នៅអំឡុងពេលមានពិធីបុណ្យជាតិធំៗម្តងៗ ដូចជាបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិ បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ និងបុណ្យផ្សេងៗទៀត គេតែងសង្កេតឃើញថា ករណីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើនឡើងទ្វេដង បើប្រៀបធៀបទៅនឹងថ្ងៃធម្មតា។ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ទាំងនោះបណ្ដាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ និងរងរបួសច្រើន ហើយខូចខាតសម្ភារ ឬមធ្យោបាយធ្វើដំណើរកាន់តែច្រើនផងដែរ។
តើពលរដ្ឋត្រូវធ្វើដូចម្ដេចខ្លះ ដើម្បីជៀសផុតពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នៅក្នុងអំឡុងពេលពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិដែលនឹងចូលមកដល់?
មន្ត្រីជំនាញផ្នែកចរាចរណ៍ មានប្រសាសន៍ថា គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើនឡើងទ្វេដងនៅអំឡុងពេលមានពិធីបុណ្យជាតិធំៗ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងថ្ងៃធម្មតា គឺបណ្ដាលមកពីកត្តាមួយចំនួន។ កត្តាទាំងនោះដូចជា ការប្រើប្រាស់ផ្លូវកើនឡើង ការបើកបរក្រោមឥទ្ធិពលនៃគ្រឿងស្រវឹង និងការបើកបរមិនគោរពច្បាប់ ជាដើម។
គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មិនត្រឹមតែបណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាបណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ជាតិថែមទៀតផង។
ប្រធាននាយកដ្ឋាននគរបាលចរាចរណ៍ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ នៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក រុន រ័ត្នវាសនា មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី១០ មេសា ថា មិនចំពោះតែក្នុងឱកាសពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរទេ ប៉ុន្តែក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌក្តី ឬបុណ្យទានផ្សេងៗទៀតក្តី ចំនួនគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍គឺកើនឡើងច្រើនជាងថ្ងៃធម្មតា។ លោកបន្តថា មូលហេតុបណ្ដាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើនឡើង គឺភាគច្រើនបណ្ដាលមកពីការបើកបរក្រោមឥទ្ធិពលស្រវឹង។
ជាមួយគ្នានេះ អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ តែងតែផ្សព្វផ្សាយដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសម្ចាស់យានយន្តទាំងអស់ឲ្យប្រុងប្រយ័ត្ន និងគោរពច្បាប់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ អាជ្ញាធរត្រៀមរឹតបន្តឹងការត្រួតពិនិត្យចរាចរណ៍ទាំងមុនថ្ងៃចូលឆ្នាំ និងក្រោយថ្ងៃចូលឆ្នាំ។ លោកបន្តថា ខាងលោកបានផ្សព្វផ្សាយទៅគ្រប់ស្នងការរាជធានី ខេត្ត ក្រុងទាំងអស់ បង្កើនការត្រួតពិនិត្យល្បឿនតាមផ្លូវជាតិទាំងឡាយចាប់ពីថ្ងៃទី១២ ឬថ្ងៃទី១៣ មេសា មុនថ្ងៃចូលឆ្នាំមកដល់៖ «មួយវិញទៀត យើងធ្វើការផ្សព្វផ្សាយបន្ថែមទៀតទៅលើបេនឡានដើមទីចុងទីមួយចំនួន ដែលគាត់ធ្វើដំណើរចេញហ្នឹង មិនឲ្យគាត់ដាក់លើសកំណត់ និងផ្ទុកសំពេងសំពោង»។
លោក រុន រ័ត្នវាសនា បញ្ជាក់ថា នៅថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរទាំងបីថ្ងៃ អាជ្ញាធរត្រៀមកងកម្លាំងផ្នែកចរាចរណ៍ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ជិត ៥ពាន់នាក់ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យ និងសម្រួលដល់ការធ្វើដំណើររបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមដងផ្លូវ ព្រមទាំងសម្រួលនៅតាមតំបន់កម្សាន្តនានា ដូចជានៅតាមរមណីយដ្ឋាន តាមវត្តអារាម ឲ្យមានរបៀបរៀបរយ និងយោគយល់គ្នាទៅវិញទៅមក។
ជាមួយគ្នានេះ លោកអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ប្រុងប្រយ័ត្ន និងមិនត្រូវបើកបរក្នុងស្ថានភាពស្រវឹងឡើយ ត្រូវពាក់ខ្សែក្រវាត់ចំពោះអ្នកបើកបរ និងជិះក្នុងរថយន្តគ្រប់ប្រភេទ ព្រមទាំងត្រូវពាក់មួកការពារសុវត្ថិភាពចំពោះអ្នកបើកបរ និងអ្នកជិះម៉ូតូគ្រប់ធុន ជាដើម៖ «ព្រោះជាធម្មតា ការធ្វើដំណើរនៅក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិយើង យើងមិនចង់ឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ទេ។ ហើយបងប្អូនទាំងអស់គាត់ចង់ទៅលេងជួបជុំមិត្តភ័ក្ដិក្រុមគ្រួសារ សប្បាយទាំងអស់គ្នា យើងមិនចង់ជួបគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដោយប្រការណាមួយទេ»។
របាយការណ៍របស់នាយកដ្ឋាននគរបាលចរាចរណ៍ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ នៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ ឲ្យដឹងថា ក្នុងឱកាសពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិខ្មែរកាលពីឆ្នាំ២០១៦ រយៈពេល ៤ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៣ មេសា ដល់ថ្ងៃទី១៦ មេសា គឺមានចំនួនគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ជិត ១០០លើក បណ្ដាលឲ្យមនុស្សស្លាប់ជិត ៥០នាក់ (៤៧នាក់) និងរបួសជាង ២០០នាក់។ ចំនួនគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ពេលនោះ គឺថយចុះ ២០ភាគរយ បើប្រៀបធៀបពេលវេលាដូចគ្នានៃចំនួនគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កាលពីឆ្នាំ២០១៥ ប៉ុន្តែចំនួនអ្នកស្លាប់នៅឆ្នាំ២០១៦ គឺច្រើនជាងកាលពីឆ្នាំ២០១៥ ចំនួន ៤នាក់។
នាយកវិទ្យាស្ថានសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ លោក អ៊ា ចរិយា មានប្រសាសន៍ថា គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ក្នុងឱកាសបុណ្យជាតិធំៗកើតឡើងដោយសារលំហូរនៃការប្រើប្រាស់ផ្លូវកាន់តែច្រើន។ ជាក់ស្តែង ក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិខ្មែរ ពលរដ្ឋចាប់ផ្តើមសម្រុកចាកចេញពីទីក្រុង ឬទីប្រជុំជនទៅកាន់ស្រុកកំណើត និងត្រឡប់ពីស្រុកកំណើតមកកាន់ទីក្រុងកាន់តែច្រើនជាងពេលមុន ការបើកបរលើសល្បឿនកំណត់ និងបើកបរស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលគ្រឿងស្រវឹង។ លោកអះអាងថា គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បណ្ដាលឲ្យក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះខាតបង់ពេលវេលា ថវិកា និងធនធានមនុស្ស ប្រសិនជនរងគ្រោះធ្លាក់ខ្លួនពិការ ឬស្លាប់។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ច និងធនធានមនុស្សរបស់ជាតិទៀតផង។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ ស្នើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋប្រុងប្រយ័ត្ន និងយកចិត្តទុកដាក់គោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ក្នុងពេលបើកបរ។ លោកថា ចំណែកអាជ្ញាធរវិញត្រូវចូលរួមអប់រំពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋានលើបញ្ហាទាំងនេះ ពិសេសបញ្ចៀសការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង ហើយបើកបរជាដើម៖ «សម្រាប់អាជ្ញាធរត្រូវចូលរួមដែរ ប៉ុន្តែហាក់មិនសូវមានដែរ មើលទៅ គឺត្រូវរឹតបន្តឹងលើការផាកពិន័យទៅលើការបើកបរក្រោមឥទ្ធិពលគ្រឿងស្រវឹង»។
លោកមើលឃើញថា ការអប់រំផ្សព្វផ្សាយ និងការដាស់តឿនប្រជាពលរដ្ឋមានច្រើនតាមរយៈសារព័ត៌មាន ឬប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែប្រសិនបើការផាកពិន័យមិនត្រូវបានរឹតបន្តឹង ឬធ្វើឡើងនៅក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំទេ អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវ នឹងមិនសូវគោរពច្បាប់ឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក រុន រ័ត្នវាសនា បញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្នចំនួនមធ្យោបាយធ្វើដំណើរ និងអ្នកបើកបរចេះតែកើនឡើង ចំណែកស្ថានភាពផ្លូវធ្វើដំណើរវិញនៅមិនទាន់ឆ្លើយតបទៅនឹងមធ្យោបាយធ្វើដំណើរទាំងនោះទេ។
ករណីនេះ លោកយល់ថាប្រសិនបើប្រជាពលរដ្ឋអាចចូលរួមទាំងអស់គ្នា ហើយធ្វើឲ្យចំនួនគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ថយចុះនាឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិបានច្រើន ឬមានភាពប្រសើរជាងឆ្នាំមុនៗ គឺបង្ហាញពីភាពជោគជ័យរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការចូលរួមគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍កាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព៕