មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងគណបក្សប្រឆាំង ព្រួយបារម្ភពីការប្រើប្រាស់ជំនួយសម្ភារៈយោធាបរទេសខុសគោលដៅ ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ នៅខែមិថុនា ខាងមុខ។ ក្ដីបារម្ភនេះ កើតឡើងក្រោយពេលកម្ពុជា បានទទួលជំនួយជាសម្ភារៈ ឬគ្រឿងបរិក្ខារយោធាយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ពីប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។
នេះជាលើកទីបីហើយ ដែលកម្ពុជា ទទួលបានជំនួយយោធាពីប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០។ ជំនួយចុងក្រោយកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា រួមមានរថយន្តយោធាតូច ធំ ចំនួន ២០៨គ្រឿង និងគ្រឿងចក្រវិស្វកម្មគ្រប់ប្រភេទចំនួន ១៤គ្រឿង។ កាលពីឆ្នាំ២០១០ ប្រទេសនេះក៏បានផ្ដល់រថយន្តគ្រប់ប្រភេទចំនួន ១៨៨គ្រឿង គ្រឿងចក្រគ្រប់ប្រភេទចំនួន ៦៦ នាវាល្បាតប្រភេទ វ៉ាយ.យូ.ប៊ី (YUB) ចំនួន ៣គ្រឿង និងសម្ភារៈការិយាល័យមួយចំនួនទៀត។ ដោយឡែកកាលពីឆ្នាំ២០១២ ជាឆ្នាំដែលកម្ពុជា បានរៀបចំការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ ប្រទេសនេះក៏បានផ្ដល់រថយន្តគ្រប់ប្រភេទចំនួន ២១២គ្រឿង គ្រឿងចក្រវិស្វកម្ម ២៩គ្រឿង និងសម្ភារៈបម្រើឲ្យការងារការិយាល័យមួយចំនួនទៀតផង។
ថ្លែងក្នុងពិធីផ្ទេរប្រគល់សម្ភារៈជំនួយយោធា លោក ទៀ បាញ់ បញ្ជាក់ថា ការផ្ទេរប្រគល់សម្ភារៈជំនួយនៅពេលនេះ គឺស្របពេលខួបលើកទី២០ នៃការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតឡើងវិញរវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា និងកូរ៉េខាងត្បូង។ លោកថា ជំនួយយោធានេះបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការពង្រឹង និងពង្រីកថែមទៀតនូវទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសទាំង២ លើវិស័យការពារជាតិ ជាពិសេសសំដៅលើកកម្ពស់សមត្ថភាពក្នុងវិស័យសន្តិសុខនៅកម្ពុជា។
ក្រៅពីការព្យាយាមធានាថា សម្ភារៈយោធាទាំងនេះនឹងត្រូវប្រើប្រាស់ក្នុង «ទិសដៅត្រឹមត្រូវ» លោក ទៀ បាញ់ ក៏មិនបានភ្លេចថ្លែងសារក្រើនរំឭកអំពីលទ្ធភាពនៃការប្រើប្រាស់សម្ភារៈយោធាទាំងនេះដើម្បីការពាររដ្ឋាភិបាលពីការប៉ុនប៉ងផ្ដួលរំលំណាមួយតាមរយៈការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ និងការបង្ករូបភាពចលាចលនានាក្នុងសង្គម។
សាររបស់លោក ទៀ បាញ់ ពាក់ព័ន្ធនឹងលទ្ធភាពប្រើប្រាស់ជំនួយយោធាទាំងនេះ ដើម្បីយកទៅទប់ស្កាត់បដិវត្តន៍ពណ៌នេះ បណ្ដាលឲ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលមានក្តីបារម្ភ។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អង្គការលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត បញ្ជាក់ថា សាររបស់លោក ទៀ បាញ់ នេះនឹងបង្កឲ្យមានបរិយាកាសអវិជ្ជមានមួយ ព្រោះវាហាក់ដូចជាការដំឡើងសាច់ដុំមួយដែរនៅមុនពេលបោះឆ្នោត។ សម្រាប់កម្ពុជា លោកថា លទ្ធភាពនៃការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌នេះ គឺមិនអាចកើតមានឡើងនោះឡើយ។
លោក អំ សំអាត កត់សម្គាល់ឃើញថា កន្លងមកភាគច្រើនឲ្យតែជិតដល់ពេលបោះឆ្នោត ឬក្រោយពេលបោះឆ្នោតម្ដងៗ គឺតែងតែមានការផ្ដល់ជាអំណោយយោធាបែបនេះ ជាក់ស្ដែងដូចជាពីប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង និងប្រទេសចិន ជាដើម។ លោកក៏បានដាក់ក្ដីមន្ទិលថា ជំនួយយោធាទាំងអស់នេះ អាចនឹងត្រូវប្រើប្រាស់សម្រាប់ធ្វើការទប់ស្កាត់ ឬក៏គំរាមកំហែងណាមួយ ប្រសិនបើមានការទាមទារ ឬតវ៉ាណាមួយប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខ។
លោក អំ សំអាត៖ «បើជារូបភាព វាជាការផ្ដល់ជំនួយ ប៉ុន្តែបើសិនជាស្មារតីនៃការប៉ះពាល់វិញ វាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ទៅដល់ស្មារតីរបស់អ្នកបោះឆ្នោត ដែលគាត់អាចនឹងគិតផ្សេងៗ ព្រោះកន្លងមក គឺធ្លាប់មានការបារម្ភទាក់ទងទៅនឹងការឧបត្ថម្ភឧទ្ធម្ភាគចក្រ ឬក៏ការចល័តទ័ព ឬការចល័តសព្វាវុធផ្សេងៗទៀតផង»។
លោក អំ សំអាត ស្នើថា បើសិនជាអាចធ្វើ និងចរចាបានជាមួយប្រទេសម្ចាស់ជំនួយ កម្ពុជាគួរជ្រើសរើសពេលវេលាឲ្យឆ្ងាយពីកាលបរិច្ឆេទការបោះឆ្នោត ដើម្បីកុំឲ្យប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍ ឬបង្កើតជារូបភាពអវិជ្ជមាននានាក្នុងចំណោមអ្នកបោះឆ្នោត។
យ៉ាងណាមិញ សម្រាប់នាយកប្រតិបត្តិគណៈកម្មាធិការអព្យាក្រឹត និងយុត្តិធម៌ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងត្រឹមត្រូវនៅកម្ពុជា ឬហៅកាត់ថា និចហ្វិក (NICFEC) លោក សំ គន្ធាមី ទទូចឲ្យកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ជាពិសេសយោធា ត្រូវតែអព្យាក្រឹត និងគោរពតាមគោលការណ៍ច្បាប់ ឬក្រមសីលធម៌ជាដើម។
លោក សំ គន្ធាមី៖ «យើងពិនិត្យមើលកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ជាពិសេសយោធា បើសិនជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអព្យាក្រឹត គោរពតាមច្បាប់ក្រមសីលធម៌ នោះជារឿងល្អសម្រាប់ប្រទេសយើងទទួលជំនួយយោធាពីបរទេស។ ជំនួយវាមិនប៉ះពាល់ទេ បើសិនជាយើងអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ ហើយយោងទៅតាមអព្យាក្រឹតភាពរបស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ជារឿងល្អដែរ ដែលគេផ្តល់ជំនួយមកស្រុកយើង»។
ដោយឡែក មន្ត្រីនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យឹម សុវណ្ណ ស្នើឲ្យក្រសួងការពារជាតិ ប្រើប្រាស់សម្ភារៈជំនួយយោធាទាំងនោះឲ្យចំគោលដៅ ដើម្បីរក្សានូវការការពារប្រទេសជាតិបូរណភាពទឹកដី កុំឲ្យមានការគំរាមកំហែងពីប្រទេសជិតខាង ហើយត្រូវចៀសវាងយកសម្ភារៈជំនួយយោធាទាំងនោះទៅទប់ស្កាត់លើចលនាប្រជាធិបតេយ្យ។ ទោះជាក្នុងស្ថានភាពណាក៏ដោយ លោកស្នើកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការភិតភ័យ ឬទទួលអារម្មណ៍ពីការគំរាមកំហែងណាមួយ។
លោក យឹម សុវណ្ណ៖ «សំខាន់ការផ្ដល់ជំនួយយោធាហ្នឹង យកមកការពារប្រទេស យកមកការពារការគំរាមកំហែងពីខាងក្រៅ និងយកមកការពារបូរណភាពទឹកដីកុំឲ្យមានការឈ្លានពានពីបណ្ដាប្រទេសជិតខាង។ នេះគឺជាការល្អ។ ក៏ប៉ុន្តែបើសិនជាយកសម្ភារៈនេះយកមកដើម្បីគ្រាន់តែទប់ស្កាត់ទៅលើចលនាប្រជាធិបតេយ្យ អានោះគឺជារឿងមួយដែលយើងគួរតែចៀសវាង ព្រោះប្រទេសយើងអនុវត្តរបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស»។
ផ្ទុយពីការយល់ឃើញខាងលើនេះ មន្ត្រីនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) លោក ហង្ស ពុទ្ធា យល់ឃើញថា ជំនួយជាសម្ភារៈយោធារបស់កូរ៉េខាងត្បូងនេះ មិនមានឥទ្ធិពលទៅលើការបោះឆ្នោត ឬធ្វើឲ្យមានភាពភ័យខ្លាចអ្វីឡើយ។ លោកថា ជំនួយនេះអាចជាជំនួយដែលឧបត្ថម្ភគាំទ្រដល់កិច្ចការពារជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងការពារដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ឲ្យមានស្មារតីកាន់តែរឹងមាំសម្រាប់ការបោះឆ្នោតទៅវិញទេ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៤ ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ធ្លាប់ត្រូវបានសារព័ត៌មានអន្តរជាតិផ្សាយថា អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្ក្រាបហិង្សាលើកម្មករកាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ដោយកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ។ សារព័ត៌មានអន្តរជាតិ គ្លបល ផូស្តិ៍ (Global Post) កាលនោះផ្សាយថា កូរ៉េខាងត្បូងធ្លាប់បានព្យាយាមប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនយ៉ាងសម្ងាត់តាមរយៈស្ថានទូតកូរ៉េនៅភ្នំពេញ ស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធាពីគណៈកម្មាធិការជាតិប្រឆាំងភេរវកម្ម ដែលដឹកនាំដោយកូនប្រុសលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍វិនិយោគរបស់ខ្លួន។ ហេតុការណ៍នេះបណ្ដាលឲ្យមានព្រឹត្តិការណ៍បង្ក្រាបពីកម្លាំងចម្រុះរដ្ឋាភិបាលមកលើបាតុករនៅក្បែររោងចក្រ យ៉ាក ជីង និងលើផ្លូវវ៉េងស្រេង។ ជាលទ្ធផលមានមនុស្សយ៉ាងហោចណាស់ ៥នាក់បាត់បង់ជីវិត និងរបួសប្រមាណ ៤០នាក់។
ការប្រើប្រាស់កម្លាំងចម្រុះរួមទាំងយោធាពីគណៈកម្មាធិការជាតិប្រឆាំងភេរវកម្ម នៅក្នុងហេតុការណ៍បង្ក្រាបនេះ នាំឲ្យមានការរិះគន់ពីអន្តរជាតិថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចាត់ទុកកម្មករនិយោជិតវិស័យកាត់ដេរជាភេវករ ដែលជាករណីរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតមួយ។ ក្រោយហេតុការណ៍បង្ក្រាបនេះ ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង មិនបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសណាមួយចំពោះអំពើហិង្សាពីសំណាក់យោធារដ្ឋាភិបាលប្រឆាំងនឹងក្រុមអ្នកតវ៉ាទាំងនេះឡើយ។ អាស៊ីសេរី ព្យាយាមស្នើសុំការបកស្រាយពីស្ថានទូតកូរ៉េខាងត្បូង ប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញ តាមសារអេឡិចត្រូនិក ជុំវិញបញ្ហាខាងលើនេះ ក៏ប៉ុន្តែពុំទទួលបានក៏ឆ្លើយតបណាមួយឡើយ៕