![]()
លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលគេមើលឃើញថាជាអ្នកនយោបាយចិត្តសឿង ហាក់មិនសូវតក់ស្លុតចំពោះការគំរាមកំហែង តែងតែធ្វើសមាធិដើម្បីរំងាប់អារម្មណ៍ភ័យខ្លាចនៅពេលដែលជួបបញ្ហាធំម្ដងៗ។ នេះគឺជាការអះអាងរបស់ជំនួយការផ្ទាល់របស់លោក កឹម សុខា។
លោក ហ៊ីង សុខសាន្ដ ធ្វើការផ្ទាល់ជាមួយលោក កឹម សុខា តាំងពីឆ្នាំ២០០៧ បន្តអះអាងថា ការចាប់ខ្លួនប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទាំងកណ្ដាលអធ្រាត្រកាលពីយប់ឈានចូលថ្ងៃទី៣ កញ្ញា គឺជាបញ្ហាធំមួយនៅក្នុងចំណោមបញ្ហាធំៗនៅក្នុងជីវិតនយោបាយដ៏ជូរចត់របស់លោក កឹម សុខា។
លោក កឹម សុខា កើតនៅថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៥៣ នៅក្នុងឃុំឧត្ដមសុរិយា ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ លោកបានចាប់ផ្ដើមប្រឡូកក្នុងឆាកជីវិតនយោបាយនៅអំឡុងពេលចុងឆ្នាំ១៩៩០ ដើមឆ្នាំ១៩៩១ គឺនៅអំឡុងពេលនៃការចាប់ផ្ដើមចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីស។
នៅឆ្នាំ១៩៩៣ លោក កឹម សុខា បានចាប់ផ្ដើមអាជីពនយោបាយជាលើកដំបូងក្នុងនាមជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រនៅមណ្ឌលខេត្តតាកែវ មកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីព្រះពុទ្ធសាសនា របស់លោក សឺន សាន។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩ លោកបានចូលរួមជាមួយគណបក្សរាជានិយមហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដោយត្រូវបានជ្រើសតាំងជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា អាណត្តិទី១។ អ្នកនយោបាយរូបនេះបានលាលែងពីកៅអីព្រឹទ្ធសភារបស់គាត់នៅក្នុងឆ្នាំ២០០២។ ការលាលែងនោះ គឺជាការបញ្ចប់ពីអាជីពអ្នកនយោបាយ ដោយលោកទៅចាប់អាជីពជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សវិញ តាមរយៈការបង្កើតអង្គការមួយមានឈ្មោះថា មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា។ អង្គការមួយនេះធ្វើការផ្នែកលើកកម្ពស់សិទ្ធិពលរដ្ឋនៅកម្ពុជា។
តាមរយៈវីដេអូឃ្លីបមួយដែលឈានដល់ការចោទលោក កឹម សុខា ថាក្បត់ជាតិ គឺអង្គការមួយនេះមិនមែនបង្កើតតាមគំនិតរបស់លោក កឹម សុខា នោះទេ៖ «ចុងក្រោយនេះក៏គេបានសម្រេចថា ដើម្បីឲ្យប្រទេសកម្ពុជា មានការផ្លាស់ប្ដូរនោះ គេត្រូវឲ្យខ្ញុំដកខ្លួនចេញអំពីនយោបាយមួយគន្លាក់សិន មួយដំណាក់សិន។ ខ្ញុំក៏លាឈប់ពីនយោបាយពីគណបក្សនយោបាយដែលខ្ញុំធ្លាប់នៅនោះនៅឆ្នាំ២០០២ ដើម្បីបង្កើតអង្គការមួយឈ្មោះហៅថា មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា»។
មិនទាន់មាននរណាម្នាក់ដែលស្និទ្ធនឹងលោក កឹម សុខា បកស្រាយពីការលើកឡើងរបស់លោក កឹម សុខា នៅក្នុងវីដេអូឃ្លីបដែលលោក កឹម សុខា បានថ្លែងជាសាធារណៈកាលពីឆ្នាំ២០១៤ នោះនៅឡើយទេ ខណៈដែលលោក ផៃ ស៊ីផាន បច្ចុប្បន្នជាមន្ត្រីនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាអតីតបុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដែលមានលោក កឹម សុខា ជាប្រធាន សម្ដែងការសោកស្ដាយថា មិនគួរណាលោក កឹម សុខា យកអង្គការមួយនេះធ្វើជាមជ្ឈមណ្ឌលនយោបាយនោះទេ។ ប៉ុន្តែនៅពេលសួរថា កាលលោកធ្វើការជាមួយលោក កឹម សុខា តើអតីតប្រធានរូបនេះមានអត្តចរិតយ៉ាងណានោះ? លោក ផៃ ស៊ីផាន ថាគាត់ជាមនុស្សធម្មតា ហើយលោកមិនបានធ្វើការផ្ទាល់ជាមួយលោក កឹម សុខា នោះទេ៖ «កាលជំនាន់ខ្ញុំធ្វើហ្នឹង វាអត់មានរឿងអីច្រើនផង អាហ្នឹងឆ្នាំទី១ របស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ចឹងគ្មានរឿងអីទេ ប៉ុន្តែគេចាប់ផ្ដើមរៀបចំ ប៉ិនអ្វីដែលគួរឲ្យសោកស្ដាយ មិនគួរណាគាត់យកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ហ្នឹង ក្លាយទៅជាអង្គការនយោបាយទេ ចឹងហើយបានយើងមិនឋិតឋេរ ... ខ្ញុំអត់បានជួបគាត់ផ្ទាល់ ខ្ញុំធ្វើការផ្ទាល់ ខ្ញុំទទួលបន្ទុកខាងរៀបចំវិទ្យុផ្សាយសំឡេង»។
ក្រៅពីលោក ផៃ ស៊ីផាន ដែលធ្លាប់ធ្វើការជាមួយលោក កឹម សុខា នៅមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ក៏មានអ្នកនាំពាក្យឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ឈឹម ផលវរុណ ប្រធានអង្គការវេទិកាអនាគត លោក អ៊ូ វីរៈ និងប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) លោក ប៉ា ងួនទៀង ដែរ។
សៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា «កឹម សុខា និងប្រជាបូជនីយកិច្ចដើម្បីសេរីភាព» គឺលោក កឹម សុខា បានដឹកនាំប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនៅក្នុងបរិវេណស្ដាតអូឡាំពិក ចំថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៥។ ក្រោយទិវានោះ រយៈពេល ២១ថ្ងៃ គឺនៅថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៥ វេលាម៉ោង ១៣ និង ៣០នាទី លោក កឹម សុខា ត្រូវបានអាជ្ញាធររាជរដ្ឋាភិបាលចាប់យកទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារព្រៃស ដោយចោទពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ និងជេរប្រមាថប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល។ ក្រោយការឃុំខ្លួនបានចំនួន ១៨ថ្ងៃ គឺនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ លោក កឹម សុខា និងអ្នកទោសនយោបាយមួយចំនួនទៀតរួមមាន លោក ជាម ចន្នី ដែលជាប់ពីបទបង្កើតរដ្ឋាភិបាលស្រមោល លោក ម៉ម សូណង់ដូ លោក ប៉ា ងួនទៀង ជាដើម ត្រូវបានដោះលែងក្នុងថ្ងៃបុណ្យឯករាជ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងក្រោយពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ឧបការីសហរដ្ឋអាមេរិក មកកម្ពុជា នៅកាលនោះ។
បន្ទាប់ពីមានការដោះលែងនេះ រដ្ឋសភាបានកែប្រែបទបរិហារកេរ្តិ៍ពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ មកជាបទរដ្ឋប្បវេណីវិញ ដោយបទចោទនេះលែងជាប់ពន្ធនាគារ ទៅជាពិន័យជាប្រាក់វិញ។
ឆ្នាំ២០០៧ លោក កឹម សុខា បានលាលែងពីប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដោយបង្កើតគណបក្សនយោបាយមួយឈ្មោះ គណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស។ គណបក្សនេះបានចូលរួមនៅក្នុងការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាអាណត្តិទី៤ ឆ្នាំ២០០៨ ដោយទទួលបានបីអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា។
ជំនួយការម្នាក់របស់លោក កឹម សុខា គឺលោក ហ៊ីង សុខសាន្ដ បានស្ងើចសរសើរចំពោះភាពក្លាហានរបស់លោក កឹម សុខា។ ដូច្នេះហើយទើបនៅឆ្នាំ២០០៧ លោកបានសម្រេចចិត្តរៀនសូត្រពីលោក កឹម សុខា គឺបន្ទាប់ពីលោកបានប្រឡងជាប់ជ័យលាភីប្រកួតអត្ថបទមួយដែលមានលោក កឹម សុខា ជាគណៈកម្មការកែអត្ថបទ។
លោក ហ៊ីង សុខសាន្ដ រៀបរាប់ថា ចាប់តាំងពីដើរតាមលោក កឹម សុខា ភាពជូរចត់នៃជីវិតនយោបាយរបស់លោក កឹម សុខា មានច្រើនណាស់។ លោកថាចៅហ្វាយរបស់លោក គឺលោក កឹម សុខា ធ្លាប់ជួបឧបសគ្គជាច្រើនដូចជា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធជាច្រើននាក់បានហ៊ុមព័ទ្ធសណ្ឋាគារលោក កឹម សុខា ស្នាក់នៅនាខេត្តកំពង់ចាម កាលពីអំឡុងបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ រួច ហើយបន្ទាប់ពីបានចេញពីសណ្ឋាគារ មានរថយន្តរបស់កងទ័ពបានដេញបុករថយន្តលោក កឹម សុខា និងការឃុំខ្លួនឯងរបស់លោក កឹម សុខា នៅក្នុងអគារទីស្នាក់ការបក្សក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ជាដើម។ នៅរាល់ពេលជួបបញ្ហាធំៗ លោក ហ៊ីង សុខសាន្ដ ប្រាប់ថា លោក កឹម សុខា តែងធ្វើសមាធិដើម្បីរំងាប់ផ្លូវចិត្ត និងដើម្បីបំបាត់ការភ័យខ្លាចនៅក្នុងចិត្ត៖ «នៅពេលដែលជួបបញ្ហា គាត់យកផ្លូវធម៌មកដោះស្រាយ។ គាត់សមាធិ។ គាត់សមាធិច្រើន ដូចថាមានបញ្ហាអី គាត់សមាធិ ហើយការសមាធិហ្នឹងធ្វើឲ្យគាត់មានចិត្តជ្រះថ្លា ហើយរកវិធីដោះស្រាយបានដោយងាយ ដូចជាកាលដែលគាត់នៅជាប់ឃុំនៅក្នុងស្នាក់ការ គាត់សមាធិ ព្រោះខ្ញុំនៅគេងនៅបន្ទប់ជាមួយកាត់រហូត ហើយគាត់សមាធិរហូត។ ជួនកាល មួយយប់គាត់សមាធិពីរដង ៣ដង។ ចឹងទៅណា ដូចថាការសមាធិហ្នឹងហើយដែលធ្វើឲ្យគាត់លែងខ្លាច លែងព្រួយ លែងបារម្ភ ហើយមើលឃើញនូវបញ្ហាទាំងអស់ងាយដោះស្រាយ»។
លោក កឹម សុខា បានក្លាយជាអនុប្រធានគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនៅកម្ពុជា នៅឆ្នាំ២០១២ គឺក្រោយពេលលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី បានបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដើម្បីច្របាច់គណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី បញ្ចូលគ្នាកាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ នៅទីក្រុងម៉ានីល ប្រទេសហ្វីលីពីន។
ក្រាយការរួបរួមគ្នា គណបក្សនេះទទួលបាន ៥៥អាសនៈក្នុងការបោះឆ្នោតសកលអាណត្តិទី៥។ លោក កឹម សុខា ត្រូវបានជ្រើសរើសជាអនុប្រធានទីមួយនៃរដ្ឋសភា នៅថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៤ ដោយមានចំនួន ១១៦សំឡេងឆ្នោតក្នុងរដ្ឋសភា។ ការទទួលបានតំណែងនេះ គឺក្រោយពេលមានកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ដើម្បីបង្កើតគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មី ដែលគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោតចាស់រងការចោទពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ថាបានលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។![]()
នៅថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥ លោក កឹម សុខា ត្រូវបានបណ្តេញចេញពីតំណែងអនុប្រធានរដ្ឋសភា ដោយការបោះឆ្នោត ៦៨សំឡេងពីអ្នកតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្រោយមានបាតុកម្មទាមទារទម្លាក់លោក កឹម សុខា និងក្រោយពេលបាតុករបានវាយតំណាងរាស្ត្រពីររូបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅមុខរដ្ឋសភា។
ឆ្នាំ២០១៦ លោក កឹម សុខា បានឃុំឃាំងខ្លួនឯងជាច្រើនខែនៅក្នុងទីស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅសង្កាត់ចាក់អង្រែលើ រាជធានីភ្នំពេញ ព្រមទាំងប្រកាន់យកគោលការណ៍មិនឆ្លង មិនឆ្លើយ មិនឈ្លោះជាមួយគណបក្សកាន់អំណាច។ លោកត្រូវបានតុលាការក្រុងភ្នំពេញ កាត់ទោសឲ្យជាប់គុក ៥ខែ ក្រោមបទបដិសេធមិនបង្ហាញខ្លួនក្នុងតុលាការ ដើម្បីសាកសួរក្នុងករណីពេស្យាចារប្រឆាំងនឹងរូបលោក។ ក្រោយមក លោកត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្នើព្រះមហាក្សត្រលើកលែងទោស និងទទួលបានតំណែងជាប្រធានក្រុមមតិភាគតិចនៅក្នុងរដ្ឋសភា ជំនួសលោក សម រង្ស៊ី។ ទោះជាយ៉ាងណា តួនាទីនេះមិនបានឋិតឋេរយូរអង្វែងទេ ដោយត្រូវលុបចោលវិញនៅថ្ងៃទី៣១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ តាមសំណើរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ម្ដងទៀត។
នៅថ្ងៃទី២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ លោក កឹម សុខា ត្រូវបានសមាជគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បោះឆ្នោតឲ្យជាប់ជាប្រធានបក្សប្រឆាំង ដោយអមអនុប្រធានបីរូប។ នៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក កឹម សុខា គណបក្សប្រឆាំងបានកើនឡើងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៤ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧ ដោយទទួលបាន ៤៨២ នៃឃុំ-សង្កាត់ទាំងអស់ចំនួន ១.៦៤៦ ទូទាំងប្រទេស។
ជំនួយការរបស់លោក កឹម សុខា គឺលោក ហ៊ីង សុខសាន្ដ សរសើរថា លោក កឹម សុខា ជាមនុស្សក្លាហាន មិនតក់ស្លុត មិនងាយជឿគេ ហ៊ានប្រឈមនឹងបញ្ហា ហើយរាល់បញ្ហា គឺលោក កឹម សុខា តែងរកដំណោះស្រាយចេញងាយជាងមនុស្សដទៃ។ កត្តាទាំងនេះ ធ្វើឲ្យលោកចាត់ទុកលោក កឹម សុខា ជាចៅហ្វាយនាយដ៏វៃឆ្លាត ជាគ្រូដ៏មានទេពកោសល្យ និងប្រៀបដូចជាឪពុករបស់លោក៖ «ប្រជាពលរដ្ឋជាគ្រូជាចៅហ្វាយរបស់គាត់ (លោក កឹម សុខា) មានន័យថា ប្រជាពលរដ្ឋអត់ចេះដឹង គាត់ (លោក កឹម សុខា) ត្រូវប្រឹងប្រែងធ្វើម៉េចឲ្យប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង គាត់ (ប្រជាពលរដ្ឋ) យល់ដឹង ឬតែងតែគាត់ (លោក កឹម សុខា) ប្រើពាក្យថា ខ្លៅ ខ្លាច ឃ្លាន។ ដូច្នេះ គាត់ (លោក កឹម សុខា) ត្រូវធ្វើអ្វីៗដើម្បីប្រជាពលរដ្ឋ។ គាត់ថា មកដល់សព្វថ្ងៃនេះ នយោបាយរបស់គាត់ (លោក កឹម សុខា) បានដើរលើផ្លូវត្រូវ គឺប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកផ្ដល់ឲ្យគាត់»។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានគេស្គាល់ជាអ្នកនយោបាយដែលប្រសប់ក្នុងការបង្កើតពាក្យស្លោកខ្លីៗ សាមញ្ញក្នុងការឃោសនារកសំឡេងឆ្នោត ដូចជាពាក្យថា ដូរមិនដូរ ដែលក្រោយមកពាក្យនេះបានក្លាយជាបទចម្រៀងសម្រាប់យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីឆ្នាំ២០១៣។ ពាក្យដូរនេះ ក្រោយមកត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រតិកម្មរហូតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រកាសឈប់ប្រើពាក្យដូរក្នុងការឃោសនាការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់នៅឆ្នាំ២០១៧ ជាដើម។
នៅក្នុងឆាកនយោបាយរបស់លោក កឹម សុខា គឺលោកបានប្រឈមនឹងការចាប់ចងជាច្រើនលើក។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី លោក កឹម សុខា ត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាដៃគូក្នុងការចរចាជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយ ពេលខ្លះលោក កឹម សុខា ធ្វើឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីខឹងសម្បាយ៉ាងខ្លាំង ដែលការខឹងនេះ ត្រូវបានអ្នកវិភាគលើកឡើងថា ប្រហែលជាលោក កឹម សុខា មិនអាចធ្វើអ្វីៗតាមលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចង់បានក៏ថាបាន។ លោក ហ៊ីង សុខសាន្ត លើកឡើងទៀតថា លោក កឹម សុខា ជាអ្នកធ្វើនយោបាយប្រកាន់យកគោលការណ៍បារម្ភរាស្ត្រ ខ្លៅ ខ្លាច ឃ្លាន ជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
