ម៉ាស៊ីនសេដ្ឋកិច្ច និងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា កំពុងត្រូវការថាមពលអគ្គិសនីខ្លាំង។ រដ្ឋាភិបាលរំពឹងថា ការសាងសង់រោងចក្រអគ្គិសនី និងទំនប់វារីអគ្គិសនី នឹងអាចជួយផ្សែផ្សំគ្នាបង្កើតអគ្គិសនីដើម្បីបំពេញតម្រូវការរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ អ្នកជំនាញពន្យល់ថា ក្រៅពីផលិតបានថាមពលអគ្គិសនី បញ្ហាប្រព័ន្ធបញ្ជូនអគ្គិសនីក៏ជាកិច្ចការសំខាន់ដែលត្រូវយកចិត្តដាក់។
ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC) ដែលជាស្ថាប័នរដ្ឋទទួលបន្ទុកកិច្ចការវិនិយោគនៅប្រទេសកម្ពុជា បានប៉ាន់ប្រមាណថា កម្ពុជា ត្រូវការថាមពលអគ្គិសនី ២.២៨៣មេហ្គាវ៉ាត់ នៅឆ្នាំ២០១៨ ហើយតម្រូវការនឹងកើនដល់ ២.៧៧០មេហ្គាវ៉ាត់ នៅឆ្នាំ២០២០។
CDC បញ្ជាក់ថា ការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលនៅពេលបច្ចុប្បន្ន មិនអាចបំពេញតម្រូវការមូលដ្ឋានបានទេ ហើយការផ្គត់ផ្គង់អគ្គិសនី ២៤ម៉ោង មិនទាន់អាចធានាបាន ចំណែកគុណភាពអគ្គិសនីវិញ ក៏មិនទាន់អាចជឿជាក់បាននៅឡើយ។
របាយការណ៍វិស័យអគ្គិសនីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ផ្សាយដោយអាជ្ញាធរអគ្គិសនីកាលពីឆ្នាំ២០១៦ ឲ្យដឹងថា ត្រឹមចុងឆ្នាំ២០១៥ មានអ្នកប្រើប្រាស់អគ្គិសនីចំនួនប្រហែលជិត ១,៩លាន (១.៨៥៩.២០៥) ដែលចំនួននេះបានកើនឡើង ៣០ភាគរយ ធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០១៤។ អ្នកប្រើប្រាស់ជាង ៩៩ភាគរយ ទទួលការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីពីប្រព័ន្ធបណ្ដាញជាតិ។
អាជ្ញាធរអគ្គិសនីកម្ពុជា គូសបញ្ជាក់ថា ការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីពីប្រព័ន្ធបញ្ជូនអគ្គិសនីជាតិ (National Grid) បានកាត់បន្ថយថ្លៃដើមនៃការផ្គត់ផ្គង់ និងចុះថ្លៃលក់អគ្គិសនីជាបន្តបន្ទាប់ដល់អ្នកប្រើប្រាស់។
ខណៈសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា កំពុងបន្តស្ទុះឡើង តម្រូវការថាមពលអគ្គិសនីក៏កើនឡើងខ្លាំង។ ក៏ប៉ុន្តែ តម្លៃអគ្គិសនីនៅប្រទេសកម្ពុជា ថ្លៃខ្ពស់ជាងបណ្ដាប្រទេសជិតខាង។ បញ្ហានេះជាឧបសគ្គសម្រាប់ការផលិតដើម្បីប្រកួតប្រជែងលើទីផ្សារក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិ ដោយសារថ្លៃដើមផលិតមានតម្លៃថ្លៃជាងគូប្រកួតប្រជែង។
ប្រព័ន្ធបញ្ជូនថាមពលអគ្គិសនីតង់ស្យុងខ្ពស់ ១១៥គីឡូវ៉ុល ពីភ្នំពេញ ទៅបាវិត ប្រវែង ១៦០គីឡូម៉ែត្រ ត្រូវបានដាក់ឲ្យដំណើរការកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា។ គម្រោងនេះ មានតម្លៃ ៧៥លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក កែវ រតនៈ អគ្គនាយកអគ្គិសនីកម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនរបស់រដ្ឋ បញ្ជាក់កាលពីពេលសម្ពោធថា ប្រព័ន្ធនេះមានសមត្ថភាពបញ្ជូនអគ្គិសនី ១៥០គីឡូវ៉ាត់ នៅឆ្នាំដំបូង និងកើនសមត្ថភាពទ្វេដងនៅពេលអនាគត។ លោកបញ្ជាក់ថា គម្រោងនេះមានសារសំខាន់ដើម្បីធានាពីការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីដោយអាចជឿទុកចិត្តបាន មានគុណភាព ស្ថិរភាព និងនិរន្តរភាពនៅតាមតំបន់ដែលប្រព័ន្ធឆ្លងកាត់។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក ស៊ុយ សែម ថ្លែងកាលពីដើមខែមេសា ថា ប្រទេសកម្ពុជា មានខ្សែបញ្ជូនអគ្គិសនីតង់ស្យុង ១១៥គីឡូវ៉ុល និង ២៣០គីឡូវ៉ុល ដែលមានប្រវែងសរុប ១.៥២៥គីឡូម៉ែត្រ។ លោកបន្ថែមថា ការផ្គត់ផ្គង់អគ្គិសនីនៅឆ្នាំ២០១៦ មាន ២.០០៨មេហ្គាវ៉ាត់ ដោយភ្លើង ១.៥៩២មេហ្គាវ៉ាត់ បានមកពីទំនប់វារីអគ្គិសនី រោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្ម រោងចក្រអគ្គិសនីដំណើរការដោយប្រេងឥន្ធនៈ និងរោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយផ្ទាំងពន្លឺព្រះអាទិត្យ ឬសូឡា ហើយចំនួន ៤១៦មេហ្គាវ៉ាត់ បានមកពីការនាំចូលពីប្រទេសវៀតណាម ថៃ និងឡាវ។
លោក ស៊ុយ សែម បញ្ជាក់ថា ការអភិវឌ្ឍប្រភពថាមពលអគ្គិសនី និងប្រព័ន្ធខ្សែបណ្ដាញជាតិបញ្ជូនថាមពលអគ្គិសនី គឺជាធាតុសំខាន់ សម្រាប់រុញសន្ទុះការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។
នៅខែមេសា នេះ ក្រុមហ៊ុនបណ្ដាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជប៉ុន ធី.ធី. (T.T. Network Infrastructure Japan) ដែលការវិនិយោគរួមរវាងក្រុមហ៊ុនទេបកូ (TEPCO=Tokyo Electric Power Co. Holdings) និងក្រុមហ៊ុនតូហ្ស៊ិបា (Toshiba) ប្រកាសពីការវិនិយោគការដំឡើងប្រព័ន្ធបញ្ជូនថាមពលអគ្គិសនីនៅប្រទេសកម្ពុជា។ គម្រោងនេះដំណើរការ និងថែរក្សាប្រព័ន្ធបញ្ជូនថាមពលអគ្គិសនីតុងស្យុង ២៣០គីឡូវ៉ុល ដែលមានប្រវែង ១៣០គីឡូម៉ែត្រ ដែលតភ្ជាប់រោងចក្រអគ្គិសនីនៅភាគខាងជើងប្រទេសកម្ពុជា មករាជធានីភ្នំពេញ។ ការវិនិយោគនេះ មានតម្លៃ ១៤,៧លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្រុមហ៊ុនជប៉ុននេះ មើលឃើញថា ការដំឡើងប្រព័ន្ធបញ្ជូនថាមពលអគ្គិសនីនៅប្រទេសកម្ពុជា កំពុងរីកដុះដាលចំពេលដែលតម្រូវការថាមពលអគ្គិសនីកើនឡើងខ្ពស់ស្របនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ គម្រោងវិនិយោគដែលរំពឹងថា នឹងបញ្ចប់នៅចុងឆ្នាំ២០១៧ ក៏មានក្រុមហ៊ុនម៉ាឡេស៊ី ចូលរួមដែរ។
គេរំពឹងថា គម្រោងរយៈពេល ២៥ឆ្នាំ នឹងផ្ដល់សេវាគុណភាពខ្ពស់ដោយកាត់បន្ថយការបាត់បង់អគ្គិសនីពេលបញ្ជូន។
ថ្មីនេះៗ ក្រុមហ៊ុនថាមពលរបស់ជប៉ុន កំពុងបង្កើនការវិនិយោគរបស់ខ្លួននៅប្រទេសកម្ពុជា។ កាលពីខែកុម្ភៈ មុន ក្រុមហ៊ុនតូហ្ស៊ិបា ផ្លែនត៍ ស៊ីស្ទែមស៍ អែន ស៊ឺវីសស៍ (Toshiba Plant Systems and Services Corporation) បានសិទ្ធិកសាងរោងចក្រថាមពលអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្មកម្លាំង ១៥០មេហ្គាវ៉ាត់ នៅខេត្តព្រះសីហនុ។
ខែមេសា នេះដែរ ក្រុមហ៊ុនហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថាមពលរបស់ម៉ាឡេស៊ី ឈ្មោះផេសតិក (Pestech [Cambodia] Ltd) ទទួលបានកុងត្រាតម្លៃ ១០០លានដុល្លារ ដើម្បីសាងសង់ប្រព័ន្ធបញ្ជូនថាមពលអគ្គិសនីប្រវែង ២២០គីឡូម៉ែត្រ តង់ស្យុង ២៣០គីឡូវ៉ុល ភ្ជាប់ពីទំនប់វារីអគ្គិសនីស្ទឹងតាតៃ ក្នុងខេត្តកោះកុង មកកាន់ក្រុងភ្នំពេញ។
ក្រុមហ៊ុននេះទទួលបានកុងត្រាពីក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុកឈ្មោះអាឡិច ខបផូរ៉េសិន (Alex Corporation) ដែលរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់សិទ្ធិអនុញ្ញាតសាងសង់ប្រព័ន្ធបញ្ជូនថាមពលអគ្គិសនី។
រដ្ឋាភិបាល កាលពីឆ្នាំ២០០៧ បានចេញផែនការស្ដីពីការអភិវឌ្ឍថាមពលរបស់ប្រទេសកម្ពុជា រយៈពេល ១៣ឆ្នាំ (២០០៨ -២០២០)។ ផែនការនេះ ព្យាករថា តម្រូវការថាមពលនឹងបន្តកើនឡើងខ្លាំងរហូតដល់ឆ្នាំ២០២០។ តាមរយៈផែនការនេះ អគ្គិសនីកម្ពុជា នឹងប្រឹងផ្គត់ផ្គង់អគ្គិសនីឲ្យបាន ១០០ភាគរយនៅគ្រប់ភូមិទូទាំងប្រទេសត្រឹមឆ្នាំ២០២០។
ត្រឹមឆ្នាំ២០២០ នេះដែរ ផែនការនេះគឺដាក់ទិសដៅសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីចំនួន៨ និងរោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្មចំនួន៣។ រដ្ឋាភិបាលសង្ឃឹមថា កម្ពុជានឹងមានថាមពលអគ្គិសនី ៣.៥៧៦មេហ្គាវ៉ាត់ ប្រសិនបើផែនការនេះធ្វើបានសម្រេច។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមការពារបរិស្ថាន អ្នកស្រាវជ្រាវបរិស្ថាន និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ជារឿយៗលើកឡើងពីការខ្វះខាតរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការពិនិត្យតាមដានឲ្យម៉ត់ចត់ពីការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គម ដែលបណ្ដាលមកពីគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី។
ក្រុមហ៊ុនថាមពលដ៏ធំមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ឈ្មោះ ជេនណឺរ៉ល អេឡិចទ្រីក (General Electric) ថ្លែងនៅក្នុងសិក្ខាសាលាមួយ កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៦ ថា វិស័យអគ្គិសនីនៅកម្ពុជា ត្រូវការផ្ដោតលើការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗចុងក្រោយ ដើម្បីទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពេញលេញពីទំនប់វារីអគ្គិសនី និងរោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្ម ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលពិតជាប្ដេជ្ញាសម្រេចផែនការឆ្នាំ២០២០ មែននោះ។ បច្ចេកវិទ្យាទំនើប នឹងជួយបញ្ចុះថ្លៃអគ្គិសនី ព្រមទាំងកាត់បន្ថយការបំផ្លាញបរិស្ថាន ដោយសារទំនប់វារីអគ្គិសនី និងរោងចក្រអគ្គិសនី។
ក្រៅពីនេះ General Electric ផ្តល់យោបល់ថា ការបញ្ជូនថាមពលអគ្គិសនីឲ្យមានភាពជាប់លាប់ក៏មានសារសំខាន់ ហើយការកសាងប្រព័ន្ធបញ្ជូនអគ្គិសនីដែលមានគុណភាពអាចជួយប្រែក្លាយសមត្ថភាពកម្ពុជា ឲ្យផ្គត់ផ្គង់ថាមពលដែលមានតម្លៃសមរម្យ និងជឿជាក់បានដល់ប្រជាជន៕