Clik here to view.
របាយការណ៍លទ្ធផលនៃកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ថ្នាក់ជាតិ ស្ដីពីការវាយតម្លៃពាក់កណ្ដាលអាណត្តិនៃការត្រួតពិនិត្យជាសកលតាមកាលកំណត់ឆ្នាំ២០១៧ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៥ សីហា បានសន្និដ្ឋានថា ការអនុវត្តអនុសាសន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ទាក់ទិននឹងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា នៅមានបញ្ហាប្រឈមខ្លាំងឡើង។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ព្រមានថា ការមិនអនុវត្តឲ្យបានពេញលេញរាល់អនុសាសន៍ពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិជាអន្តរជាតិ នឹងធ្វើឲ្យកម្ពុជា ត្រូវប្រឈមសម្ពាធពីអន្តរជាតិ។
សេចក្ដីសន្និដ្ឋានពាក់កណ្ដាលអាណត្តិនៃការត្រួតពិនិត្យជាសកលតាមកាលកំណត់ឆ្នាំ២០១៧ បានឲ្យដឹងថា បើទោះជាមានការវិវឌ្ឍន៍មួយចំនួននៅក្នុងផ្នែកសិទ្ធិស្ត្រី និងកុមារ សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ប៉ុន្តែការវិវឌ្ឍន៍ចំពោះអនុសាសន៍ពាក់ព័ន្ធនឹងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅមានកម្រិត និងកាន់តែមានបញ្ហាប្រឈមឡើង។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃសមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក ស៊ឹង សែនករុណា បានចូលរួមជាវាគ្មិនក្នុងកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ថ្នាក់ជាតិនេះកាលពីថ្ងៃទី២៩-៣០ ខែមិថុនា កន្លងទៅ។ លោកមានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២៦ ថា ការបង្កើតច្បាប់ស្ដីពីអង្គការ-សមាគម បានធ្វើឲ្យសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ប្រមូលផ្ដុំ បានធ្លាក់មួយកម្រិតទៀត។ លោកជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវអនុវត្តឲ្យបានពេញលេញរាល់អនុសាសន៍ កតិកាសញ្ញា និងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិមនុស្សទាំងឡាយដែលខ្លួនចុះហត្ថលេខាព្រមយកមកអនុវត្ត ហើយមិនត្រូវធ្វើរបាយការណ៍ដោះសាទៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នោះទេ៖ «អ៊ីចឹងអន្តរជាតិមិនមែនអ៊ីចឹងទេ មានន័យថា កាលយើងចុះហត្ថលេខាទទួលយកទាំងអស់ហ្នឹងហើយ ត្រូវតែអនុវត្ត ហើយទទួលខុសត្រូវ ប៉ុន្តែកម្ពុជា ហាក់ទទួលយកដោយរួចតែពីដៃ ហើយមិនអនុវត្តឲ្យតាមការព្រមព្រៀងនោះឲ្យឆ្លើយតបទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងនោះទេ»។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី២៦ កាលពីឆ្នាំ២០១៤ ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានអនុម័តការត្រួតពិនិត្យជាសកលហៅកាត់ថា យូភីអ (UPR) លើកទីពីរសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាយន្តការមួយអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ ដូចគ្នា មានសិទ្ធិត្រួតពិនិត្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សលើប្រទេសជាសមាជិកមួយទៀត។ នៅឆ្នាំ២០១៩ កម្ពុជា នឹងដល់កាលកំណត់ ៥ឆ្នាំម្ដង ដែលត្រូវឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ត្រូវត្រួតពិនិត្យអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិរបស់ប្រទេសខ្លួន បន្ទាប់ពីព្រមទទួលយកអនុសាសន៍ចំនួន១៦៣ ក្នុងចំណោមអនុសាសន៍ទាំង២០៥ ពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិមនុស្សមកអនុវត្ត។
របាយការណ៍លទ្ធផលនៃកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ថ្នាក់ជាតិស្ដីពីការវាយតម្លៃពាក់កណ្ដាលអាណត្តិនៃការត្រួតពិនិត្យជាសកលតាមពេលវេលាកំណត់ឆ្នាំ២០១៧ ដែលបានបញ្ជូនទៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលផ្ដួចផ្ដើមដោយមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្ស រួមសហការជាមួយអង្គការដទៃទៀត បានឲ្យដឹងថា ច្បាប់ចំនួន៣ ដូចជាច្បាប់សមាគម អង្គការ ច្បាប់សហជីព និងការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ មានចំណុចមួយចំនួនរឹតត្បិតសេរីភាពមូលដ្ឋានជាខ្លាំង។ លើសពីនេះ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជនដីធ្លី ត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាជាក្រុមជំទាស់ ប្រសិនបើពួកគេរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ក៏ជាផ្នែកនៃការរឹតត្បិតសេរីភាពមូលដ្ឋានដែរ។ រីឯប្រព័ន្ធតុលាការ ក៏នៅតែបន្តរងការរិះគន់ថាខ្វះភាពឯករាជ្យនៅឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណា ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក កែវ រ៉េមី ធ្លាប់បានថ្លែងនៅកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ថ្នាក់ជាតិស្ដីពីការវាយតម្លៃពាក់កណ្ដាលអាណត្តិនៃការត្រួតពិនិត្យជាសកលតាមពេលវេលាកំណត់ឆ្នាំ២០១៧ ដែរថា ថ្វីត្បិតតែរដ្ឋាភិបាលមិនបានដាក់របាយការណ៍ពាក់កណ្ដាលអាណត្តិនៃការត្រួតពិនិត្យសកល ទៅឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលកំពុងលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស ដូចជាសិទ្ធិស្ត្រី និងអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ជាដើម។ បន្ថែមពីនេះ លោកថាបណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយសង្គម និងការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា ក៏ត្រូវបានបើកយ៉ាងទូលាយដែរ។ ប៉ុន្តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែបញ្ចប់សេរីភាពបញ្ចេញមតិណាដែលប៉ះពាល់ដល់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅក្នុងប្រទេស។
ប៉ុន្តែលោក ស៊ឹង សែនករុណា ព្រមានថា រាល់អនុសាសន៍របស់អន្តរជាតិដែលកម្ពុជា ពុំអាចអនុវត្តឲ្យបានពេញលេញនោះ គឺប្រទេសជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ មានសិទ្ធិប្រើយន្តការដាក់សម្ពាធសេដ្ឋកិច្ច និងការទូត ជាដើម មកលើកម្ពុជា។
ប្រឈមនឹងសេរីភាពបញ្ចេញមតិធ្លាក់ចុះ និងប្រព័ន្ធតុលាការនៅមិនទាន់ឯករាជ្យនេះ សង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ត្រូវប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀតអនុវត្តតាមអនុសាសន៍ដែលខ្លួនទទួលយក និងត្រូវលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីសម្រេចបំណងនេះ៕