ្វើរបងហ៊ុមព័ទ្ធបរិវេណ។ លោកថា សកម្មភាពវាយកម្ទេចអាចនឹងចាប់ផ្ដើមយ៉ាងហោចណាស់មួយអាទិត្យទៀត។ លោកពន្យល់ថា ដើម្បីសុវត្ថិភាពអ្នករស់នៅជុំវិញ ចាំបាច់ត្រូវឲ្យគ្រឿងចក្រច្របាច់បំបែកទម្លាក់ចុះបំណែកសំណង់ និងមានបាញ់ទឹកផង ដើម្បីការពារកុំឲ្យធូលីហុយ៖ «ត្រូវការលឿនរយៈបីបួន (ខែ) ហ្នឹង ធ្វើកម្លាំងមិនបានទេ ត្រូវគ្រឿងចក្រ ហើយគ្រឿងចក្រហ្នឹងបើប្រើគ្រឿងធំៗម៉ង អត់បានទេ»។

ថ្ងៃចាប់ផ្តើមវាយកម្ទេចអគារនេះដែរ ឃើញមានគ្រឿងចក្រសម្រាប់វាយកម្ទេចអគារប្រមាណ ៤គ្រឿងដាក់តម្រៀបគ្នានៅមុខអគារ ក្រៅពីនេះក៏មានរបងបារ៉ាស់ដែលដាក់បម្រាមគ្មានភារកិច្ចហាមចូលនៅបរិវេណនេះដែរ។ ដោយឡែកក្រុមពលរដ្ឋ ៧គ្រួសារដែលទើបយល់ព្រមចាកចេញ មិនទាន់រើអីវ៉ាន់ចេញពីបន្ទប់អស់នៅឡើយទេ។

អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានលំនៅឋាននៃក្រសួងដែនដី លោក បេងហុង សុជាតិ ខេមរ៉ូ ឲ្យដឹងថា ក្រសួងទុកពេលដល់ថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ដល់ពលរដ្ឋដែលរើអីវ៉ាន់មិនទាន់រួចរាល់។ មន្ត្រីជំនាញរូបនេះអះអាងថា ការវាយកម្ទេចអគារនេះធ្វើតាមបច្ចេកទេសទំនើប ការពារសំឡេងរំខាន ការពារធូលីហុយ គោរពម៉ោងពេល មិនឲ្យរំខានដល់ពលរដ្ឋរស់នៅជុំវិញនេះទេ៖ «មានពីដំណាក់កាលមួយគាត់លក់ លក់ហ្នឹងបានមួយរយភាគរយតាំងពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា។ ទី២ គឺអ្នកចាកចេញ ហើយអ្នកចាកចេញនៅតែសល់បួន ឬប្រាំគ្រួសារទេដែលគាត់នឹងរើបណ្ដើរៗ»។

តាមគម្រោង ទឹកប្រាក់វិនិយោគប្រមាណ ៨០លានដុល្លាររបស់ក្រុមហ៊ុន អារ៉ាកាវ៉ា (Arakawa) របស់ជប៉ុន នឹងអភិវឌ្ឍអគារប៊ូឌីងទៅជាអគារទំនើបមានកម្ពស់ ២១ជាន់ ដែលត្រូវការពេលវេលាសាងសង់ប្រមាណ ៤ឆ្នាំ។ ពលរដ្ឋជិត ៥០០គ្រួសាររស់នៅអគារនេះ យល់ព្រមចាកចេញដែលទទួលសំណងនៃការលក់បន្ទប់តម្លៃ ១.៤០០ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ។

ពលរដ្ឋម្នាក់ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋ ៧គ្រួសារដែលចាកចេញក្រោយគេ ព្រោះរង់ចាំសុំសំណងបន្ថែម លោកស្រី ឈុំ សាគន ឲ្យដឹងថា លោកស្រីមិនទាន់រើអីវ៉ាន់ចេញអស់នៅឡើយ។ ស្ត្រីដែលរស់នៅអគារប៊ូឌីងរយៈពេលជាង ៣០ឆ្នាំ ប្រាប់ថា ថវិកាដែលលក់បន្ទប់អាចធ្វើឲ្យលោកស្រីទិញផ្ទះល្វែងមួយកន្លែងក្នុងសង្កាត់ចាក់អង្រែ ខណ្ឌមានជ័យ៖ «ដល់ឥឡូវខាងក្រុមហ៊ុនគាត់ដោះស្រាយឲ្យពួកខ្ញុំអាចទិញផ្ទះបាន ចា៎! សម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំសប្បាយចិត្ត ឯកឧត្តម ជា សុផារ៉ា គាត់ដោះស្រាយទៅបានរលូន»។

ទាក់ទងការចាកចេញពីអគារប៊ូឌីងនេះដែរ ក្រុមសិល្បៈដែលរស់នៅទីនេះស្នើទៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងដែនដី លោក ជា សុផារ៉ា និងក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ នៅពេលអគារកើតចេញជារូបរាងនៅលើទឹកដីចាស់នេះ រៀបចំផ្នែកណាមួយនៃអគារឲ្យក្រុមសិល្បៈ ជាពិសេសសិល្បៈបុរាណខ្មែរ អាចសម្ដែងនៅទីនេះបាន។

ឆ្លើយតបសំណើនេះ អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានលំនៅឋាននៃក្រសួងដែនដី លោក បេងហុង សុជាតិ ខេមរ៉ូ ប្រាប់ថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងដែនដី បានឃើញសំណើនេះ និងបានបញ្ជូនទៅក្រុមហ៊ុន អារ៉ាកាវ៉ា ដើម្បីសម្រេច។ ជាងនេះទៅទៀត លោកយល់ថា ក្រុមហ៊ុនជប៉ុន អាចនឹងយល់ព្រមលើសំណើនេះ ព្រោះលោកថា ក្រុមហ៊ុននេះយកគោលការណ៍សង្គមជាមូលដ្ឋាន៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

ប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រាជធានីភ្នំពេញ មិនបានចូលបំភ្លឺនៅអធិការដ្ឋាននគរបាលខណ្ឌមានជ័យ ឲ្យបានមុនថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា តាមដីកាកោះរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញ ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីហិង្សាមួយក្នុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ខែឧសភា នោះទេ។ អាជ្ញាធរខណ្ឌមានជ័យ លើកឡើងថា នឹងពិភាក្សាជាមួយតុលាការ ដើម្បីបន្តនីតិវិធីលើរឿងនេះទៅមុខទៀត។

យោងតាមដីកាកោះរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលចេញកាលពីចុងខែមិថុនា បានបញ្ជាឲ្យប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅភ្នំពេញ លោក ម៉ន ផល្លា ចូលខ្លួនទៅបង្ហាញមុខនៅអធិការដ្ឋាននគរបាលខណ្ឌមានជ័យ ឲ្យបានមុនថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ដើម្បីសាកសួរលើករណី «ហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស» កាលពីថ្ងៃហែក្បួនឃោសនាបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់របស់គណបក្សជំទាស់ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា កន្លងទៅ។ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា លោក ម៉ន ផល្លា មិនបានបង្ហាញខ្លួនតាមដីកាកោះនោះទេ។

អាស៊ីសេរី មិនអាចទំនាក់ទំនងលោក ម៉ន ផល្លា បានទេនៅថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ដោយទូរស័ព្ទរបស់លោកបានបិទ។ រីឯភរិយារបស់លោក គឺលោកស្រី ម៉េន សៀម អះអាងថា លោក ម៉ន ផល្លា បានចុះទៅតាមខេត្តមួយរយៈ ដោយមិនដឹងថ្ងៃណាត្រឡប់មកវិញនោះទេ៖ «»។

អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យឹម សុវណ្ណ មិនអាចសុំការឆ្លើយតបបានទេ ដោយពុំទទួលទូរស័ព្ទ។

កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ព្រះរាជអាជ្ញារងអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក សៀង សុខ បានចេញដីកាកោះហៅលោក ម៉ន ផល្លា ឲ្យចូលខ្លួនទៅបង្ហាញមុខនៅអធិការដ្ឋាននគរបាលខណ្ឌមានជ័យ មុនថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ដើម្បីសាកសួរលើករណី «ហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស» កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧។ ការចេញដីកាកោះនោះ ដោយមានយោងរបាយការណ៍សុំដីកាបញ្ជាឲ្យចូលខ្លួនរបស់អធិការដ្ឋាននគរបាលខណ្ឌមានជ័យ តាមមាត្រា៣៧ មាត្រា៩៤ និងមាត្រា១១៤ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ។

អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងសុំការអធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក លី សុផាណា បានទេ។

ចំណែកអធិការរងនគរបាលខណ្ឌមានជ័យ លោក ហួរ ម៉េងវ៉ាង ដែលសុំមិនឲ្យថតសំឡេង មានប្រសាសន៍ថា មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងរូបនេះមិនបានចូលខ្លួនបំភ្លឺតាមដីកាកោះឡើយ ហើយលោកនឹងស្នើសុំគោលការណ៍ទៅព្រះរាជអាជ្ញាបន្ថែមទៀត ដើម្បីបន្តនីតិវិធីលើសំណុំរឿងនេះ។

កាលពីចុងខែឧសភា ឃ្លីបវីដេអូមួយត្រូវបានគេបង្ហោះនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុក (facebook) បានបង្ហាញពីសកម្មជនបក្សប្រឆាំងម្នាក់បានស្រែកឲ្យយុវជនម្នាក់ ថាបានជិះបញ្ច្រាសផ្លូវ ហើយក៏មានវីដេអូមួយទៀតបានបង្ហាញពីសកម្មភាពរបស់មនុស្សមួយក្រុមដែលពាក់អាវបក្សប្រឆាំង វាយទាត់ធាក់ទៅលើយុវជនរូបនោះ។ បន្ទាប់ពីវីដេអូនោះត្រូវបានគេបង្ហោះ យុវជនម្នាក់ដែលមានឈ្មោះថា សេក សាមុន បានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងដោយប្ដឹងក្រុមយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជិត ១០នាក់ ដោយចោទថាបានប្រើហិង្សាលើខ្លួនក្នុងពេលលោកជិះម៉ូតូប៉ះជាមួយក្បួនដង្ហែរបស់បក្សប្រឆាំងនៅតំបន់ស្ទឹងមានជ័យ ក្រុងភ្នំពេញ។

ទោះយ៉ាងណា អធិការរងនគរបាលខណ្ឌមានជ័យ លោក ហួរ ម៉េងវ៉ាង បញ្ជាក់ថា មិនមានដីកាកោះហៅជនដៃដល់ណាម្នាក់ដែលមាននៅក្នុងវីដេអូហិង្សានោះឡើយ ពោលគឺតុលាការកោះហៅតែលោក ម៉ន ផល្លា ម្នាក់គត់មកបំភ្លឺ ដោយសារតែលោកជាអ្នករៀបចំ និងដឹកនាំការហែក្បួនឃោសនាបោះឆ្នោតនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា។

លោក ម៉ន ផល្លា ធ្លាប់ប្រាប់វិទ្យុវីអូអេ (VOA) ថា លោកមិនបាននៅកន្លែងកើតហេតុ និងមិនបានដឹងពីអំពើហិង្សាដែលកើតមានក្នុងក្បួនដង្ហែបក្សនាចុងខែឧសភា នោះទេ។ លោកបន្ថែមថា ការប្រើអំណាចតុលាការដោយបញ្ជាឲ្យលោកទៅបង្ហាញខ្លួននៅមុខសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធនឹងហិង្សា គឺជាការបញ្ជាតាមបែបនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ។ លើសពីនេះ លោកបង្ហាញអារម្មណ៍ស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការចូលខ្លួនបំភ្លឺ ដោយបារម្ភអំពីការចាប់ខ្លួនលោកដូចករណីមន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ផ្សេងទៀតដែលកំពុងរងការចោទប្រកាន់ និងជាប់ឃុំ។

ទាក់ទិនករណីនេះដែរ ប្រធានការិយាល័យមេធាវីក្រុមអ្នកច្បាប់អមរិន្ទ្រ លោកមេធាវី សុក សំអឿន មានប្រសាសន៍ថា នៅពេលកោះហៅម្តង ឬពីរដងមិនចូលតាមដីកាកោះ ដូច្នេះលើកទី៣ តុលាការអាចមានសិទ្ធិចេញដីកានាំខ្លួន។ លោកបន្ថែមថា កាលណាសមត្ថកិច្ចមានសិទ្ធិអាចកោះហៅសួរនាំបាន ប្រសិនបើពួកគេឆ្ងល់ ឬចង់ដឹង ប៉ុន្តែជាទូទៅ តុលាការត្រូវកោះហៅជនដៃដល់ដែលជាអ្នកប្រើហិង្សា ដើម្បីមកសួរនាំជាមុន មិនមែនហៅអ្នកដែលមិនបានប្រព្រឹត្តមកសួរនោះទេ៖ «»។

រហូតមកដល់ពេលនេះ តំណាងរាស្ត្រ និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ព្រមទាំងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជិត ២០នាក់ហើយ ត្រូវបានតុលាការឃុំខ្លួន និងចោទប្រកាន់ ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសផ្សេងៗគ្នាដែលអង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិ រួមទាំងគណបក្សប្រឆាំងផង ហៅថាជាអ្នកទោសនយោបាយ។

មជ្ឈដ្ឋានទូទៅតែងរិះគន់ថា ការអនុវត្តរបស់អាជ្ញាធរ និងតុលាការ ហាក់មានស្តង់ដារពីរ ព្រោះសំណុំរឿងប្រឆាំងលើបុគ្គលដែលរិះគន់ការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងនោះរួមមានមន្ត្រី និងសកម្មជនបក្សប្រឆាំង សកម្មជនការពារដីធ្លី សកម្មជនបរិស្ថាន ព្រមទាំងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលជាដើម គឺតុលាការតែងចាត់ការយ៉ាងឆាប់រហ័ស និងមានប្រសិទ្ធភាព៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

រដ្ឋាភិបាលគ្រោងរៀបចំពិធីអបអរសាទរការដាក់បញ្ចូលតំបន់ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក ជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដែលគាប់ជួនគ្នានឹងថ្ងៃដែលឃាតកបាញ់សម្លាប់បណ្ឌិត កែម ឡី។ ព្រះសង្ឃ ប៊ុត ប៊ុនតិញ ដែលធ្លាប់បានចូលរួមរៀបចំបុណ្យសពបណ្ឌិត កែម ឡី ចាត់ទុកថា ការរៀបចំនេះជាការបង្វែងព្រឹត្តិការណ៍។

ស្ថាបនិកបណ្ដាញព្រះសង្ឃឯករាជ្យដើម្បីយុត្តិធម៌សង្គម ព្រះតេជព្រះគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ សង្ស័យថា ការយកថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ជារៀងរាល់ឆ្នាំដើម្បីប្រារព្ធទិវាចងចាំនៃការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទនេះ និងប្រាសាទព្រះវិហារ ជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកអាចជាព្រឹត្តិការណ៍ដោះដូរបញ្ហា។

ព្រះតេជព្រះគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ ស្នើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋពិចារណារឿងនេះដោយខ្លួនឯង ព្រោះព្រះអង្គជឿថា ពលរដ្ឋខ្មែរដែលមានស្វាមីភក្ដិចំពោះលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ប្រាកដជាមិនឲ្យព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីផ្លាស់ប្ដូរសេចក្ដីស្រលាញ់ និងការគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នោះឡើយ៖ «ញាតិញោមមេត្តាស្វែងយល់អ៊ីចេះទៅវិញ! បើញោមស្រលាញ់លោក កែម ឡី ញោមគោរពលោក កែម ឡី ចង់ព្រឹត្តិការណ៍ប៉ុន្មានរយប៉ុន្មានពាន់ ក៏ញោមមិនគាំទ្រ គឺថាជំហររបស់ញោម គឺការពារលោក កែម ឡី»។

តាមពិតប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក ត្រូវបានគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក សម្រេចដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧។ ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន បានអំពាវឲ្យមន្ត្រីគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ និងប្រជាពលរដ្ឋរួមគ្នាវាយគង ទូងស្គរ ទះប៉ោត និងគោះត្រដោកនៅតាមក្រសួង និងតាមភូមិនៅថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ម៉ោងដប់ព្រឹក ដើម្បីអបអរសាទរការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទនេះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដែលព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា នោះពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស កំពុងប្រារព្ធពិធីរំលឹកខួបមួយឆ្នាំនៃការបាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី។ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់នៅម៉ោងប្រមាណ ៩ព្រឹក ថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំមុន។

ទោះបីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសយកថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំក្រោយ និងឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ជាថ្ងៃរំលឹកព្រឹត្តិការណ៍បញ្ចូលប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពក៏ដោយ ក៏ឆ្នាំនេះព្រឹត្តិការណ៍សាទរនេះត្រូវបានរៀបចំធំនៅថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា នៅឯពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក។ ការរៀបចំនេះ គឺនៅក្រោយពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ខកខានមិនបានបើកកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីប្រចាំសប្ដាហ៍ និងអវត្តមានក្នុងពេលប្រជុំសភា ដើម្បីអនុម័តវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ។

ក្នុងពេលថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងពិធីកាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា នេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏មិនភ្លេចឆ្លៀតវាយប្រហារគណបក្សនយោបាយដែលមិនប្រកាសអបអរសាទរនៃការចុះបញ្ជីតំបន់ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុកនេះ៖ «មានបក្សនយោបាយជាច្រើនដែលបានបញ្ជូនសារមានការបញ្ជូនសារដោយឡែកមកកាន់ WhatsApp របស់ខ្ញុំ។ ប៉ុន្តែក៏អវត្តមាននៃបក្សនយោបាយ ឬសង្គមស៊ីវិលខ្លះ ដែលគេមិនហ៊ានទាំងនិយាយនូវអ្វីដែលជាសមិទ្ធផលរបស់ជាតិផងនោះ»។

ទោះជាលោក ហ៊ុន សែន មិននិយាយចំៗគណបក្សប្រឆាំងក៏ដោយ ក៏ចុងក្រោយគឺលោកចង់និយាយសំដៅទៅគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នោះឯង។ លោក ហ៊ុន សែន បន្តថា គណបក្សនយោបាយដែលមិនចេះសរសើរសមិទ្ធផលរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា របស់លោកបែបនេះ មិនអាចដឹកនាំប្រទេសកើតទេ៖ «តើវាស័ក្ដិសមទៅជាបក្សដែលគួរកាន់អំណាច ឬដឹកនាំប្រជារាស្ត្រខ្មែរនោះទេ? នេះហើយដែលត្រូវចងចាំ! ចំណុចមិនមែនត្រង់ពូកែនិយាយទេ តែត្រូវធ្វើសកម្មភាពជាក់ស្ដែង»។

ការរិះគន់គណបក្សប្រឆាំងថា ទាល់តែចេះសរសើររដ្ឋាភិបាលទើបអាចដឹកនាំប្រទេសកើតនេះ ត្រូវបានកូនប្រុសលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់លើកឡើងថ្មីៗនេះដែរ គឺកាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា កន្លងទៅ នៅក្នុងរដ្ឋសភា ពេលកំពុងប្រជុំអនុម័តវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ ដែលហាមយករូបថត និងសំឡេង ឬសារផ្សេងៗរបស់លោក សម រង្ស៊ី មកប្រើ ដើម្បីប្រយោជន៍គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។

លោក ហ៊ុន ម៉ានី ពេលនោះក៏សម្តែងការឈឺឆ្អាលដែលមិនឃើញគណបក្សប្រឆាំងថ្លែងសាទរចំពោះព្រឹត្តិការណ៍បែបនេះ។ លោក ហ៊ុន ម៉ានី យល់ថា នេះប្រហែលជាគណបក្សប្រឆាំងខ្លាចបាត់ប្រជាប្រិយ ទើបមិនចូលចិត្តនិយាយសរសើររដ្ឋាភិបាល៖ «ចេញពីថ្ងៃនេះ ពីយុវជន ហ៊ុន ម៉ានី មួយរូបនោះ គឺរឿងអ្វីដែលជាមោទនភាពជាតិ គួរតែចូលរួមអបអរសាទរទៅ ដូចប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក អីនេះ! គិតដោយវិជ្ជមានចូលរួមអបអរសាទរបន្តិចទៅ វាអត់មានប៉ះពាល់ដល់សន្លឹកឆ្នោតទេ»។

ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា បានសរសេរសារនៅលើហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់លោកកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ថា ក្នុងនាមជាកូនខ្មែរ លោកមានមោទនភាពណាស់ដែលបានកើតនៅលើទឹកដីមាតុភូមិកម្ពុជា ជាទឹកដីសំបូរទៅដោយសម្បត្តិវប្បធម៌ដ៏ល្បីល្បាញ ដូចជាប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក ជាដើម។ លោក កឹម សុខា បានបន្តថា លោកសូមគាំទ្រទាំងស្រុងនូវការដាក់បញ្ចូលតំបន់ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក ទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។

តំបន់ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដោយអង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) កាលថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧ នាទីក្រុងក្រាកូ (Cracow) ប្រទេសប៉ូឡូញ (Poland) បន្ទាប់ពីកម្ពុជា បានស្នើអង្គការយូណេស្កូ ពិនិត្យដាក់តំបន់ប្រាសាទនេះ ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក កាលពីឆ្នាំ២០០៩។ បច្ចុប្បន្នកម្ពុជា មានសម្បត្តិវប្បធម៌ទាំងរូបី និងអរូបី ដែលត្រូវបានអង្គការយូណេស្កូ ទទួលស្គាល់ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក មានដូចជាតំបន់ប្រាសាទអង្គរ ប្រាសាទព្រះវិហារ ចាប៉ីដងវែង ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំ របាំព្រះរាជ្យទ្រព្យ និងចុងក្រោយនេះ គឺប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក នេះឯង៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលដែលឃ្លាំមើលការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋតាមព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ ស្នើឲ្យអាជ្ញាធរពិចារណាបើកច្រករបៀងតាមព្រំដែននោះឡើងវិញ ក្រោយពីអាជ្ញាធរបានបិទជាងកន្លះខែមកហើយនោះ។

សមត្ថកិច្ចតាមព្រំដែន មិនទាន់ឆ្លើយតបចំពោះសំណើនេះបាននៅឡើយទេ ដោយត្រូវរង់ចាំបទបញ្ជាពីក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ឬរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកសម្រេច។

សង្គមស៊ីវិលធ្វើការតាមខេត្តជាប់ព្រំដែនភាគពាយព្យនៃប្រទេសកម្ពុជា បានអង្កេតឃើញថា ការបិទច្រករបៀង បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រដែលរកស៊ីដោះដូរកសិផល និងធ្វើការតិចតួចជាមួយពលរដ្ឋថៃ នៅតំបន់ព្រំដែន។

មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ស៊ុំ ច័ន្ទគា មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៧ កក្កដា ថា ការបិទច្រកមួយរយៈពេលនេះ ពលរដ្ឋខ្លះបានប្រឈមនឹងបញ្ហាជីវភាពយ៉ាងខ្លាំង ព្រោះមិនអាចរកប្រាក់កម្រៃប្រចាំថ្ងៃដូចមុនបាន៖ «ដូច្នេះអ្នកធ្វើការព្រឹកវិលល្ងាចហ្នឹង ប៉ះពាល់ជីវភាព ព្រោះគាត់ពឹងលើទីផ្សារទៅកាប់អំពៅនៅប្រទេសថៃ ដើម្បីយកប្រាក់កម្រៃ មកដល់ពេលបិទអ៊ីចឹង គាត់បានអីទៅរកស៊ីបាន»។

លោកបន្តថា បើពឹងលើច្រកធំ ឬច្រកអន្តរជាតិ គឺស្ថិតនៅឆ្ងាយពីទីលំនៅរបស់ពួកគាត់ ត្រូវចំណាយពេល និងសោហ៊ុយធ្វើដំណើរនោះក៏ច្រើន។

សមត្ថកិច្ចកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៣ កក្កដា បានសម្រេចបិទច្រករបៀងព្រំដែនជាប់ប្រទេសថៃ មួយរយៈពេល ចាប់ពីខេត្តបាត់ដំបង ឧត្តរមានជ័យ និងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។

មន្ត្រីច្រករបៀងព្រំដែនទំនប់ដាច់ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ លោក រ័ត្ន វាសនា មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី៣ កក្កដា ថា មូលហេតុដែលបិទច្រកនេះ ដើម្បីទប់ស្កាត់មិនឲ្យពលរដ្ឋឆ្លងដែនខុសច្បាប់ទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ តទៅទៀត នៅខណៈថៃ កំពុងតែចាប់បញ្ជូនពលករខ្មែរមិនស្របច្បាប់មកកម្ពុជា វិញ៖ «បិទទាំងចេញទាំងចូលតែម្ដង មិនអាចឆ្លងកាត់បានទេ គឺអ្នកដែលត្រឡប់មកពីធ្វើ (ការ) ប្រទេសថៃ អាចចូលបាន តែមិនទៅមិនបានទេ។ ទំនិញទាំងរបស់ខ្មែរ និងរបស់ថៃ ក៏មិនអាចចេញចូលបានដែរ ហើយពលរដ្ឋដើរទៅទិញទំនិញក្នុងដីថៃ ក៏មិនបានដែរ»។

លោក ស៊ុំ ច័ន្ទគា ថា បច្ចុប្បន្ននេះ សកម្មភាពថៃ ចាប់បញ្ជូនពលករខ្មែរឲ្យត្រឡប់មកស្រុកវិញនោះ បានស្ងប់ស្ងាត់ និងវិលទៅរកសភាពធម្មតាវិញហើយ ដូច្នេះអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ គួរតែពិភាក្សាកំណត់ពេលបើកច្រករបៀងនោះឡើងវិញ ដោយផ្តល់អាទិភាពដល់ពលរដ្ឋក្រីក្រទៅធ្វើការ និងលក់ដូរទំនិញនៅព្រំដែនប្រទេសថៃ វិលល្ងាច ហើយលោកមិនគាំទ្រឲ្យមានអំពើពុករលួយ បើកឲ្យក្រុមឈ្មួយធំៗនាំទំនិញគេចពន្ធ ទំនិញខូចគុណភាពចូលស្រុកខ្មែរដោយខុសច្បាប់នោះទេ៖ «យុទ្ធសាស្ត្រជៀសវាងបិទច្រករបៀងហ្នឹង គឺពឹងលើភាពស្មោះត្រង់របស់មន្ត្រីនៅតាមច្រកហ្នឹងដែលត្រូវធានាថា មិនមានទំនិញខូចគុណភាពនាំឲ្យប៉ះពាល់សុខភាពប្រជាពលរដ្ឋ ទំនិញគេចពន្ធផ្សេងឲ្យចេញតាមហ្នឹងត្រូវធានាឲ្យបាន»។

មន្ត្រីអាជ្ញាធរទទួលបន្ទុកឃ្លាំមើលពលករចំណាកស្រុកនៅច្រកប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ អ្នកស្រី ស៊ិន ណាំយ៉ុង មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី១៧ កក្កដា ថា នៅតំបន់នេះការបិទច្រករបៀងមិនមានផលប៉ះពាល់ច្រើននោះទេ ព្រោះច្រករបៀងស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយពីច្រកធំប៉ុន្មានឡើយ។

សមត្ថកិច្ចប្រចាំការតាមច្រកព្រំដែនសំខាន់ៗក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ឧត្តរមានជ័យ និងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មិនហ៊ានឆ្លើយតបយ៉ាងណាឡើយចំពោះសំណើសុំបើកច្រករបៀងឡើងវិញនេះ។

ច្រករបៀងនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ ភាគពាយព្យមានប្រមាណជាង ៤០ច្រក។ ការបិទច្រករបៀងនេះ មិនទាន់កំណត់ថ្ងៃច្បាស់លាស់ថានឹងបើកឲ្យដំណើរការឡើងវិញនៅពេលណានៅឡើយ។

ចាប់តាំងពីសមត្ថកិច្ចបិទច្រករបៀងនៅព្រំដែនថៃ ភ្លាម នៅតាមតំបន់ខ្លះក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បាត់ដំបង មានសភាពស្ងប់ស្ងាត់ ពុំសូវមានមនុស្សធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ឡើយ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

សហគមន៍នេសាទនៅខេត្តកំពត បានប្រាប់ថា ក្នុងរយៈពេល ១សប្ដាហ៍មកនេះ ទោះជាដឹងថា មានភ្លៀង ឬខ្យល់កន្ត្រាក់ខ្លាំងនៅលើផ្ទៃសមុទ្រ និងនៅលើគោក ក៏នៅតែមានអ្នកនេសាទខ្លះត្រូវបង្ខំចិត្តចេញទូកដើម្បីទៅរកត្រី ក្ដាម បង្គា ជារៀងរាល់យប់ដែរ។ ការចេញទៅទាំងប្រថុយប្រថាននេះ ដោយសារតែជីវភាព។

សហគមន៍អ្នកនេសាទត្រើយកោះ ក្នុងសង្កាត់ត្រើយកោះ ក្រុងកំពត បានរអ៊ូថា ចាប់តាំងពីមានខ្យល់បក់បោកមកលើខេត្តកំពត ប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ ពួកគេភាគច្រើនបានផ្អាកចេញទូកទៅនេសាទលើផ្ទៃសមុទ្រ ខណៈដែលអ្នកនេសាទខ្លះទៀតបានចេញទៅនេសាទជារៀងរាល់យប់ បើទោះដឹងថា នឹងមានខ្យល់កន្ត្រាក់នៅលើផ្ទៃសមុទ្រក៏ដោយ។ អ្នកនេសាទប្រាប់ថា ទូករបស់អ្នកនេសាទបានលិចចំនួន ២គ្រឿងនៅក្នុងសមុទ្រ កាលពីយប់ថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដា ហើយមកដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ខ្យល់កន្ត្រាក់នៅតែបន្តបោកបក់លើផ្ទៃសមុទ្រនៅខេត្តកំពត។

ប្រធានសហគមន៍នេសាទត្រើយកោះ លោក នាក់ សេន ប្រាប់ថា ម្ចាស់ទូកដែលលិចទាំង ២គ្រឿងកាលពីយប់ថ្ងៃទី១៣ កក្កដា មិនមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតនោះទេ ដោយសារមានអ្នកនេសាទដូចគ្នានៅក្បែរនោះសង្គ្រោះទាន់។ បើទោះជាធ្លាប់លិចទូក ប្រឈមការបាត់បង់អាយុជីវិតនៅក្នុងសមុទ្រក្ដីម្ចាស់ទូកទាំង២នោះ នៅតែចេញទៅនេសាទនៅឆ្ងាយៗ ក្នុងសមុទ្រដដែល ព្រោះនេះគឺជាអាជីពរបស់ពួកគាត់ជាយូរណាស់មកហើយ៖ «ជួបការលំបាករឿងខ្យល់ហ្នឹងហ្មង! ពីព្រោះអានេះវាជាធម្មជាតិ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុវាខុសពីមុន ពីមុនអត់ដែលខ្យល់អ៊ីចឹងទេ។ ខ្ញុំរកអី បើថាមានតែមួយភ្លែតៗ ថ្ងៃមុនដូចយូរ (ខ្យល់ខ្លាំង) ជាប់ប្រហែល ១ម៉ោងជាង ទើបធ្វើឲ្យបញ្ហាទូកលិចហ្នឹងណា»។

លោក នាក់ សេន បន្តថា ចាប់តាំងពីមានខ្យល់ភ្លៀងកន្ត្រាក់នៅលើផ្ទៃសមុទ្រជិតមួយសប្ដាហ៍មកនេះ កំពង់ផែក្នុងសង្កាត់កំពង់កណ្ដាល ក្រុងកំពត ដែលអ្នកនេសាទឈប់សំចតដើម្បីលក់ផលនេសាទដែលរកបាននៅរៀងរាល់ព្រឹកនោះ មានសភាពស្ងប់ស្ងាត់ខុសពីមុនដែលមានទូកច្រើនរកតែកន្លែងចូលចតសឹងតែគ្មាន។ អ្នកនេសាទភាគច្រើនក្នុងសហគមន៍ត្រើយកោះ គឺជាខ្មែរឥស្លាម និងមានជនជាតិខ្មែរប្រហែល ១០ភាគរយ។

បើទោះជាអ្នកនេសាទយល់ថា ហានិភ័យនៅពេលមានខ្យល់កន្ត្រាក់លើផ្ទៃសមុទ្រកើតចេញពីគ្រោះធម្មជាតិនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ឬនៅក្នុងរដូវវស្សាក៏ពិតមែន តែពួកគេនៅតែបារម្ភពីសុវត្ថិភាពរបស់ពួកគេនៅពេលចេញទៅនេសាទរាល់យប់។

នៅខេត្តកំពត ភ្លៀងបានធ្លាក់ជិតមួយសប្ដាហ៍មកហើយ គឺរលឹមជាប់ទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ។ ខ្យល់កន្ត្រាក់បានបោកបង់ខ្លាំងនៅព្រឹកថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា បណ្ដាលឲ្យបាក់មែកឈើ និងដួលរំលំដើមឈើនៅជាប់មាត់ព្រែកកំពត ជិតសាលាខេត្តមួយចំនួន។ ផ្ទាំងយីហោធំៗ តាមភោជនីយដ្ឋានខ្លះ ក៏បានដួលរលំ និងមានបដាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មួយផ្ទាំងដែលដាក់តាំងនៅម្ដុំមាត់ព្រែកកំពត ត្រូវខ្យល់បោកបក់ទ្រេតផងដែរ។

មេបញ្ជាការវរៈការពារព្រំដែនទឹកប្រចាំខេត្តកំពត លោក ខៀវ បេ ឲ្យអាស៊ីសេរី ដឹងថា អាជ្ញាធរជើងទឹកទាំងបីស្ថាប័ននៅលើផ្ទៃសមុទ្រ គឺកងទ័ពជើងទឹក កងនាវាចរណ៍លើផ្ទៃសមុទ្រ និងជលផល បានត្រៀមលក្ខណៈទាំងថ្ងៃ និងយប់ ដើម្បីជួយដល់អ្នកនេសាទ។ បន្ថែមពីនេះ អាជ្ញាធរជើងទឹកបានឲ្យលេខទូរស័ព្ទសង្គ្រោះបន្ទាន់លើផ្ទៃទឹកទៅដល់អ្នកនេសាទផងដែរ៖ «ឲ្យតែប្រជាពលរដ្ឋគាត់តេមកម៉ោងប៉ុន្មាន មិនថាថ្ងៃ មិនថាយប់! កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់យើង សមត្ថកិច្ច។ និយាយរួមទាំងជើងទឹក ទាំងកងនាវាចរណ៍ ទាំងជលផល កម្លាំងទាំង ៣ស្ថាប័ន ទទួលខុសត្រូវលើផ្ទៃទឹកនេះ ឲ្យតែប្រជាពលរដ្ឋគាត់សំណូមពរ ឲ្យតែគាត់ផ្ដល់ព័ត៌មានមក យើងទៅជួយគាត់គ្រប់ពេលវេលា»។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រធានសហគមន៍នេសាទត្រើយកោះ លោក នាក់ សេន ប្រាប់ថា លោកតែងជំរុញឲ្យអ្នកនេសាទក្នុងសហគមន៍លោក ត្រៀមអាវពោងសម្រាប់ចេញនេសាទរាល់យប់។

អ្នកនេសាទរស់នៅសង្កាត់ត្រើយកោះ ក្រុងកំពត តែងចេញទៅនេសាទនៅចន្លោះម៉ោង ៤ ឬ ៥ល្ងាច ហើយត្រឡប់ចូលផែ ដើម្បីលក់ផលនេសាទនៅព្រឹកព្រលឹមម៉ោង ៤ ដល់ម៉ោង ៧ព្រឹក។ លោក នាក់ សេន បញ្ជាក់ថា ការចេញទៅនេសាទក្នុងមួយយប់ៗ អ្នកនេសាទអាចចូលផែលក់ផលនេសាទបានប្រាក់ប្រហែលពី ៣០ម៉ឺន ទៅ ៤០ម៉ឺនរៀល ដោយមិនទាន់ដកថ្លៃប្រេងពាក់កណ្ដាលចេញ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក (Yuhyun Park) បានចូលរួមវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកស្ដីពីអាស៊ាននៅប្រទេសកម្ពុជា កាលពីពាក់កណ្ដាលខែឧសភា ដើម្បីធ្វើបទបង្ហាញស្ដីពីចលនាពិភពលោកមួយឈ្មោះ «ឌី.ឃ្យូ អេវឺរីឆាល (#DQEveryChild)»។

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក (Yuhyun Park) ជាអ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិកូរ៉េ និងជាស្ថាបនិកវិទ្យាស្ថានអ្នកស្រាវជ្រាវ ឌី.ឃ្យូ (DQ Institute, a think tank)។ អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក (Yuhyun Park) ស្រាវជ្រាវលើការកសាងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីឌីជីថលឲ្យមានសុវត្ថិភាព និងរុងរឿង ដោយធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមានការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលប្រកបដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវ ក្នុងការបង្កើតវប្បធម៌ឌីជីថលមួយ។ វិទ្យាស្ថានរបស់អ្នកស្រី ផ្ដោតសំខាន់លើការកសាងជំនាញសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសកុមារ ដើម្បីបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងស្ដីពីបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល។

ខាងក្រោមជាបទសម្ភាសន៍រវាងលោក សាន សែល ជាមួយនឹងអ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក អំពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទលើសុខភាពរបស់កុមារ និងតួនាទីរបស់ឪពុកម្ដាយក្នុងការជួយកូនឲ្យមានសុវត្ថិភាព និងមានក្តីសុខលើពិភពឌីជីថល៖

លោក សាន សែល៖ បច្ចុប្បន្ន នៅប្រទេសកម្ពុជា ឪពុកម្ដាយជាច្រើន ពិសេសអ្នកនៅទីក្រុង កំពុងឲ្យឧបករណ៍ឌីជីថលដូចជាទូរស័ព្ទដៃ ឬថែបប្លែត (Tablet) ឲ្យកុមារប្រើ ខ្លះចាប់តាំងពីអាយុ ៣ឆ្នាំ។ ឪពុកម្ដាយខ្លះយល់ថា ការឲ្យកូនក្មេងប្រើឧបករណ៍ទាំងនេះ អាចឲ្យខ្លួនមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ធ្វើកិច្ចការរបស់ខ្លួន។ ចឹងទៅ កុមារចំណាយពេលជាច្រើនជាមួយឧបករណ៍ឌីជីថល ជាជាងជាមួយឪពុកម្ដាយរបស់ពួកគេ។ តើអ្នកស្រីបណ្ឌិតយល់យ៉ាងណាចំពោះសកម្មភាពនេះ? តើវាប៉ះពាល់ជាវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមានអ្វីខ្លះដល់កុមារ?

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក៖ តើលោកមានបានអានអត្ថបទព័ត៌មានដែលរាយការណ៍ពីអ្នកបង្កើតទូរស័ព្ទអាយហ្វូន (iPhone) លោក ស្ទីវ ចបស៍ (Steve Jobs) មិនឲ្យកូនៗនៅអាយុ ១៤ឆ្នាំ ប្រើឧបករណ៍ឌីជីថលទូរស័ព្ទ ហើយលោក ប៊ីល ហ្គេតស៍ (Bill Gates) ក៏ចឹងដែរ។ រឿងនេះវាបង្កប់អត្ថន័យជាច្រើន។

ខ្ញុំមិនចង់និយាយថា ឧបករណ៍ឌីជីថលជាប្រភពនៃបញ្ហាទាំងអស់នោះទេ ប៉ុន្តែរឿងមួយដែលឪពុកម្ដាយមិនទាន់យល់ច្បាស់នោះ គឺឧបករណ៍ឌីជីថល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថល វាស្រួលពង្វក់ក្មេង។ ហេតុផលនោះ គឺយើងចង់ឲ្យក្មេងមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ឲ្យមានការទាក់ទងផ្ទាល់ (physical interaction) ជាមួយមនុស្សផ្សេងទៀត។ នេះហើយជារបៀបដែលពួកគេអាចរៀនពីការអភិវឌ្ឍសង្គម (social development) ដែលរៀនពីការអភិវឌ្ឍផ្នែកវិចារណញ្ញាណ (cognitive development)។ ពួកគេរៀនពីរបៀបអំណត់អត់ធ្មត់។ ពួកគេអាចក្លាយជាមនុស្សពេញលក្ខណៈតាមរយៈការជជែកគ្នាជាមួយអ្នកផ្សេងទៀត។

ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថល បញ្ហានៅត្រង់ថា វាផ្តល់ព័ត៌មានខ្លីៗ ភ្លាមៗ (instant verification) ផ្តល់មតិត្រឡប់វិញខ្លីៗ (instant feedback)។ នៅក្នុងសង្គមជាក់ស្តែង គ្មាននរណាដែលអាចផ្តល់នូវភាពរីករាយ និងការទាក់ទងដល់កុមារ។

តើលោកយល់ថា ហេតុអ្វីបានជាកុមារពីមួយថ្ងៃទៅមួយកាន់តែជក់លេងឧបករណ៍ឌីជីថល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថល? ពីព្រោះរបស់ទាំងអស់នេះ កុមារបង្កើតទំនាក់ទំនង។ ពួកគេពិបាកនឹងរកអារម្មណ៍ទាំងនេះនៅពិភពជាក់ស្តែង ក្រៅពីឧបករណ៍ទាំងនេះ។ នេះជាបញ្ហា។ ចឹងហើយ បានកុមារជក់លេងខ្លាំងម្ល៉េះ។

ឪពុកម្ដាយដែលគ្មានចំណេះដឹងទាំងនេះ ឲ្យឧបករណ៍ឌីជីថលឲ្យកូនៗប្រើ ហើយអាចគិតថាក្មេងនឹងមិនមកឆាឆៅ ហើយឪពុកម្ដាយសប្បាយចិត្ត។

ខ្ញុំយល់! ធ្វើជាឪពុកម្ដាយគេ មិនមែនស្រួលអីណា! ប៉ុន្តែឪពុកម្ដាយត្រូវតែយល់ នៅពេលកូនៗចាប់ផ្ដើមប្រើឧបករណ៍ឌីជីថលពីតូចៗទៅកុមារ នឹងជួបបញ្ហាកាន់តែលឿន។ ពេលកូនមានអាយុ ១០ ទៅ ១១ឆ្នាំ ទើបឪពុកម្ដាយកត់សម្គាល់បញ្ហារបស់កូន។

មានឪពុកម្ដាយជាច្រើនបានមកជួបខ្ញុំ ហើយបាននិយាយថា កូនៗរបស់ពួកគេញៀនមិនអាចដើរចេញពីឧបករណ៍ឌីជីថល ពីទូរស័ព្ទ។

បញ្ហានេះ មិនមែនមកពីក្មេងទេ មកពីឪពុកម្ដាយខ្លួនឯងហ្នឹង។

វាសំខាន់ដែលកុមារត្រូវយល់ពីបែបបទនៃការប្រើឌីជីថល ចំណេះដឹងពីការប្រើ។ នេះជាមធ្យោបាយមួយ ដើម្បីពន្យល់កូនៗយើងឲ្យមានសុខភាពល្អជាងមុន មានសុខមង្គលជាងមុន និងចេះទាញប្រយោជន៍ពីបច្ចេកវិទ្យា។

លោក សាន សែល៖ តើតាមរយៈការសិក្សាស្រាវជ្រាវកន្លងទៅរបស់អ្នកស្រីបណ្ឌិត តើឪពុកម្ដាយគួរឲ្យកូនប្រើឧបករណ៍ឌីជីថលនៅអាយុប៉ុន្មានឆ្នាំ?

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក៖ ខ្ញុំមិនអាចនិយាយថានៅអាយុប៉ុន្មាននោះទេ ប៉ុន្តែរឿងមួយដែលអាចធ្វើបាន គឺបង្រៀនកុមារពីរឿងប្រើឧបករណ៍ឌីជីថលនេះតាំងពីក្មេងឲ្យហើយ។ បើទោះវាមិនអាចជាដំណោះស្រាយល្អឥតខ្ចោះក៏ដោយ យើងចាំបាច់ត្រូវធ្វើរហូត ដូចជារបៀបរបបប្រើ ដែលយើងជាឪពុកម្ដាយត្រូវផ្តល់ទៅឲ្យកូន។

ខ្ញុំមិនគិតថាឲ្យក្មេងអាយុ ៣ឆ្នាំប្រើឧបករណ៍ឌីជីថល ជាគំនិតល្អនោះទេ។ ខ្ញុំមានគំនិតមួយដែលលោក ប៊ីល ហ្គេតស៍ ធ្លាប់ធ្វើ។ ការភ្ជាប់អ៊ីនធឺណិតវាមានសារសំខាន់ ហើយកុមារក៏ត្រូវការវាដែរ។ តែវាមិនមែនមានន័យថា ពួកគេត្រូវកាន់ទូរស័ព្ទ ២៤ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ ៧ថ្ងៃក្នុងមួយសប្ដាហ៍ ទើបអាចប្រើអ៊ីនធឺណិតបាននោះទេ។

ខ្ញុំមិនអាចប្រាប់អាយុពិតប្រាកដដែលក្មេងគួរចាប់ផ្តើមប្រើបានទេ។ សុំទោសផងណា! តែខ្ញុំចង់ឲ្យលោកក្រឡេកមើលពីអ្វីដែល ស្ទីវ ចបស៍ និង ប៊ីល ហ្គេតស៍ គិត។

លោក សាន សែល៖ តើអ្វីជាមេរៀនសំខាន់ៗដែលអ្នកស្រីបណ្ឌិត ចង់ឲ្យឪពុកម្ដាយបង្រៀនដល់កូនៗរបស់ពួកគេ?

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក៖ ឪពុកម្ដាយជាច្រើនមានអារម្មណ៍រអា ពេលនិយាយដល់រឿងប្រើឧបករណ៍ឌីជីថល ពីព្រោះគេយល់ថា គេមិនដឹងពីរឿងនេះ ហើយយល់ថា កូនៗគេយល់ពីរឿងនេះច្រើនជាង។

ទីមួយ គឺវាចឹងមែន (និយាយបែបសើច)។ ក្មេងៗច្រើនតែយល់ច្រើនជាងឪពុកម្ដាយរបស់ពួកគេ ដូចជាពីការប្រើប្រាស់ Apps ពីការលេងហ្គេម។ ក្មេងដឹងច្រើន! វាចឹងមែន ប៉ុន្តែក្មេងអាចមិនដឹងពីរបៀបប្រើរបស់ទាំងនេះឲ្យមានសុវត្ថិភាព និងមានទំនួលខុសត្រូវ។ វាជារឿងពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។

ខ្ញុំដឹងពីការប្រើ។ នរណាក៏អាចបើកបរបានដែរ។ តែវាមិនមែនអ្នកអាចបើកឡាន ហើយអាចបើកវាដោយសុវត្ថិភាពនោះទេ។

ខ្ញុំតែងយល់ថា ឪពុកម្ដាយមានអំណាចឥទ្ធិពលជាងអ្វីដែលគេធ្លាប់ដឹង។ វាមិនមែនជារឿងចំណេះដឹងផ្នែកបច្ចេកទេស ដែលពួកគេមាននោះទេ តែវាជារឿងទំនុកចិត្តប្រាប់កូនៗ។ ពិភពលោកឌីជីថលជាពិភពរបស់ខ្ញុំ ជាពិភពលោកមែនទែន។ ពួកគេក៏ត្រូវហ៊ាននិយាយដូចអ្វីដែលពួកគេធ្វើចំពោះកូននៅក្រៅចឹង។ គេប្រាប់ឲ្យកូនឈប់ធ្វើអ្វី ដែលយល់ថាមិនត្រឹមត្រូវ។ ពួកគេគួរធ្វើចឹងដូចគ្នាក្នុងពិភពឌីជីថល។

វាមិនមែនមានន័យថា ពួកគេត្រូវរឹតត្បិតកូនមិនឲ្យប្រើអ៊ីនធឺណិតទេ។ មានវិន័យគ្រួសារ។ គ្រួសារមានសុភមង្គល គេមានវិន័យប្រចាំគ្រួសារ។ ពេលណា? ម៉ោងណា? ត្រូវញ៉ាំបាយ ត្រូវទៅសម្រាក សម្រាប់កុមារ។ ខ្ញុំផ្តល់គំនិតអ៊ីចេះ ឪពុកម្ដាយគួរធ្វើដូចគ្នា។ ពេលដែលក្មេងគួរប្រើឧបករណ៍ឌីជីថល ចំនួនម៉ោងដែលគួរប្រើ ក្មេងគួរមើលខ្លឹមសារបែបណា។ ឪពុកម្ដាយត្រូវមានវិន័យនេះសម្រាប់គ្រួសារ។

ទីពីរ ឪពុកម្ដាយត្រូវនិយាយជាមួយកូនផ្ទាល់ ហើយសួរក្មេង។ ត្រូវមានការជជែកបែបនេះឲ្យបានទៀងទាត់ពីជីវិតលើឌីជីថល។

វាអាច ក្មេងមិនចង់និយាយពីរឿងនេះ។ តែឪពុកម្ដាយត្រូវប្រាប់ឲ្យក្មេងដឹង។ ឪពុកម្ដាយត្រូវធ្វើខ្លួនឲ្យកូនមានអារម្មណ៍ស្និទ្ធស្នាល មិនមានអារម្មណ៍ថាខ្លាចឪពុកម្ដាយពេកដូចសត្រូវនោះទេ។ វាសំខាន់ដែលត្រូវកសាងទំនុកចិត្តរវាងម្តាយឪពុក និងកូន។ ធ្វើឲ្យកូនមានអារម្មណ៍ថា ឪពុកម្ដាយយល់ពីគេ ហើយឪពុកម្ដាយជាមិត្តភ័ក្ដិល្អរបស់ពួកគេ។ បើចឹងមែន ឪពុកម្ដាយនឹងជាមនុស្សទីមួយដែលក្មេងរត់ទៅរកពេលមានបញ្ហាត្រូវពិភាក្សា។

ដូច្នេះ ទាំងនេះជាអ្វីដែលឪពុកម្ដាយអាចធ្វើបាន។ វាមិនមែនជារឿងបច្ចេកទេសអីទេ។ វាជាការងារចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សាកូន។

ខ្ញុំសង្ឃឹមថា យើងអាចប្រាប់ឪពុកម្ដាយឲ្យនិយាយពីរឿងការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ឌីជីថលនេះជាមួយកូនៗ ហើយឪពុក និងម្តាយ ត្រូវរួមដៃគ្នាធ្វើរឿងនេះ។ នេះជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដែលយើងចង់ប្រាប់ទៅឪពុកម្ដាយពីបញ្ហាឌីជីថល។

លោក សាន សែល៖ អរគុណច្រើនអ្នកស្រីបណ្ឌិត សម្រាប់ពេលវេលា និងគំនិតយោបល់ទាំងនេះ។

អ្នកស្រីបណ្ឌិត យូហ្យុន ផាក៖ ចា៎! មិនអីទេ។ ខ្ញុំក៏អរគុណលោកដែរ៕

ចុចត្រង់នេះ ដើម្បីអាន ឬស្ដាប់បទសម្ភាសន៍វគ្គ១

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

តំបន់ធម្មជាតិទឹកធ្លាក់ថ្មក្រាល គឺជាតំបន់មួយមានសក្ដានុពលទេសចរណ៍ក្នុងចំណោមតំបន់ជាច្រើនទៀតរបស់ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរ និងមន្ត្រីជំនាញទេសចរណ៍មិនទាន់បានអភិវឌ្ឍតំបន់ទាំងនេះឲ្យក្លាយជាតំបន់ងាយស្រួលសម្រាប់ភ្ញៀវចូលទស្សនា ឬកម្សាន្តនៅឡើយទេ។ ក្រុមអ្នកដឹកភ្ញៀវ អ្នកលក់ដូរ និងទេសចរ ស្នើឲ្យមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តនេះជួសជុលផ្លូវ បង្គន់ និងដាក់ធុងសំរាម។

«សំឡេងទឹកធ្លាក់»៖ ទឹកថ្លាដូចកញ្ចក់ហូរត្របាញ់លើផ្ទាំងថ្ម ដែលមានមនុស្សប្រមាណ ៦០នាក់ កំពុងងូត និងខ្លះអង្គុយផឹកស៊ីលើផ្ទាំងថ្មក្បែរមាត់ទឹក គឺជាតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិទឹកធ្លាក់ថ្មក្រាល។ តំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិនេះ ឋិតនៅភូមិកោះខ្ទុំ ឃុំជៀប ស្រុកទឹកផុស មានចម្ងាយជាង ៥០គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ភាគខាងលិច។ ត្បិតផ្លូវឆ្ពោះទីតាំងនោះលំបាក ប៉ុន្តែមានមនុស្សទៅលេងច្រើន។

អ្នកខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ជាពិសេសអ្នកស្រុកទឹកផុស និយមទៅលេងទឹករាល់ចុងសប្ដាហ៍ ឬថ្ងៃបុណ្យទាន។ ពួកគេចូលចិត្តចុះលេងទឹកចាប់ពីម៉ោង ១២ថ្ងៃត្រង់ រហូតដល់ម៉ោង ៥ល្ងាច ទើបត្រឡប់មកផ្ទះវិញ។

ភ្ញៀវទេសចរម្នាក់មកពីផ្សារសាលាលេខ៥ ស្រុកកំពង់ត្រឡាច លោកស្រី ទាំ វ៉ាន់ ផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់អាស៊ីសេរីថា ទឹកធ្លាក់ថ្មក្រាល ជាតំបន់ដែលលោកស្រី និងគ្រួសារចូលចិត្តមកលេងជាងគេ ព្រោះមានធម្មជាតិស្រស់ស្រាយ និងទឹកថ្លាត្រជាក់ហូរពីលើភ្នំឱរ៉ាល់។ លោកស្រីចង់ឲ្យមន្ត្រីជំនាញ រៀបចំបង្គន់អនាម័យ និងកន្លែងទុកដាក់សំរាមឲ្យបានត្រឹមត្រូវ៖ «មកមានគ្នាប្រហែល ២០នាក់ដែរ! ថ្ងៃក្រោយនាំកូននាំចៅមកលេងទៀតសប្បាយណាស់ អត់មានអស់លុយអស់អីច្រើន។ យកបាយយកអីមកហូប សប្បាយណាស់ លេងត្រង់នេះសប្បាយជាងកន្លែងណាទៀត។ ធ្លាប់ទៅធ្លាក់យ៉ោក ទៅទឹកធ្លាក់ ៧ជាន់ អត់សប្បាយដល់ប៉ុណ្ណឹង ត្រង់នេះសប្បាយជាង»។

បញ្ហាគ្មានធុងសំរាម និងបង្គន់អនាម័យ បានធ្វើឲ្យអ្នកចូលមកកម្សាន្តតំបន់នេះ ចោលសំរាម ឬសំណល់ប្លាស្ទិកចូលក្នុងទឹក និងក្បែរមាត់ទឹកបណ្ដាលឲ្យបាត់សោភណភាព ឬខូចគុណភាពទឹក។ ក្រៅពីនេះមានអ្នកលេងទឹកខ្លះ បានឡើងពីទឹកទៅបន្ទោបង់តាមព្រៃក្បែរមាត់ទឹក ឬក្បែរកន្លែងដាក់យានជំនិះដែលឋិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីកន្លែងលេងទឹកនោះបណ្ដាលឲ្យមានក្លិនស្អុយ និងមេរោគ។

កំពុងឈរកាន់ធុងការ៉េមដែលដាក់លើម៉ូតូ ក្បែរមាត់ទឹកក្នុងតំបន់ទេសចរណ៍ទឹកធ្លាក់ថ្មក្រាល លោក ថាន់ ធៀប ឲ្យដឹងថា ស្ទើររាល់ចុងសប្ដាហ៍តាំងពីឆ្នាំ២០១៦ រូបគាត់បានដឹកការ៉េមមកលក់នៅទីនេះ។ លោកសង្កេតឃើញថា អ្នកមកកម្សាន្តភាគច្រើនខ្ចប់បាយ និងម្ហូប ព្រមទាំងនំចំណីដើម្បីហូបក្រោយលេងទឹកអស់កម្លាំង តែការទុកដាក់កាកសំណល់ ឬសំរាមទាំងនោះមិនបានត្រឹមត្រូវឡើយ៖ «សំរាមហ្នឹងខ្ញុំជិះតាមដងអូរ ឬទឹកធ្លាក់ហ្នឹង ឃើញគេដាក់បេមួយៗដែរ ប៉ុន្តែគេយកទៅដុតត្រង់ណាត្រង់ណីខ្លះដែរ ប៉ុន្តែមិនសូវពាសវាលពាសកាលប៉ុន្មានដែរ បើមកហ្នឹងជួយថែរក្សាដាក់មួយដុំៗទៅគ្រាន់បើដែរ។ មកលក់មួយពេលៗ បានប្រហែល ២០ ទៅ ៣០ ដើមដែរអាមូល គិតទៅបានលុយ ៤ទៅ ១០ម៉ឺនដែរ។ ចិត្តចង់ឲ្យគេអភិវឌ្ឍខ្លាំងណាស់ គ្រាន់បានមកលក់ការ៉េមកីបានដាច់»។

អ្នកលក់ការ៉េមរូបនេះបន្ថែមថា នៅរៀងរាល់ថ្ងៃសៅរ៍ និងអាទិត្យ មានភ្ញៀវចូលកម្សាន្ត និងលេងទឹកចន្លោះពី ៤០ ទៅ ១០០នាក់ ក្នុង១ថ្ងៃ ហើយនៅថ្ងៃបុណ្យទាន យ៉ាងហោចជាង ៣០០នាក់ក្នុង១ថ្ងៃ។

ចំណែកអ្នកបើកឡានដឹកភ្ញៀវទេសចរវិញ ត្អូញត្អែររឿងផ្លូវរអិល ផុង និងឆ្លងទឹកជ្រៅលំបាកបើកឡាន ឬម៉ូតូឆ្លងកាត់ចំនួន ២កន្លែង មុននឹងចូលដល់ទីតាំងលេងទឹកថ្លាល្អ នៃតំបន់ទឹកធ្លាក់ថ្មក្រាល។

អ្នកបើកឡានទេសចរណ៍ចំណុះ ១២កៅអីម្នាក់លោក សុំ សល ហៅ ប៉េស មានប្រសាសន៍ថា ភ្ញៀវភាគច្រើនចង់លេងទឹកនៅទីនេះ ហើយលោកដឹកភ្ញៀវមកលេងចំនួន ១០លើកហើយ ដោយក្នុង ១ជើងមានភ្ញៀវចន្លោះពី ១៥ ទៅជាង ២០នាក់។ លោកថាតំបន់ទឹកធ្លាក់នេះមានកន្លែងលេងទឹកថ្លាត្រជាក់ចំនួន ៩កន្លែង ប៉ុន្តែមានមនុស្សតិចតួចនៅឡើយដែលបានស្គាល់ និងមកលេងនៅតំបន់នេះ៖ «បានគេអភិវឌ្ឍល្អហើយបង បានឡានអ្នកភ្នំពេញអីមកច្រើនគេមិនទាន់ស្គាល់អស់ទេ មានប្រហែល ១០ភាគរយទេដែលស្គាល់ត្រង់នេះ។ បើបានគេធ្វើផ្លូវយើងបើឡានទៅវាល្អចិត្តណាបង កុំឲ្យឡានទាបវាផុងខ្លាំងខ្លាចវាប៉ះដល់ក្រោមអ៊ីចឹងទៅណា អត់ហ៊ានបើកលឿនទេ ឲ្យភ្ញៀវគេដើរប្រហែល ៥០០ម៉ែត្រអីដែរហ្នឹង»។

នៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង មានតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិទឹកធ្លាក់ចំនួនបី គឺទឹកធ្លាក់អន្លង់ស្វាយ ស្រែអំពិល និងទឹកធ្លាក់ថ្មក្រាល ដែលបច្ចុប្បន្នមានគណៈកម្មការសហគមន៍គ្រប់គ្រង។ ប៉ុន្តែការគ្រប់គ្រង ឬមើលថែនោះ ហាក់ឋិតនៅឆ្ងាយពីដៃគណៈកម្មការ ឬមន្ត្រីជំនាញទេសចរណ៍នៅឡើយ ខណៈដែលមន្ទីរជំនាញអះអាងថា នៅថ្ងៃបុណ្យទានមានភ្ញៀវជាតិចូលលេងតំបន់ទាំងបីជាង ៧ពាន់នាក់ក្នុង១ថ្ងៃ។

ទាក់ទងបញ្ហានេះប្រធានមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោក សេង សាលី មានប្រសាសន៍ថា មន្ទីរជំនាញ និងអាជ្ញាធរកំពុងសហការជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍឯកជន ដើម្បីធ្វើផ្លូវ បង្គន់អនាម័យ និងកន្លែងដាក់សំរាមឲ្យបានត្រឹមត្រូវនៅតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិទឹកធ្លាក់ចំនួនបីក្នុងស្រុកទឹកផុស។ ក្នុងនោះមានទឹកធ្លាក់ថ្មក្រាល មួយដែរ ប៉ុន្តែគេត្រូវការពេលយ៉ាងតិចពីរឆ្នាំទៀត ទើបចេញជារូបរាង៖ «ផែនការធ្វើផ្លូវ ផែនការធ្វើបន្ទប់ទឹក និងធុងសំរាមហ្នឹង ខ្ញុំបានឯកភាពគ្នាជាមួយសហគមន៍រួចហើយ ថានៅថ្ងៃអនាគតយើងនឹងធ្វើឲ្យតំបន់ហ្នឹងមានការទាក់ទាញទៅកម្សាន្ត និងមានអនាម័យច្បាស់លាស់មួយ»។

សកម្មភាពទន្ទ្រានដីព្រៃយកធ្វើកម្មសិទ្ធិ និងកាប់ឈើក្នុងដែនជម្រកដែលជាតំបន់ទេសចរណ៍នេះ ក៏ជាក្ដីបារម្ភមួយរបស់ពលរដ្ឋ និងភ្ញៀវទេសចរដែរ។ ដីផ្នែកខ្លះនៃតំបន់នេះត្រូវបានអ្នកមានលុយ និងពលរដ្ឋខ្លះចូលទន្ទ្រានព្រៃហ៊ុមព័ទ្ធរបងដើម្បីដាំចេក ស្វាយ និងដូង ប៉ុន្តែមន្ត្រីបរិស្ថានទប់ស្កាត់ ហើយបានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតុលាការប្រឆាំងនឹងបុគ្គលខ្លះដែលនៅតែបំពាន់កាន់កាប់ដីនោះ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

វត្តមួយចំនួននៅជាប់ព្រំដែនប្រទេសថៃ ក្នុងស្រុកស្វាយចេក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ពុំសូវមានព្រះសង្ឃគង់ចាំព្រះវស្សាទេ។ ព្រះសង្ឃដែលគង់ចាំព្រះវស្សានៅវត្តជិតព្រំដែននោះ មានថេរដីកាថា កត្តាដែលធ្វើឲ្យមានព្រះសង្ឃតិច ដោយសារពុំសូវមានពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យធ្វើទាន និងគ្មានសាលារៀនសម្រាប់ឲ្យព្រះសង្ឃសិក្សា។

ព្រះសង្ឃគង់ចាំព្រះវស្សានៅវត្តជាប់ព្រំដែនថៃ នៅស្រុកស្វាយចេក មានថេរដីកាថា ប្រសិនបើអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធមិនជួយរកវិធីដោះស្រាយ ដើម្បីឲ្យព្រះសង្ឃនិមន្តទៅគង់ចាំវត្តនៅតាមព្រំដែនឲ្យបានច្រើនទេ គឺមិនយូរឡើយ នៅតាមព្រំដែនមានតែសំបកវត្ត តែគ្មានព្រះសង្ឃសម្រាប់ឲ្យពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យទានឡើយ។

ព្រះសង្ឃគង់នៅវត្តប្រាសាទបីរស្មីចម្ការគ ឃុំស្វាយចេក ព្រះតេជព្រះគុណ សាន ចាន់ឌី មានថេរដីកាថា ព្រះអង្គគង់ចាំព្រះវស្សានៅក្នុងវត្តមួយនេះចំនួន ៣ព្រះវស្សាមកហើយ ដោយកន្លងទៅមានព្រះសង្ឃគង់ចាំវត្តពី ២ទៅ ៣អង្គជារៀងរាល់ឆ្នាំ។

កំពុងផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ឲ្យអាស៊ីសេរី ខាងមុខកុដិព្រះចៅអធិការ ស្រាប់តែព្រះអង្គប្រើឲ្យសាមណេរមួយអង្គនិមន្តទៅទិញម្ហូបសម្រាប់ឆាន់ត្រង់ ល្គឹកនោះសាមណេរដែលមានព្រះជន្ម ១២ព្រះវស្សាផងនោះ បាននិមន្តទៅរកទិញម្ហូបនៅតូបលក់ដូររបស់អ្នកស្រុកក្បែរវត្តម្ដងជាពីរដង តែពុំមានបានចង្ហាន់នោះទេ។ ព្រះតេជព្រះគុណមានថេរដីកាបន្ថែមថា រាល់ថ្ងៃ ព្រះអង្គបិណ្ឌបាតពុំបានចង្ហាន់សម្រាប់ឆាន់ពេលព្រឹក និងពេលថ្ងៃត្រង់នោះទេ ដោយថ្ងៃខ្លះបានឆាន់ ហើយថ្ងៃខ្លះមិនបានចង្ហាន់ឡើយ៖ «អាត្មាភាពសូមចម្រើនពរដល់មន្ត្រីគ្រប់ស្ថាប័នទាំងអស់ និងពុទ្ធបរិស័ទក្នុង និងក្រៅប្រទេស ជួយទំនុកបម្រុងដល់ព្រះសង្ឃតាមព្រំដែនផង ព្រោះជួបការខ្វះខាតខ្លាំង ព្រោះអីទាំងព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទក្រខ្សត់»។

វត្តប្រាសាទបីរស្មីចម្ការគ មានចម្ងាយប្រហែល ១គីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែនប្រទេសថៃ និងមានព្រះសង្ឃគង់ចាំព្រះវស្សាចំនួន ៣អង្គ ក្នុងនោះមានសាមណេរមួយអង្គផង។ វត្តមួយនេះ មានកុដិសម្រាប់ព្រះសង្ឃគង់ចំនួន ៣ និងមានសាលាឆាន់ធ្វើពីឈើមានសភាពរខេករខាកមួយ តែពុំមានព្រះវិហារនៅឡើយទេ។ ព្រះតេជព្រះគុណ សាន ចាន់ឌី មានថេរដីកាថា មូលហេតុដែលមានព្រះសង្ឃតិច ដោយសារពុំសូវមានពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យ។

ចំណែកអាចារ្យវត្តប្រាសាទបីរស្មីចម្ការគ លោក និន ឈន់ ថ្លែងថា ព្រះសង្ឃក្នុងវត្តជួបការខ្វះខាតជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយសារពលរដ្ឋចំណុះជើងវត្តភាគច្រើនក្រីក្រ ទៅធ្វើការងារនៅប្រទេសថៃ ព្រឹកវិលល្ងាច ហើយពុំចាប់អារម្មណ៍រឿងធ្វើបុណ្យជាមួយព្រះសង្ឃក្នុងវត្តនោះទេ៖ «ចាប់ពីខ្ញុំចូលមកធ្វើជាអាចារ្យវត្តនេះមក ឃើញថាវត្តខ្វះខាតគ្រប់បែបយ៉ាង ទាំងចង្ហាន់ព្រះសង្ឃ និងរបស់ប្រើប្រាស់នៅក្នុងវត្ត ពុំមានសម្រាប់ពលរដ្ឋធ្វើបុណ្យទានក្នុងវត្តទេ»។

ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ អនុប្រធានភូមិចម្ការគ លោក ប៊ុន អឿន មានប្រសាសន៍ថា ពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិភាគច្រើនប្រកបរបរដាំដំឡូងមី ធ្វើស្រែ និងធ្វើចំណាកស្រុកទៅប្រទេសថៃ ដើម្បីរកប្រាក់ចិញ្ចឹមជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ។ ចំណែកការធ្វើបុណ្យទានវិញ លោកអះអាងថា បើទោះជាពលរដ្ឋមានជីវភាពមិនធូរធារក្ដី តែពួកគាត់រក្សាប្រពៃណីធ្វើបុណ្យដាក់បាត្រព្រះសង្ឃ ដូចពលរដ្ឋនៅខាងក្នុងប្រទេសដែរ៖ «ពីដើមអត់មានអីទាំងអស់ ព្រោះយើងបានចំណូលសទ្ធាជ្រះថ្លារបស់ពលរដ្ឋក្នុងភូមិ ដោយពុំមានពលរដ្ឋពីខាងក្រៅមកធ្វើបុណ្យក្នុងវត្តទេ។ ម្យ៉ាងទៀត មានអាជ្ញាធរភូមិនេះឯងបានរួមគ្នាបង្កើតវត្តនេះមក»។

ចំណែកប្រធានមន្ទីរធម្មការ និងសាសនាខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក យិន យឿន ទទួលស្គាល់ថា វត្តនៅតាមព្រំដែនជាប់ប្រទេសថៃ ភាគច្រើនពិតជាពុំសូវមានព្រះសង្ឃគង់ចាំព្រះវស្សាប្រាកដមែន ប៉ុន្តែលោកអះអាងថា ខាងព្រះមេគុណខេត្តបាននិមន្តព្រះសង្ឃទៅគង់គ្រប់វត្តមិនឲ្យដាច់ព្រះសង្ឃនោះទេ។ លោកបន្ថែមថា បញ្ហាខ្វះព្រះសង្ឃចាំវត្តនៅតាមព្រំដែនកន្លងទៅ ខាងមន្ទីរ និងមន្ត្រីសង្ឃខេត្ត បានព្យាយាមរកកន្លែងបើកសាលាបង្រៀនភាសាបាលីដល់ព្រះសង្ឃ ដើម្បីឲ្យមានព្រះសង្ឃគង់នៅច្រើនដែរ តែរកវត្តពុំទាន់បាន៖ «ហើយក្នុងក្របខ័ណ្ឌសាលាបាលីមួយ គឺមានព្រះសង្ឃសមណ សិស្សចាប់ពី ១៥អង្គឡើងទៅ បានយើងអាចបើកសាលាបង្រៀនបាលីបាន ប្រសិនបើព្រះសង្ឃក្រោមនោះទេមិនអាចបើកសាលាបានទេ ព្រោះព្រះសង្ឃតិចមិនត្រូវតាមស្តង់ដារអប់រំ»។

មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ស៊ុំ ច័ន្ទគា លើកឡើងថា បញ្ហានេះអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវលើកទឹកចិត្តព្រះសង្ឃតាមរយៈការផ្ដល់ចង្ហាន់ និងសាងសង់ទីវត្តអារាម និងសាលារៀនសម្រាប់ព្រះសង្ឃ ដើម្បីជំរុញឲ្យព្រះសង្ឃទៅគង់ចាំវត្តតាមព្រំដែនឲ្យបានច្រើន។ លោកអះអាងថា ប្រសិនបើពុំមានព្រះសង្ឃតាមព្រំដែនទេ នាំឲ្យសីលធម៌រស់នៅរបស់ពលរដ្ឋធ្លាក់ចុះ ហើយមានក្មេងទំនើងច្រើន ដោយសារគ្មានអ្នកអប់រំផ្លូវចិត្តធ្វើឲ្យមនុស្សមិនខ្លាចបាប៖ «ហើយក៏ជាការចូលរួមចំណែកទី១ វត្តនៅតាមព្រំដែនក៏អាចជារនាំងការពារព្រំដែនរបស់ជាតិបានដែរ។ ទី២ ជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយអំពីសីលធម៌ដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមព្រំដែន។ បញ្ហាទាំងនេះជាគុណប្រយោជន៍សំខាន់ណាស់របស់ប្រទេសជាតិ»។

ព្រះចៅអធិការវត្តចម្ការគ ព្រះតេជព្រះគុណ វិន នី ឲ្យដឹងថា វត្តនៅជាប់ព្រំដែនក្នុងស្រុកស្វាយចេក និងស្រុកអូរជ្រៅ តំបន់ព្រះអង្គគង់ចាំព្រះវស្សាដោយវត្តភាគច្រើនមានព្រះសង្ឃពីមួយអង្គទៅពីរអង្គស្ទើរគ្រប់វត្ត ដែលបង្កការលំបាកដល់ពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យធ្វើទាន ព្រោះពេលធ្វើបុណ្យម្ដងៗត្រូវនិមន្តព្រះសង្ឃជាច្រើនវត្ត៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

ក្រុមហ៊ុនបម្រើសេវាទេសចរណ៍ និងពលរដ្ឋដែលបានទៅទស្សនានៅតាមឆ្នេរមួយចំនួននាខេត្តព្រះសីហនុ បារម្ភពីអនាម័យនៅតាមឆ្នេរសុខសាន្តនៅលើកោះរ៉ុង ដោយសាររាល់ថ្ងៃនេះមានសំណង់បឹងកាឡូ និងផ្ទះសំណាក់ជាដើម ត្រូវបានគេសាងសង់នៅលើឆ្នេរខ្សាច់ និងបង្ហូរកាកសំណល់ចូលទីក្នុងទឹកសមុទ្រយ៉ាងអានាធិបតេយ្យ។ ប៉ុន្តែអភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ ថ្លែងថា អាជ្ញាធរកំពុងយកចិត្តទុកដាក់ថែរក្សាអនាម័យបរិស្ថានឆ្នេរនេះរួចហើយ ព្រមទាំងស្នើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋត្រូវចូលរួមសហការថែរក្សាឲ្យបានទាំងអស់គ្នា។

ប្រតិបត្តិករ និងភ្ញៀវទេសចរបន្តព្រួយបារម្ភខ្លាចបរិស្ថានអនាម័យនៅតាមឆ្នេរខ្សាច់នៃឆ្នេរសុខសាន្តស្ថិតនៅលើសង្កាត់កោះរ៉ុង ត្រូវបំផ្លាញ ព្រោះសង្កេតឃើញថា រាល់ថ្ងៃនេះមានបុគ្គលខ្លះបានសង់សំណង់រឹងមាំនៅលើឆ្នេរខ្សាច់ និងបង្ហូរទឹកស្អុយចូលសមុទ្រគ្មានសណ្ដាប់ធ្នាប់ ហើយគ្មានសមត្ថកិច្ចហាមឃាត់ទេ។ ពួកគេបានអះអាងថា សំណង់បឹងកាឡូ ឬផ្ទះសំណាក់របស់ប្រធានភូមិសុខសាន្ត គឺស្ថិតក្នុងចំណោមសំណង់រឹងមាំច្រើនទៀត ដែលបានសង់នៅលើឆ្នេរខ្សាច់សក្បុស ហើយបានបង្ហូរទឹកស្អុយចូលទៅក្នុងទឹកសមុទ្រនៅតាមឆ្នេរសុខសាន្ត ដោយមិនបានឆ្លងកាត់អាងចម្រោះទឹកស្អាតឲ្យបានត្រឹមត្រូវនោះទេ។

ប្រតិបត្តិករ និងភ្ញៀវទេសចរទាំងនេះ បានសំណូមពរដល់រដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ពិសេសថ្នាក់ដឹកនាំគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រង និងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា ឲ្យមានវិធានការចុះរុះរើសំណង់រឹងមាំដែលសង់នៅលើឆ្នេរខ្សាច់ នៃឆ្នេរសុខសាន្ត និងទប់ស្កាត់ការបង្ហូរទឹកស្អុយចូលសមុទ្រឲ្យបានឆាប់ ដើម្បីសង្គ្រោះឆ្នេរនេះឲ្យបានទាន់ពេល។

នាយកក្រុមហ៊ុនទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍ហ្គោលដិន ឡាយអ៊ិន ត្រាវែល (Golden Lion Travel) ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ លោក យ៉ិន លាងឆាយ ចាត់ទុកសោភណភាពនៅតាមឆ្នេរសមុទ្រនានា ពិសេសឆ្នេរខ្សាច់នៅតាមកោះនានាថា ពិតជាទទួលបានការគាំទ្រច្រើនពីភ្ញៀវទេសចរ ពិសេសភ្ញៀវអន្តរជាតិ ដែលបានចូលមកទស្សនាខេត្តនេះនៅពេលកន្លងមក។ ប៉ុន្តែទន្ទឹមគ្នានេះ លោកក៏ទទួលស្គាល់ថា បច្ចុប្បន្នឃើញមានឆ្នេរខ្សាច់មួយចំនួននៅលើកោះរ៉ុង កំពុងត្រូវបំផ្លាញទាំងសោភណភាព និងបរិស្ថាន ដោយសារប្រជាពលរដ្ឋ ឬអ្នកប្រកបរបរបម្រើវិស័យទេសចរណ៍នៅតាមឆ្នេរមួយចំនួនមានឆ្នេរកោះតូច និងឆ្នេរសុខសាន្តជាដើម មិនចូលរួមថែរក្សាអនាម័យនោះទេ ដោយបានសង់សំណង់រឹងមាំលើឆ្នេរខ្សាច់ និងបង្ហូរទឹកស្អុយចូលសមុទ្រ។

លោក យ៉ិន លាងឆាយ ព្រួយបារម្ភខ្លាចបរិស្ថានឆ្នេរមួយចំនួន មានឆ្នេរកោះតូច និងឆ្នេរសុខសាន្ត អាចនឹងត្រូវបំផ្លាញ ហើយនៅថ្ងៃអនាគត ទេសចរជាតិ អន្តរជាតិ នឹងលែងចាប់អារម្មណ៍ចូលមកទស្សនាខេត្តព្រះសីហនុ ទៀត បើអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធមិនមានវិធានការរុះរើសំណង់រឹងមាំ ដែលសង់នៅលើឆ្នេរខ្សាច់ និងក្នុងទឹកសមុទ្រឲ្យបានឆាប់នោះទេ៖ «យើងមានរបស់ល្អហើយ ហើយយើងថែទាំទៀត គឺកាន់តែល្អមែនទែន។ ប៉ុន្តែបើយើងមានរបស់ល្អហើយ យើងអត់នាំគ្នាជួយថែរក្សា គឺទៅថ្ងៃអនាគត ឬថ្ងៃក្រោយនឹងត្រូវបាត់បង់ហើយ។ យោបល់ខ្ញុំ គឺមានតែប៉ុណ្ណឹងទេ»។

អ្នកសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក (ADHOC) ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ អ្នកស្រី ជៀប សុធារី ក៏ព្រួយបារម្ភខ្លាចឆ្នេរមួយចំនួននៅលើកោះរ៉ុង ត្រូវបំផ្លាញ ដោយសំណង់រឹងមាំ និងការបង្ហូរទឹកស្អុយចូលសមុទ្រមិនឆ្លងកាត់អាងចម្រោះទឹកស្អាតជាមុននេះដែរ។

អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមរូបនេះ សង្កេតឃើញថា នៅតាមតំបន់ឆ្នេរមួយចំនួនចាប់តាំងពីឆ្នេរនៅលើដីគោក មានឆ្នេរអូរឈើទាល ឆ្នេរអូរត្រេះ និងឆ្នេរនៅលើដីកោះ មានឆ្នេរកោះតូច និងឆ្នេរសុខសាន្ត ជាដើម ឃើញមានអាជីវករខ្លះ បាននាំយកតុ កៅអី ទៅដាក់បម្រើភ្ញៀវនៅលើឆ្នេរខ្សាច់ ដើម្បីលក់ដូរចំណីអាហារផ្សេងៗគ្មានសណ្ដាប់ធ្នាប់នោះទេ។ ជាងនេះក៏ឃើញមានអាជីវករខ្លះបានសង់សំណង់រឹងមាំនៅលើឆ្នេរខ្សាច់ ហើយបានបង្ហូរទឹកស្អុយចូលទៅក្នុងសមុទ្រគ្មានរបៀបរៀបរយទេ។

អ្នកស្រី សុធារី មានការព្រួយបារម្ភចំពោះការបំពុលបរិស្ថាននៅតាមឆ្នេរនានា ហើយស្នើដល់អាជីវករបម្រើសេវាទេសចរណ៍នៅតាមឆ្នេរទាំងអស់ត្រូវរួមសហការគ្នាថែរក្សាបរិស្ថានឆ្នេរខ្សាច់ឲ្យមានអនាម័យទាំងអស់គ្នាជាមួយរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ។

ទាក់ទិនបញ្ហានេះ អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ លោក យន្ត មីន បានអំពាវនាវដល់មន្ត្រីនៅតាមស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធប្រជាពលរដ្ឋ និងអាជីវករលក់ដូរបម្រើសេវាទេសចរណ៍នៅតាមតំបន់ឆ្នេរទាំងអស់ ត្រូវចូលរួមថែរក្សាអនាម័យបរិស្ថានឆ្នេរឲ្យបានជាប្រចាំទាំងឆ្នេរនៅលើដីគោក និងឆ្នេរនៅលើដីកោះ។ លោកថា សំណង់រឹងមាំនឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការសាងសង់ថ្មីទៀតទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់សំណង់ដែលត្រូវប្រជាពលរដ្ឋសង់រួចនៅពេលកន្លងមកត្រូវរក្សាឲ្យនៅសភាពធម្មតាសិន។

យ៉ាងនេះក្តី លោក យន្ត មីន ឲ្យដឹងថា រាល់ថ្ងៃនេះទាំងរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ពិសេសថ្នាក់ដឹកនាំគណៈកម្មាធិការជាតិអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា បានយកចិត្តទុកដាក់ការងារថែរក្សាអនាម័យឆ្នេរនេះ ដោយយកចិត្តទុកដាក់។ ជាងនេះ ក៏ស្នើប្រជាពលរដ្ឋ និងអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធត្រូវចូលរួមសហការថែរក្សាបរិស្ថានតំបន់ឆ្នេរនៅខេត្តព្រះសីហនុ ឲ្យមានសោភណភាពជារហូតដើម្បីរួមចំណែកទាក់ទាញកំណើនភ្ញៀវទេសចរឲ្យចូលមកទស្សនាខេត្តនេះបានច្រើនថែមទៀតនៅថ្ងៃខាងមុខ។

លោក យន្ត មីន៖ «អ៊ីចឹងកន្លងមកនេះ យើងខំតប់ស្កាត់ណាស់ រហូតអ្នកខ្លះខឹងខ្ញុំ ខឹងសមត្ថកិច្ច ខឹងអ្នកដែលចុះទៅហ្នឹង។ ប៉ុន្តែកុំខឹង យើងធ្វើដើម្បីអ្នកទាំងអស់គ្នាទេ ហើយទាំងអស់គ្នាត្រូវតែចូលរួមក្នុងផែនការអភិវឌ្ឍខេត្តក្រុងរបស់យើង ព្រោះខេត្តព្រះសីហនុ យើង ត្រូវគេចាត់ទុកជាក្រុង ល្អស្អាត របស់កម្ពុជា សម្រាប់ប្រកួតប្រជែងជាមួយបណ្ដាប្រទេសនៅអាស៊ាន ហើយប្រទេសនៅអាស៊ានហ្នឹងគេក៏កំពុងតែល្បីក្រុងព្រះសីហនុ យើងនេះដែរ ដោយសារសម្បត្តិធម្មជាតិសក្ដានុពលធម្មជាតិ ដែលយើងមានដូចរាល់ថ្ងៃនេះយើងមានឆ្នេរសមុទ្រស្អាត ខ្យល់អាកាសល្អ មានកំពង់ផែទឹកជ្រៅ សេដ្ឋកិច្ចល្អ មានធនធានត្រីសមុទ្រក្តាមខ្យង ធនធានផ្កាថ្ម និងជីវចម្រុះនៅបាតសមុទ្រសម្បូរបែបស្រស់ស្អាត និងមនុស្សរស់នៅខេត្តព្រះសីហនុ មានកាយវិការសុភាពរាបសារគឺអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងក៏ល្អស្អាតទាំងអស់ដោយសារយើងបានរួមគ្នាអភិវឌ្ឍរួមគ្នា»។

ទោះជាយ៉ាងណា ទេសចរដែលចូលទៅទស្សនាតាមឆ្នេរសុខសាន្ត និងឆ្នេរកោះតូច នៃសង្កាត់កោះរ៉ុង ជាបន្តបន្ទាប់មកនេះបានរិះគន់ថា ឆ្នេរខ្សាច់ទាំងពីរទំនងជាអាចត្រូវបំផ្លាញនៅពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ បើរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ មិនមានវិធានការរុះរើសំណង់រឹងមាំ និងមិនទប់ស្កាត់ការបង្ហូរទឹកស្អុយចូលសមុទ្រ ដោយមិនឆ្លងកាត់អាងចម្រោះទឹកស្អាតជាមុនឲ្យបានឆាប់នោះទេ។

ឆ្នេរសមុទ្រខេត្តព្រះសីហនុ មានប្រវែងជាង ១៧១គីឡូម៉ែត្រ (១៧១.៣៥) និងមានកោះចំនួន ៣២ មានជីវចម្រុះធម្មជាតិស្រស់ស្អាត ដែលជាសក្ដានុពលក្នុងការអភិវឌ្ឍពង្រីកវិស័យទេសចរណ៍នាខេត្តព្រះសីហនុ នៅថ្ងៃអនាគត៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចបដិសេធបណ្ដឹងមេធាវីរបស់លោក គឹម សុខ ករណីសុំនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នលើកទីពីរ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៨ កក្កដា។ មេធាវីការពារសិទ្ធិឲ្យជនជាប់ចោទ ថាការសម្រេចនេះមិនអាចទទួលយកបានទេ ព្រោះមិនផ្ដល់យុត្តិធម៌ឲ្យកូនក្ដីខ្លួន។ ចំណែកមេធាវីតំណាងឲ្យដើមបណ្ដឹង សាទរការសម្រេចនេះ។

អស់រយៈពេលជាង ៥ខែហើយដែលលោក គឹម សុខ ត្រូវបានតុលាការក្រុងភ្នំពេញឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ននៅគុកព្រៃស ទោះបីជាលោក ជូង ជូងី ជាមេធាវីការពារលោក គឹម សុខ ខំដាក់ពាក្យប្ដឹងជាច្រើនដងនៅតុលាការជាន់ខ្ពស់ ដើម្បីឲ្យកូនក្ដីលោកបាននៅក្រៅឃុំយ៉ាងណាក្ដី។

ពាក្យប្ដឹងសុំនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នជាលើកទីពីរនេះ ត្រូវបានចៅក្រមជំនុំជម្រះនៃតុលាការក្រុងភ្នំពេញ លោក គី ឫទ្ធី សម្រេចបដិសេធចោល ដោយហេតុថាមិនអាចឲ្យជនជាប់ចោទនៅក្រៅឃុំ ហើយត្រូវរក្សាជនជាប់ចោទទុកជូនតុលាការសម្រាប់ថ្ងៃបើកសវនាការ។

ឈរនិយាយក្នុងរង្វង់ក្រចកសេះ លោក គឹម សុខ ស្នើសុំចៅក្រមជំនុំជម្រះនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នបានមួយសប្ដាហ៍ ដើម្បីធ្វើការជាមួយមេធាវីរបស់ខ្លួន មុននឹងឈានដល់ថ្ងៃឡើងសវនាការនៅថ្ងៃទី២៦ កក្កដា ខាងមុខនេះ។ លោក គឹម សុខ នៅតែអះអាងមុខលោកចៅក្រមថា លោកនឹងមិនរត់ទៅណានោះទេ និងព្រមអនុវត្តតាមចំណាត់ការដែលដាក់ក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការ។

លើកឡើងក្នុងបន្ទប់សវនាការ លោក ជូង ជូងី ថាផ្អែកតាមផ្លូវច្បាប់ តុលាការអាចឲ្យកូនក្ដីលោកនៅក្រៅឃុំបាន ដោយស្ថិតក្រោមចំណាត់ការរបស់តុលាការ។ មេធាវីរូបនេះថា តុលាការអាចបង្គាប់ឲ្យលោក គឹម សុខ ឈប់និយាយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន ឈប់ចូលរួមសិក្ខាសាលាធំៗ ឬក៏អាចឲ្យលោកទៅបង្ហាញខ្លួននៅប៉ុស្តិ៍នគរបាលណាមួយតាមការកំណត់ ប្រសើរជាងដាក់ឃុំខ្លួនលោកក្នុងគុក។

យោងតាមមាត្រា២០៣ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ លោក ជូង ជូងី ថាមិនមានចំណុចពិសេសណាមួយដែលត្រូវឃុំខ្លួនកូនក្ដីលោកនៅក្នុងគុកទៀតទេ។ លោក ជូង ជូងី ថាការបន្តឃុំខ្លួនលោក គឹម សុខ ដើម្បីរង់ចាំថ្ងៃបើកសវនាការជំនុំជម្រះ នោះជាការបំពានសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ជនត្រូវចោទ៖ «លោក គឹម សុខ ចង់បាន ១០ថ្ងៃ ដោះលែងគាត់នៅក្រៅ ដើម្បីគាត់ធ្វើការជាមួយខ្ញុំ ដើម្បីតតាំងក្ដីនៅថ្ងៃទី២៦ ប៉ុន្តែមិនព្រមអនុញ្ញាត។ ចឹងតាំងពីមុនមក ពេលហ្នឹងហើយពីពេលហ្នឹងទៅថ្ងៃសវនាការ លោក គឹម សុខ នៅតែមានការលំបាកធ្វើការជាមួយខ្ញុំ ខ្វះលទ្ធភាពពេញលេញដើម្បីតតាំងក្ដី»។

ការលើកឡើងនេះ ត្រូវបានជំទាស់ដោយលោក គី តិច ជាមេធាវីតំណាងឲ្យលោក ហ៊ុន សែន និងលោក សៀង សុខ ជាតំណាងអយ្យការនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។

លោក គី តិច ស្នើសុំចៅក្រមឲ្យរក្សាឃុំខ្លួនលោក គឹម សុខ ទុកនៅដដែល ដោយបារម្ភថាលោក គឹម សុខ នៅក្រៅឃុំ អាចបង្កបទល្មើសណាផ្សេងទៀត ដោយសារតែការនិយាយរបស់គាត់។ មេធាវីតំណាងឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចង់ឲ្យតុលាការដាក់ទោសលោក គឹម សុខ ជាអតិបរមា ដើម្បីឲ្យស័ក្តិសមនឹងការនិយាយរបស់លោក គឹម សុខ បង្ខូចកិត្តិយសគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា៖ «ជាក់ស្ដែង គឺបទល្មើសរបស់លោក គឹម សុខ ដែលបានប្រព្រឹត្តនេះ ធ្វើឲ្យមានការខូចខាត ឬមានទំហំធំធេង។ ចឹងការដែលចោទប្រកាន់ផ្ទុយពីការពិត ធ្វើឲ្យគណបក្សប្រជាជន បាត់បង់ប្រជាប្រិយភាព ក៏ដូចជាបាត់កិត្យានុភាព ភាពស្អាតស្អំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវបានបាត់បង់ដោយសារអំពើរបស់ គឹម សុខ។ ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំចង់ឲ្យផ្ដន្ទាទោស គឹម សុខ ក្នុងកម្រិតទោសអតិបរមានៃច្បាប់»។

នៅសល់ពេលមួយសប្ដាហ៍ទៀតប៉ុណ្ណោះ អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយ លោក គឹម សុខ នឹងត្រូវគេនាំខ្លួនមកតុលាការក្រុងភ្នំពេញម្ដងទៀត ដើម្បីជំនុំជម្រះលើអង្គសេចក្ដី តាមពាក្យបណ្ដឹងរបស់មេធាវីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បន្ទាប់ពីលោក គឹម សុខ ថ្លែងដោយប្រយោលកាលពីខែកុម្ភៈ ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាអ្នកនៅពីក្រោយការសម្លាប់បណ្ឌិត កែម ឡី។

លោក គឹម សុខ ត្រូវបានចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារព្រៃស កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកុម្ភៈ តាមបណ្ដឹងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលប្ដឹងរូបលោក និងទារសំណងជំងឺចិត្តជាងកន្លះលានដុល្លារអាមេរិក។ ការឃុំខ្លួននេះ ក្រោមបទបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ និងញុះញង់ឲ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម។ ចំណាត់ការដ៏ឆាប់រហ័សរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញនេះ ធ្វើឡើងភ្លាមៗក្រោយពេលលោក ហ៊ុន សែន គំរាមប្ដឹងលោក គឹម សុខ ដាក់ពន្ធនាគារ ២ឆ្នាំ៕

ពលរដ្ឋសង្ខាងផ្លូវដែកបំបែកគ្នាក្រោយជួបជាមួយអាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញ

ក្រសួងដែនដីរៀបចំពិធីក្រុងពាលីមុនចាប់ផ្ដើមវាយកម្ទេចអគារប៊ូឌីង

តើក្រសួងមហាផ្ទៃនិងគ.ជ.បដោះស្រាយបែបណាចំពោះមេឃុំថ្មីពុំមានកន្លែងធ្វើការ?

បទសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នកស្រាវជ្រាវស្ដីពីការអប់រំផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាដល់កុមារ

ព្រះសង្ឃ មន្ត្រីរាជការនិងពលរដ្ឋខេត្តឧត្តរមានជ័យនាំគ្នាដាំកូនត្នោត១៦.០០០ដើម

អាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ធំប្ដេជ្ញាទាក់ទាញទេសចរទៅកម្សាន្តតំបន់ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក

ប្រធានគ.ជ.បបង្ហាញមោទនភាពចំពោះដំណើរការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៤

រដ្ឋាភិបាលរៀបចំពិធីអបអរការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទសំបូរព្រៃគុកជាសម្បត្តិពិភពលោក

ពលរដ្ឋឃុំស្រែគរនិងក្បាលរមាសនៅតែអះអាងថាបន្តរស់នៅភូមិចាស់ទោះជាកម្ពស់ទឹកកើនឡើង

គណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្ដេជ្ញាយកជ័យជម្នះក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិខាងមុខ

អ្នកជំនាញ៖ ការវាយកម្ទេចអគារប៊ូឌីងត្រូវការចំណាយពេល៤ខែ

មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងមិនបានចូលបំភ្លឺតាមដីកាតុលាការរឿងហិង្សាក្នុងថ្ងៃឃោសនាបោះឆ្នោត

"ព្រឹត្តិការណ៍ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុកអាចជាការពង្វាងការចាប់អារម្មណ៍ករណីបណ្ឌិត កែម ឡី"

សង្គមស៊ីវិលស្នើឲ្យអាជ្ញាធរបើកច្រករបៀងតាមព្រំដែនខ្មែរ-ថៃឡើងវិញ

អ្នកនេសាទក្រីក្រខ្លះនៅកំពតបង្ខំចិត្តចេញនេសាទតាមសមុទ្រទាំងដឹងថាមានគ្រោះធម្មជាតិ

បទសម្ភាសន៍ពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទលើសុខភាពរបស់កុមារ (វគ្គបញ្ចប់)

ទេសចរចង់ឃើញអាជ្ញាធរអភិវឌ្ឍតំបន់ទឹកធ្លាក់ថ្មក្រាលនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង

វត្តមួយចំនួននៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យជាប់ព្រំដែនថៃពុំសូវមានព្រះសង្ឃគង់ចាំព្រះវស្សា

ទេសចរស្នើអភិបាលខេត្តព្រះសីហនុរុះរើផ្ទះសំណាក់សង់តាមឆ្នេរសុខសាន្តនៅលើកោះរ៉ុង

តុលាការច្រានចោលបណ្ដឹងរបស់លោក គឹម សុខ ករណីសុំនៅក្រៅឃុំជាលើកទីពីរ