ពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលដែលបំពេញការងាររក្សាធនធានធម្មជាតិ ព្រួយបារម្ភពីការនាំឈើចេញទៅប្រទេសវៀតណាម ដោយរថយន្តយីឌុប និងរថយន្តសាំងយ៉ុង កំពុងកើតមានឡើងពេញបន្ទុកតាមច្រកព្រំដែនខែត្រត្បូងឃ្មុំ។ ពួកគេសង្ស័យថា ការដឹកជញ្ជូនឈើទាំងនោះទំនងដឹកចេញពីតំបន់ព្រៃអភិរក្សខែត្រក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង រតនគិរី និងខែត្រមណ្ឌលគិរី។
សហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល អំពាវនាវឲ្យគណៈកម្មការបង្ក្រាប និងទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ និងមន្ត្រីតុលាការ ស៊ើបអង្កេតពីភាពមិនប្រក្រតីនៃការនាំឈើចេញទៅប្រទេសវៀតណាម ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ ការអំពាវនាវនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីមន្ត្រីគយចល័ត បានបង្ក្រាបរថយន្តយីឌុបចំនួនពីរគ្រឿង ដឹកឈើប្រណិតបំណងទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម ក្នុងទឹកដីស្រុកមេមត់ ខែត្រត្បូងឃ្មុំ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំជាំក្រវៀន ស្រុកមេមត់ ខែត្រត្បូងឃ្មុំ លោក ផុន សុផល ឲ្យដឹងថា ស្ទើរជារៀងរាល់ថ្ងៃ អ្នកភូមិប្រទះឃើញការដឹកជញ្ជូនឈើឆ្លងដែនដោយរថយន្តធំៗ និងរថយន្តសាំងយ៉ុង ឆ្លងទៅប្រទេសវៀតណាម តាមច្រកជាំក្រវៀន និងច្រកអន្តរជាតិដា ដោយឈ្មួញប្រើរូបភាពដឹកជញ្ជូនឧស។ លោកថាក្នុងមួយថ្ងៃៗ មានរថយន្តចាប់ពី ៥គ្រឿងទៅ ១០គ្រឿង បានដឹកជញ្ជូនឈើតាមផ្លូវជាតិលេខ៧ ឆ្លងទៅប្រទេសវៀតណាម។ ចំណែកការទប់ស្កាត់របស់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅមានតិចតួចនៅឡើយ។ លោកស្ដីបន្ទោសសមត្ថកិច្ចច្រកព្រំដែន និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ដែលបណ្តោយឲ្យមានបទល្មើសព្រៃឈើឆ្លងដែនដោយសេរី៖ «ខ្ញុំទទួលដំណឹងដែរសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាល បានចេញសារាចរថាឲ្យបិទការនាំឈើចេញវៀតណាម។ ខ្ញុំនៅតែបារម្ភ ព្រោះអីអាជ្ញាធរនៅច្រកព្រំដែនក៏ដូចជាអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំ មានការឃុបឃិតគ្នា ដើម្បីឲ្យនាំបទល្មើសដឹកឈើចេញ»។
បុរសដដែលបន្តថា ក្រោយពីប្រមុខរដ្ឋាភិបាលធ្លាប់បានប្រកាសប្ដេជ្ញាទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើកាលពីឆ្នាំ២០១៦ សកម្មភាពដឹកជញ្ជូនឈើហាក់ដូចជាស្ងាត់មួយរយៈពេលខ្លី ក៏ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីចុងឆ្នាំ២០១៦ រហូតមកទល់ពេលនេះ ពួកគេនៅតែប្រទះឃើញការចរាចរឈើឆ្លងដែននៅតែកើតមាន។ លោកកត់សម្គាល់ថា សមត្ថកិច្ចតូចតាចពុំហ៊ានបង្ក្រាបបទល្មើស ឬផ្តល់ព័ត៌មានពីបទល្មើសព្រៃឈើទាំងនោះទេ ដោយខ្លាចក្រែងបាត់បង់តួនាទី ឬតំណែង៖ «សហគមន៍ឲ្យព័ត៌មានថា មេប៉ុស្តិ៍មួយចំនួនគាត់តូចតាច គាត់ទៅអើពើគេដកចេញតែម្តង។ អ្នកខ្លះគាត់ចាប់ឈើភ្លាមប្រហែលជាមួយអាទិត្យក្រោយ គេត្រូវដកមេប៉ុស្តិ៍ចេញតែម្តង។ អ្នកខ្លះក៏បង្ខំចិត្តធ្វើតាមអ៊ីចឹងទៅ។ អ្នកខ្លះក៏បានលុយតិចតួច ខ្លះទារលុយគេក៏គេអត់ឲ្យដែរ ព្រោះគេបង់ពីលើរួចមកហើយ»។
កន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចេញបញ្ជាឲ្យសមត្ថកិច្ចបិទច្រកទាំងអស់ដែលឈ្មួញដឹកឈើចេញទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតរស់នៅខែត្រក្រចេះ ដែលមានមុខរបរដឹកជន្លង់ម្រេច ថ្លែងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ និងសំឡេង អះអាងថា ពួកគាត់បង្ខំចិត្តដឹកជញ្ជូនឈើជន្លង់ម្រេចដើម្បីដោះបំណុលធនាគារ។ លោកថា ការដឹកជញ្ជូនឈើជន្លង់ម្រេចម្តងៗពីខែត្រក្រចេះ រហូតដល់ខែត្រត្បូងឃ្មុំ គឺត្រូវបង់ប្រាក់ឲ្យសមត្ថកិច្ចតាមដងផ្លូវជាង ១០កន្លែង ហើយក្នុងមួយកន្លែងចាប់ពី ៦ម៉ឺនរៀលដល់ ១៥ម៉ឺនរៀល។ លោករិះគន់សមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធតាមដងផ្លូវ តែងតែធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពលរដ្ឋដឹកឈើបន្តិចបន្តួច រីឯការដឹកជញ្ជូនឈើទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ឧកញ៉ា និងអ្នកមានឥទ្ធិពលមួយចំនួន ពុំសូវឃើញមានការបង្ក្រាបនោះទេ។
ឆ្លើយតបបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស លោក អេង ហ៊ី លើកឡើងថា ការនាំឈើចេញទៅក្រៅប្រទេស គឺមានទាំងស្របច្បាប់ និងមិនស្របច្បាប់ ដែលមិនអាចវាយតម្លៃតែភ្នែកទទេបាននោះទេ។ លោកអះអាងថា សមត្ថកិច្ចជំនាញតាមច្រកព្រំដែននីមួយៗ មានកាតព្វកិច្ចស្រាវជ្រាវការដឹកជញ្ជូនឈើឆ្លងដែន តែបើរកឃើញថា ការដឹកជញ្ជូនឈើធ្វើឡើងខុសច្បាប់ សមត្ថកិច្ចនឹងអនុវត្តច្បាប់។ លោកថា បេសកកម្មបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើរបស់គណៈកម្មការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើ នៅតែបន្តការងាររបស់ខ្លួន និងពុំទាន់បង្ហាញរបាយការណ៍សរុបបាននោះទេ៖ «យើងមើលនឹងភ្នែកទទេម៉េចដឹងថាស្របច្បាប់ ឬមិនស្របច្បាប់ ទាល់តែមានសមត្ថកិច្ចគេឆែក។ ជំនាញគេនៅហ្នឹងគេតាមដាន គេស្រាវជ្រាវ។ យើងធ្វើជាបន្តបន្ទាប់ មិនទាន់បានសរុបទាំងមូលទេ»។
របាយការណ៍របស់គណៈកម្មាធិការជាតិទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើ បង្ហាញថា រយៈពេលបីខែកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៦ គឺបង្ក្រាបបានឈើប្រណិតជិត ១០ម៉ឺនម៉ែត្រគូប និងដាក់ដេញថ្លៃលក់បានតម្លៃជិត ២០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក និងបានបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅតុលាការជិត ៦០ករណី។
អ្នកសម្របសម្រួលលេខាធិការដ្ឋានបណ្ដាញការពារព្រៃឡង់ លោក សេង សុខហេង ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី៣ មេសា ថា ការស្រាវជ្រាវរបស់សហគមន៍ព្រៃឡង់ រកឃើញថា ការដឹកជញ្ជូនឈើពីតំបន់ព្រៃឡង់ ព្រៃព្រះរកា តំបន់ឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យ និងតំបន់ព្រៃការពារផ្សេងទៀតនៅភាគឦសានប្រទេស គឺឈ្មួញបានដឹកតាមម៉ូតូ និងគោយន្តបន្តិចម្តងៗ រួចប្រមូលដាក់រថយន្តធំនាំទៅក្រៅប្រទេស។ លោកសង្ស័យថា ការដឹកជញ្ជូនឈើឆ្លងដែនអាចធ្វើទៅបាន ទំនងជាមានការឃុបឃិតគ្នាជាប្រព័ន្ធរវាងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធនៅតាមដងផ្លូវ និងច្រកព្រំដែន៖ «ការចរាចរឈើកើតឡើងអត់ឈប់ឈរទេ គឺកើតឡើងនៅពេលយប់ រតនគិរី តាមច្រកព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នោះ គឺកើតឡើងឥតឈប់ឈរ គឺមួយក្រវាត់មួយតែម្តង។ មួយថ្ងៃៗរាប់សិបកុងតឺន័រតែម្តង ដែលយើងបានដឹង ជាពិសេសច្រកមេមត់»។
ព្រឹត្តិបត្រ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី (The Cambodia Daily) កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧ ចុះផ្សាយថា ទិន្នន័យនាំឈើចេញទៅប្រទេសវៀតណាម គឺមានភាពខុសគ្នាខ្លាំងរវាងអគ្គនាយកដ្ឋានគយកម្ពុជា និងគយវៀតណាម។ ព្រឹត្តិបត្រនេះបញ្ជាក់ថា ទិន្នន័យគយវៀតណាម បាននាំឈើចូលពីប្រទេសកម្ពុជា ទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម អំឡុងឆ្នាំ២០១៦ ជិត ២០ម៉ឺនម៉ែត្រគូប (១៧១.៤៣៨ម៉ែត្រគូប) ខណៈអគ្គនាយកដ្ឋានគយកម្ពុជា បង្ហាញថា ការនាំឈើចេញទៅប្រទេសវៀតណាម គឺមានតែជាង ៤ពាន់ម៉ែត្រគូប (៤.២៣០ម៉ែត្រគូប) ប៉ុណ្ណោះ។ តួលេខនេះខុសគ្នា ៥០ដង។
មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់ផ្នែកដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ នៃសមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ យល់ថា ការបង្ហាញរបាយការណ៍នាំឈើចេញរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយកម្ពុជា តិចជាងច្រើនដងនៃការនាំឈើចូលប្រទេសវៀតណាម របស់គយវៀតណាម ជាសញ្ញាបង្ហាញពីភាពមិនប្រក្រតីធ្ងន់ធ្ងរ ឬអាចជាអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធរបស់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ដែលទាមទារឲ្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយស៊ើបអង្កេតឲ្យបានច្បាស់លាស់។ លោកថា អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋវាយតម្លៃថា ភាគច្រើននៃឈើដែលនាំទៅប្រទេសវៀតណាម គឺជាឈើខុសច្បាប់ ហើយជនពាក់ព័ន្ធបទល្មើសព្រៃឈើ ពុំសូវត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់ឡើយ បើទោះបីជាគណៈកម្មការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើ បានរឹបអូសឈើប្រណិតរាប់ម៉ឺនម៉ែត្រគូបពីក្រុមឈ្មួញ និងក្រុមហ៊ុនក្តី៖ «វាជាអំពើខុសច្បាប់ពេញទី ពីព្រោះរបាយការណ៍នៃការនាំឈើចូលរវាងវៀតណាម ដែលផ្សាយចេញ និងកម្ពុជា ផ្សាយចេញ គឺខុសគ្នាដូចមេឃ និងដី។ ហ្នឹងបញ្ជាក់ថា ទោះបីមាត់ថាបិទច្រកព្រំដែន ហេតុអីបានឈើចេញបានរហូតដល់តួលេខខុសគ្នាដូចមេឃ និងដី គឺវាកើតចេញពីអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធ»។
ច្បាប់ព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ មាត្រា១០០ ចែងថា សកម្មភាពទាំងឡាយដែលធ្វើឡើងដោយមន្ត្រីអាជ្ញាធរដែនដី មន្ត្រីនគរបាលកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលបានអន្តរាគមន៍ ឬផ្ដល់ការអនុញ្ញាតដោយផ្ទាល់ ឬប្រយោល ជួយដល់អាជីវកម្មព្រៃឈើ គឺចាត់ទុកជាបទល្មើស ដោយត្រូវផ្ដន្ទាទោសពី ១ឆ្នាំទៅ ៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ១០លានរៀលដល់ ១០០លានរៀល៕