ប្រជាពលរដ្ឋនៅបណ្ដាស្រុកមួយចំនួនក្នុងខេត្តកំពង់ចាម បារម្ភពីវាសនាពូជត្រីថា អាចនឹងហិនហោចនៅថ្ងៃខាងមុខ ត្បិតកូនត្រីតូចៗ ត្រូវបានគេនេសាទដោយប្រើឧបករណ៍ខុសច្បាប់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ពលរដ្ឋអះអាងថា បទល្មើសនេសាទ ពិសេសការប្រើប្រាស់លូស្បៃមុងកាន់តែកើតមានច្រើនក្នុងរដូវបិទនេសាទ។ ចំណែកនាយខណ្ឌរដ្ឋបាលជលផលកំពង់ចាម បញ្ជាក់ថា មន្ត្រីជំនាញ ព្រមទាំងសមត្ថកិច្ចតែងចុះបង្ក្រាប និងអប់រំណែនាំឱ្យពលរដ្ឋបញ្ឈប់ការនេសាទខុសច្បាប់ជាប្រចាំ។
ពលរដ្ឋមួយចំនួននៅស្រុកព្រៃឈរ មើលឃើញថា ការបង្ក្រាបបទល្មើសនេសាទនៅតំបន់ពួកគាត់រស់នៅគឺគ្មានប្រសិទ្ធភាពឡើយ ប៉ុន្តែបទល្មើសកើនឡើងជាងមុនពេលបង្ក្រាបថែមទៀត។ ជាងនេះទៀត ករណីបង្ក្រាបនៅតំបន់ខ្លះពលរដ្ឋសង្កេតឃើញថា យកវត្ថុតាងចាស់ៗ ដុតបំផ្លាញចោល ប៉ុន្តែឧបករណ៍បទល្មើសនេសាទថ្មីៗ ត្រូវបានជនល្មើសនាំគ្នាទៅនេសាទបានដដែល។
ពលរដ្ឋនៅឃុំសំរោង ស្រុកព្រៃឈរ ថ្លែងក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះឱ្យដឹងថា នៅតំបន់លោករស់នៅបទល្មើសនេសាទកើតឡើងព្រោងព្រាត ក្រោយពេលមន្ត្រីជំនាញ និងសមត្ថកិច្ចចុះបង្ក្រាបកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។ លោកថា អ្នកខ្លះសម្រុកទៅទិញស្បៃមុង ដើម្បីដាក់យកកូនត្រីទៅលក់ឱ្យអ្នកចិញ្ចឹមត្រីឆ្ដោរ បើទោះបីជាមានករណីបង្ក្រាបទើបនឹងកើតឡើងក្ដី៖ «កាលពីមុនខ្ញុំមានសង្ឃឹមណាស់ ប៉ុន្តែក្រោយការបង្ក្រាបរបស់សមត្ថកិច្ចទៅ ខ្ញុំមានការបារម្ភជាខ្លាំង ព្រោះអីការដាក់កាន់តែកើនឡើងទៅវិញ»។
ស្រដៀងគ្នានេះ ពលរដ្ឋនៅឃុំមៀន និយាយថា តាំងពីទឹកចាប់ផ្ដើមឡើងចូលបឹងមក បទល្មើសនេសាទ ពិសេសលូស្បៃមុង និងឆក់ កើតឡើងគួរឱ្យបារម្ភ ពីព្រោះការនេសាទដោយប្រើឧបករណ៍លូស្បៃមុង គឺប៉ះពាល់កូនត្រីតូចៗ រាប់រយគីឡូក្រាមក្នុងមួយថ្ងៃៗ៖ «ងាប់ទាំងអាតូច ងាប់ទាំងអាធំអស់ហើយ គ្មានសង្ឃឹមទេ»។
ក្រៅពីបទល្មើសនេសាទដែលកើតឡើងនៅតំបន់ទាំងនេះ ក៏មានដែរនៅតាមបណ្ដាឃុំមួយចំនួនក្នុងស្រុកកងមាស ដូចជាឃុំរាយប៉ាយ ឃុំរកាអារ ឃុំព្រែកកុយ ឃុំអង្គរបាន ជាដើម។ បទល្មើសទាំងនោះ ដូចជាការនេសាទដោយដាក់ស្បៃមុង និងប្រើឧបករណ៍ឆក់នៅពេលយប់ ការដាក់របាំងតាមព្រែកជាដើម។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ នាយខណ្ឌរដ្ឋបាលជលផលកំពង់ចាម លោក អ៊ុក ណារិន មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ថា មន្ត្រីជំនាញតែងចុះបង្ក្រាបជាប្រចាំ ដូចជានៅស្រុកកងមាស ស្រុកស្ទឹងត្រង់ ស្រុកបាធាយ និងបណ្ដាស្រុកមួយចំនួនទៀត។ ជាក់ស្ដែងនៅក្នុងខែសីហា មន្ត្រីជំនាញបង្ក្រាបបទល្មើសបានចំនួនជិត ៥០ករណី ក្នុងនោះ បំផ្លាញចោលឧបករណ៍នេសាទខុសច្បាប់ រួមមានលូស្បៃមុងចំនួនជាង ៥០០មាត់ (៥៥៤) និងរបាំងស្បៃមុងប្រវែងជិត ២ម៉ឺនម៉ែត្រ (១.៨៤៩០) និងបង្គោលជាង ៧ពាន់ដើម (៧.១៧៥)។ លើសពីនេះ លែងកូនត្រីជាង ១តោន ហើយបង្ក្រាបរបាំងណរ៉ាវ និងរបាំងដែលដាក់បាំងជិតមុខព្រែកមិនឱ្យត្រីអាចចរាចរចូលទៅបឹងបានជិត ១០មាត់ ព្រមទាំងបទល្មើសមួយចំនួនទៀត។
ចំណែកចំណុចដែលពលរដ្ឋលើកឡើងថា មានបទល្មើសនេសាទក្នុងស្រុកព្រៃឈរ និងស្រុកកងមាស នោះ មន្ត្រីជំនាញ ព្រមទាំងសមត្ថកិច្ចតែងចុះបង្ក្រាបជាប្រចាំ។ ជាក់ស្ដែង កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា មន្ត្រីជំនាញ សមត្ថកិច្ច និងសហគមន៍ បានចុះបង្ក្រាបបទល្មើសនេសាទនៅចំណុចបឹងបេ៦ ក្នុងភូមិសាស្ត្រស្រុកកងមាស ហើយបំផ្លាញចោលវត្ថុតាងមួយចំនួនផង៖ «បឹងបេ៦ គឺមានចំនួន ៦ឃុំ ហើយទូកកាណូតយើងចុះទៅ ៧កាណូត ហើយមានប៉ូលិស និងសហគមន៍ចូលរួមហ្នឹង យើងបំផ្លាញចោលវត្តុតាងលូស្បៃមុងបាន ៨៥មាត់ ហើយយើងបានដុតបំផ្លាញហ្នឹងហើយ»។
នាយខណ្ឌរដ្ឋបាលជលផលដដែលមើលឃើញថា បទល្មើសនេសាទក្នុងខេត្តកំពង់ចាម នៅឆ្នាំ២០១៧ ហាក់ថយចុះជាងឆ្នាំ២០១៤ និងឆ្នាំ២០១៥។ ការថយចុះនេះ គឺដោយសារចំនួនពលរដ្ឋចិញ្ចឹមត្រីឆ្ដោរ មិនសូវមានច្រើន ម្យ៉ាងទឹកឆ្នាំនេះ ធំជាងកាលពីឆ្នាំ២០១៥។ លើសពីនេះ ប្រជានេសាទហាក់យល់ដឹងច្រើនពីផលប៉ះពាល់ដោយសារការនេសាទខុសច្បាប់ បន្ទាប់ពីមន្ត្រីជំនាញតែងចុះផ្សព្វផ្សាយដល់ពួកគាត់។ យ៉ាងនេះក្ដី លោកបញ្ជាក់ថា មន្ត្រីជំនាញនឹងបន្តសកម្មភាពបង្ក្រាប និងអប់រំផ្លូវច្បាប់ដល់ពលរដ្ឋបន្ថែមទៀត ព្រមទាំងទប់ស្កាត់ការកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃលិចទឹកដែលជាជម្រកដ៏សំខាន់សម្រាប់ត្រីពងកូន។ ជាមួយគ្នានេះ លោក អ៊ុក ណារិន ស្នើឱ្យពលរដ្ឋទាំងអស់ចូលរួមការពារធនធានមច្ឆាជាតិ និងជៀសវាងការនេសាទដោយប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ខុសច្បាប់។
រដូវបិទនេសាទចាប់ផ្ដើមពីខែមិថុនា ដល់ខែកញ្ញា។ រដូវនេះ អនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋនេសាទលក្ខណៈគ្រួសារដូចជា ដាក់មង សន្ទូច លប ដាក់ឡុកជាដើម ក្រៅពីនេះ គឺមិនអនុញ្ញាតឡើយ ពិសេសការប្រើឧបករណ៍ទំនើប ដូចជា ឆក់ អូសអួន និងការដាក់លូស្បៃមុង បើទោះបីជាប្រវែងណាក៏ដោយ។
មន្ត្រីអង្កេតសមាគមអាដហុក (ADHOC) ខេត្តកំពង់ចាម លោក មាន ព្រហ្មមុនី ដែលតែងចុះជួបជាមួយពលរដ្ឋតាមមូលដ្ឋាន សង្កេតឃើញថា ការបង្ក្រាបបទល្មើសនេសាទមានច្រើន ប៉ុន្តែហាក់មិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពប៉ុន្មានទេ ដែលបណ្ដាលឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ធនធានមច្ឆាជាតិ។ លោកសាទរចំពោះវិធានការរបស់មន្ត្រីជំនាញ និងអាជ្ញាធរ ជុំវិញករណីបង្ក្រាបបទល្មើសនេសាទកន្លងមក ប៉ុន្តែលោកស្នើឱ្យមន្ត្រីជំនាញធ្វើការងារនេះឱ្យបានពិតប្រាកដ ស្មើភាពគ្នា និងដោយតម្លាភាព ព្រមទាំងស្របតាមគោលការណ៍ច្បាប់ នោះទើបធានាថា ការបង្ក្រាបបទល្មើសមានប្រសិទ្ធភាព៕
