ប្រទេសកម្ពុជា នឹងរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នៅថ្ងៃទី៤ មិថុនា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បេក្ខជនចៅសង្កាត់ប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក ចៅ វាសនា កំពុងជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារខេត្តបន្ទាយមានជ័យ នៅឡើយ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា បក្សប្រឆាំងអះអាងថា នៅតែបន្តរក្សាបេក្ខជនចៅសង្កាត់នេះសម្រាប់លោក ចៅ វាសនា ដដែល បើទោះជាលោកកំពុងជាប់ឃុំក្តី។
តើលោក ចៅ វាសនា ជានរណា? ហេតុអ្វីបានជាបក្សប្រឆាំងនៅតែរក្សាបេក្ខជនចៅសង្កាត់សម្រាប់លោក?
គិតមកដល់ពេលនេះ គឺមានរយៈពេលជិត ៣ខែហើយដែលចៅក្រមស៊ើបសួរនៃសាលាដំបូងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ សម្រេចបញ្ជូនលោក ចៅ វាសនា ជំទប់ទី២ សង្កាត់ប៉ោយប៉ែត គណបក្ស សម រង្ស៊ី ហើយក៏ជាបេក្ខជនចៅសង្កាត់ប៉ោយប៉ែត គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ពីបទចោទញុះញង់ឲ្យប្រើអំពើហិង្សាមានស្ថានទម្ងន់ទោស ដែលប្រព្រឹត្តនៅមុខទីស្នាក់ការគយ និងរដ្ឋាករក្រុងប៉ោយប៉ែត កាលពីឆ្នាំ២០១៥ កន្លងទៅ។
បើទោះជាជិតដល់ពេលបោះឆ្នោត ហើយលោក ចៅ វាសនា កំពុងឋិតក្នុងការឃុំខ្លួនក្តី គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែរក្សាលេខរៀងលោក ចៅ វាសនា ជាបេក្ខជនចៅសង្កាត់ប៉ោយប៉ែត ដដែល ដោយសារតែភាពស្មោះត្រង់ ឧត្ដមគតិ និងប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកដែលបក្សប្រឆាំងជឿជាក់ថា អាចប្រជែងយកឈ្នះបេក្ខជនមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាបក្សកាន់អំណាច។
ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក មាន សារិទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា លោក ចៅ វាសនា គឺជាមនុស្សម្នាក់ដែលគណបក្សមានសង្ឃឹម និងជឿជាក់លើគោលជំហរនយោបាយ និងសកម្មភាពការងាររបស់គាត់ដែលធ្វើកន្លងទៅ។
លោក មាន សារិទ្ធ បញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋនៅសង្កាត់ប៉ោយប៉ែត ភាគច្រើនមានទំនុកចិត្ត និងគាំទ្រលោក ចៅ វាសនា ដូច្នេះហើយទើបលោកថាបក្សប្រឆាំងនៅតែរក្សាបេក្ខជនចៅសង្កាត់ប៉ោយប៉ែត សម្រាប់លោក ចៅ វាសនា ដដែល៖ «លោក ចៅ វាសនា ជាប់ឃុំឃាំងដោយសាររឿងនយោបាយភាគច្រើន ហើយប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកប្រជាពលរដ្ឋនៅប៉ោយប៉ែត ស្រឡាញ់គាត់ច្រើន សង្ឃឹមជឿជាក់លើការងាររបស់គាត់។ ម្យ៉ាងទៀតលោក ចៅ វាសនា ប្រសិនណាគេទុកឲ្យគាត់នៅក្រៅឃុំវាដូចជាឆ្អឹងទទឹងកគណបក្សប្រជាជន ពីព្រោះគាត់ហ៊ាននិយាយ ហ៊ានថា ហ៊ានធ្វើ នូវអ្វីដែលអាជ្ញាធរធ្វើ មិនគប្បី គឺគាត់ហ៊ាននិយាយហ៊ានតវ៉ាចំពោះមន្ត្រីណាដែលខិលខូច»។
កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥ ក្រុមកម្មករអូសរទេះប្រមាណ ១៥០នាក់ ធ្វើបាតុកម្មទាមទារឲ្យមន្ត្រីគយប្រចាំច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត បញ្ឈប់យកពន្ធខ្ពស់ហួសហេតុលើការដឹកទំនិញចេញ-ចូលតាមរទេះបន្តទៀត។ ការតវ៉ានេះ បង្កឲ្យមានការប៉ះទង្គិចគ្នាដោយហិង្សារវាងក្រុមកម្មករអូសរទេះ និងកម្លាំងសមត្ថកិច្ច បណ្ដាលឲ្យខូចរថយន្តរបស់គយ និងរដ្ឋាករក្រុងប៉ោយប៉ែត ចំនួន ៧គ្រឿង ព្រមទាំងកញ្ចក់ របង ទ្វារ បង្អួចនៃទីស្នាក់ការគយខូចខាតមួយចំនួនទៀត។
ការតវ៉ាបង្កហិង្សាដាក់គ្នានេះ ដោយសារក្រុមកម្មករឃើញសមត្ថកិច្ចចាប់តំណាងក្រុមអ្នកតវ៉ាម្នាក់វាយធ្វើទារុណកម្ម ហើយពួកគាត់ខឹងក៏ផ្ទុះហិង្សាដាក់គ្នាតែម្ដង។ ដោយសារលោក ចៅ វាសនា ក្នុងនាមជាជំទប់ទី២ សង្កាត់ប៉ោយប៉ែត ចុះទៅឃ្លាំមើលការតវ៉ារបស់កម្មករ លោកត្រូវបានអាជ្ញាធរចោទប្រកាន់ថា ជាអ្នកញុះញង់កម្មករឲ្យបង្កហិង្សា។
លោក មាន សារិទ្ធ ថ្លែងថា មេធាវីការពារក្តីឲ្យលោក ចៅ វាសនា បានស្នើតុលាការឲ្យលោកបាននៅក្រៅឃុំ ប៉ុន្តែតុលាការមិនអនុញ្ញាតឡើយ។ បើទោះជាលោក ចៅ វាសនា ជាប់ឃុំក្តី លោក មាន សារិទ្ធ ថាបក្សប្រឆាំងបានត្រៀមលក្ខណៈរួចជាស្រេចដើម្បីឃោសនាប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោត៖ «ការប៉ះពាល់ទៅលើបេក្ខជនឈរឈ្មោះខ្ញុំគិតថា មិនប៉ះពាល់ធំដុំទេ តែដោយសារជនទី១ ជាប់ឃុំឃាំងទុកឲ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសង្កាត់ប៉ោយប៉ែត លោកធ្វើការពិចារណា ហើយធ្វើការសម្រេចចិត្តថា តើត្រូវបោះអោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឬគណបក្សណា ព្រោះយើងដឹងហើយថា លោក ចៅ វាសនា លោកជាប់ឃុំឃាំងនៅពន្ធនាគារនេះ គឺដោយសារលោកជួយប្រជាពលរដ្ឋនៅប៉ោយប៉ែត ជាពិសេសគឺកម្មករតែម្ដង»។
បច្ចុប្បន្នវ័យ ៥៣ឆ្នាំ លោក ចៅ វាសនា គឺជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមកពីស្រុកថ្កូវ ខេត្តព្រះត្រពាំង ដែលវៀតណាម បានប្ដូរទៅជាស្រុកត្រាគូ (Tra Cu) ខេត្តត្រាវិញ (Tra Vinh)។ លោកបានឡើងមករស់នៅក្នុងខេត្តព្រៃវែង ប្រទេសកម្ពុជា នៅឆ្នាំ១៩៩៣។ ក្រោយពីរស់នៅព្រៃវែង បាន ៥ឆ្នាំ លោក ចៅ វាសនា និងគ្រួសារបានផ្លាស់ទីទៅរស់នៅក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
ភរិយាលោក ចៅ វាសនា អ្នកស្រី វង់ គឹមហុង ដែលជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែរនោះ ឲ្យដឹងថា ពេលមករស់នៅប៉ោយប៉ែត លោកស្រី និងប្តីបានធ្វើជាកម្មករអូសរទេះដឹកទំនិញពីថៃ ចូលកម្ពុជា។ លោកស្រីថា ក្រោយមកលោកស្រីនិងស្វាមីបែកគំនិតដោយឈប់ធ្វើជាកម្មករដឹកទំនិញឲ្យគេ តែបានដឹកទំនិញមកលក់ដោយខ្លួនឯងវិញរហូតបច្ចុប្បន្ន។
លោកស្រី វង់ គឹមហុង ថ្លែងបន្តថា ដំបូងឡើយគ្រួសារលោកស្រីគិតតែពីរឿងប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិត ដោយមិនបានគិតគូរដល់រឿងឲ្យប្ដីចូលប្រឡូកក្នុងរឿងនយោបាយឡើយ។ តែក្រោយមកប្ដីលោកស្រីមានទំនាក់ទំនងជាមួយតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក យន្ត ថារ៉ូ ទើបតំណាងរាស្ត្ររូបនេះណែនាំប្ដីលោកស្រីចូលប្រឡូកនយោបាយ។ លោកស្រីថា ពេញចិត្តឲ្យស្វាមីចូលរួមក្នុងរឿងនយោបាយ ព្រោះដឹងថា លោក ចៅ វាសនា ជាមនុស្សចូលចិត្តជួយអ្នកដទៃ។
បើទោះជាការជាប់ឃុំប្ដីរបស់លោកស្រីអាចកើតឡើងពីរឿងនយោបាយក្ដី លោកស្រី វង់ គឹមហុង នៅតែរក្សាជំហរឲ្យប្ដីបន្តជីវិតនយោបាយនៅពេលខាងមុខទៀត៖ «ខ្ញុំចង់ឲ្យគាត់ធ្វើដោយសារគាត់ល្អ គាត់ស្មោះត្រង់ ពេលគេមកប្ដឹងម៉ោងណាក៏គាត់ទៅ ដល់គេវិញគេអត់ទៅទេ ដល់គាត់ៗគាត់ទៅដោះស្រាយឲ្យទាំងអស់។ ខ្ញុំដឹងអ៊ីចឹងបានខ្ញុំឈឺចាប់ បានឲ្យប្តីខ្ញុំខំធ្វើការ ខំប្រឹងប្រែង ដល់គាត់ធ្វើបានល្អ ខ្ញុំក៏ជំរុញឲ្យគាត់ធ្វើរហូតទៅ»។
ជុំវិញករណីឃុំខ្លួនលោក ចៅ វាសនា ដោយតុលាការខេត្តបន្ទាយមានជ័យ នេះ សង្គមស៊ីវិលធ្លាប់លើកឡើងថា សំណុំរឿងនេះគេអាចសន្និដ្ឋានបានពីរករណី គឺទី១ តុលាការមានសិទ្ធិចោទប្រកាន់ទៅលើលោក ចៅ វាសនា ពីបទញុះញង់បង្កហិង្សាបាន ប្រសិនបើលោកពិតជាបានទៅចូលរួមធ្វើបាតុកម្មជាមួយក្រុមកម្មករអូសរទេះកាលពីឆ្នាំ២០១៥ មែន។ ចំណែកករណីចុងក្រោយ សង្គមស៊ីវិលថា រឿងនេះប្រសិនបើតុលាការចោទប្រកាន់លោក ចៅ វាសនា តុលាការក៏គួរតែកោះហៅអភិបាលក្រុងប៉ោយប៉ែត លោក ង៉ោ ម៉េងជ្រួន ចូលទៅបំភ្លឺ ហើយធ្វើការចោទប្រកាន់ដូចគ្នា ព្រោះលោកអភិបាលក្រុងរូបនេះ ក៏បានទៅឃ្លាំមើលក្រុមកម្មករធ្វើបាតុកម្មដូចគ្នា។
ទោះជាបែបនេះក្តី អ្នកជាប់បណ្ដឹងក្នុងសំណុំរឿងនេះកន្លងទៅមានតែក្រុមកម្មករអូសរទេះចំនួន ១៥នាក់ លោក ចៅ វាសនា និងលោក ឌិន ពុទ្ធី អតីតប្រធានសមាគមពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធកម្ពុជា។ ចំណែកសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធនៅក្រុងប៉ោយប៉ែត ដែលរងការចោទប្រកាន់ថា បានបង្កហិង្សាដាក់កម្មករអូសរទេះ ពុំមាននៅក្នុងបណ្ដឹងនោះឡើយ។
មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្រុងប៉ោយប៉ែត មិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេថា តើតុលាការនឹងបើកសវនាការជំនុំជម្រះលោក ចៅ វាសនា នៅពេលណា។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត លោក ហង្ស ពុទ្ធា អះអាងថា ផ្អែកតាមផ្លូវច្បាប់ បើទោះជាលោក ចៅ វាសនា ជាប់ឃុំនៅពេលនេះក្តី ប៉ុន្តែបើតុលាការរកមិនឃើញថា លោកមានទោស លោកអាចវិលមកទទួលយកតំណែងជាចៅសង្កាត់បាននៅពេលលោកមានសេរីភាព ប៉ុន្តែបើតុលាការរកឃើញថា លោក ចៅ វាសនា មានទោស ឬមានសាលក្រមស្ថាពរហើយ លោក ចៅ វាសនា មិនអាចមកធ្វើជាចៅសង្កាត់បានឡើយ បើទោះជាគណបក្សលោកឈ្នះឆ្នោតក្តី៖ «ករណីទី១ បើសិនជាគាត់ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពជាប់ពន្ធនាគារ ប៉ុន្តែជាប់ឃុំគ្មានសាលក្រមរបស់តុលាការទេ គាត់អាចត្រឡប់មកវិញបាន អាស្រ័យទៅលើគណបក្សរបស់គាត់ និងមូលហេតុសមស្រប។ ឧទាហរណ៍ថា បេក្ខជនគាត់ដាក់ជំនួសមិនសភាពមិនល្អជាដើម ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ ករណីដែលគាត់ត្រូវទទួលសាលក្រមដាក់ទោសស្ថាពរពីតុលាការហើយ គឺចប់ហើយគាត់»។
មកទល់បច្ចុប្បន្ន មន្ត្រីនិងសកម្មជនបក្សប្រឆាំងចំនួន ១៩នាក់ហើយដោយរាប់បញ្ចូលទាំងលោក ចៅ វាសនា ផង ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោស និងឃុំខ្លួន។ ពួកគេត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ឲ្យបង្កហិង្សា ចូលរួមចលនាដឹកនាំកុប្បកម្ម ក្លែងបន្លំឯកសារសាធារណៈ និងញុះញង់ឲ្យមានការប្រព្រឹត្តបទល្មើសជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណា គ្រួសារលោក ចៅ វាសនា និងបក្សប្រឆាំងស្នើឲ្យតុលាការខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ទម្លាក់ការចោទប្រកាន់លើលោក ចៅ វាសនា រួចដោះលែងលោកឲ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។ ពួកគេចាត់ទុកការឃុំខ្លួនលោក ចៅ វាសនា នេះថា មានពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយ ដោយសារតែលោក ចៅ វាសនា គឺជាបុគ្គលម្នាក់ដែលមានប្រជាប្រិយភាពនៅសង្កាត់ប៉ោយប៉ែត ហើយលោកអាចនឹងជាប់ឆ្នោតជាចៅសង្កាត់ បើគេអនុញ្ញាតឲ្យលោកចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតមែននោះ៕