ប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំតេជោអភិវឌ្ឍន៍ ស្រុកឈូក ខេត្តកំពត អះអាងថា ព្រៃឈើក្នុងតំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោ ស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រស្រុកឈូក កំពុងរងការកាប់ទន្ទ្រានយកដី និងកាប់ឈើលក់ជាបន្តបន្ទាប់ ដោយគ្មានចំណាត់ការជាក់លាក់ពីមន្ត្រីបរិស្ថាន និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅតំបន់នោះឡើយ។ ប្រជាពលរដ្ឋអំពាវនាវដល់ក្រសួងបរិស្ថាន និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ជួយអន្តរាគមន៍ទប់ស្កាត់បទល្មើសទាំងនេះឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីថែរក្សាធនធានធម្មជាតិក្នុងតំបន់ឧទ្យានជាតិមួយនេះឲ្យបានគង់វង្ស។
បើនិយាយអំពីឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោ មនុស្សម្នាភាគច្រើនបានដឹង ឬគិតត្រឹមតែភ្នំបូកគោ ដែលជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ធម្មជាតិតែប៉ុណ្ណោះ។ តាមការពិត ឧទ្យានជាតិមួយនេះមានផ្ទៃដីទំហំជាង ១៥ម៉ឺនហិកតារ (១៥៤.៤៥៨ហិកតារ) ស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តកំពត ខេត្តព្រះសីហនុ និងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។
ហើយបើមិនមានការរាយការណ៍ពីប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋានទេ ក៏ប្រហែលជាមិនមានអ្នកណាអាចដឹងអំពីបទល្មើសឧក្រិដ្ឋនានា ដែលកើតមានឡើងក្នុងតំបន់ឧទ្យានជាតិដ៏ធំមួយនេះបានដែរ។
ចម្ការស្វាយវាលល្វឹងលាតសន្ធឹងលើផ្ទៃដីជាច្រើនហិកតារ ត្រូវបានដាំដុះត្រួតស៊ីគ្នា និងនៅពីខាងក្រោយបង្គោលព្រំប្រទល់នៃឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោ។ បង្គោលដែលហ៊ុមព័ទ្ធស្មៅ និងព្រៃស្វាយចុះកាលបរិច្ឆេទថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៣ នេះ ស្ថិតនៅភូមិតេជោអន្លង់ក្មេងលេង ស្រុកឈូក ខេត្តកំពត។
លោក យ៉ែម សំអូន គឺជាប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ដែលរស់នៅក្នុងភូមិតេជោអន្លង់ក្មេងលេង ទីដែលមានការរុករានទន្ទ្រានដីឧទ្យានជាតិពីសំណាក់អ្នកមានលុយ ឬមានអំណាច។ លោកថ្លែងថា រយៈពេលជាង ១០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ តំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោ នៅភូមិសាស្ត្រស្រុកឈូក ខេត្តកំពត បានរងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងរុករានទន្ទ្រានយកដីជាបន្តបន្ទាប់។ លោកថា មន្ត្រីបរិស្ថានបានចុះទប់ស្កាត់ដែរ តែសកម្មភាពនេះហាក់មិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពប៉ុន្មាននោះទេ ដ្បិតមន្ត្រីបរិស្ថានខ្លះទទួលបានផលពីការរុករានទន្ទ្រានយកដីនេះ ធ្វើឲ្យពួកគេព្រងើយកន្តើយមិនចាត់វិធានការម៉ឺងម៉ាត់ចំពោះជនល្មើស។
លោក យ៉ែម សំអូន ថ្លែងថា៖ «សព្វថ្ងៃខ្ញុំដើរទៅឃើញ (ការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងតំបន់ឧទ្យាន) ខ្ញុំចង់ទ្រហោយំ ដោយសារធម្មជាតិវាប្រឹងដុះឡើង ហើយយើងបំផ្លាញ វាស្ដាយមែនទែន ប៉ុន្តែខ្ញុំគ្មានសិទ្ធិអំណាចទេ ហាមឃាត់គេយ៉ាងម៉េចបាន។ ការទប់ស្កាត់ដូចគ្មានទៅមុខសោះ និយាយបានតែនិយាយ ធ្វើនៅតែធ្វើ ប៉ុន្តែព្រៃឈើនៅតែអស់។ ខាងបរិស្ថានគាត់ទប់ស្កាត់ដែរ ប៉ុន្តែទប់ស្កាត់បានម្យ៉ាងៗ បើសិនមានតម្លៃសម្រាប់គាត់ គាត់ទប់ស្កាត់បាន។ ខ្ញុំចង់អំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាល សូមឲ្យបិទការកាប់កម្ទេចព្រៃឈើហ្នឹងពីថ្ងៃនេះតទៅ ព្រោះខ្ញុំសោកស្ដាយណាស់។ យើងដាំមិនបានកើតភ្លាមទេ»។
ក្រៅពីការទន្ទ្រានយកដី ការកាប់ឈើក៏ជាបទល្មើសដែលបានកើតឡើង និងកំពុងរីករាលដាលក្នុងតំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោ ដែរ។ បុរសម្នាក់ដែលកំពុងបររទេះឡើងភ្នំដើម្បីដឹកឈើ ថ្លែងថា លោកបានប្រកបរបរជាអ្នកស៊ីឈ្នួលដឹកឈើចុះពីភ្នំក្នុងតំបន់ឧទ្យានជាតិនេះជាង ១០ឆ្នាំមកហើយ ហើយការកាប់ឈើនៅតំបន់នោះកើតមានជាប្រចាំ។ លោកថា ថៅកែឈើបានជួលមនុស្សឲ្យឡើងលើភ្នំដើម្បីកាប់ និងច្រៀកឈើ ហើយជួលពួកលោកឲ្យដឹកឈើទាំងនោះចុះពីភ្នំ ដោយក្នុងមួយម៉ែត្រគូប ពួកលោកទទួលបានថ្លៃឈ្នួល ៧០ម៉ឺនរៀល។ លោកថា អ្នកស៊ីឈ្នួលកាប់ឈើ និងដឹកឈើក្នុងតំបន់ឧទ្យានជាតិនេះមានច្រើនក្រុម ដោយក្នុងមួយក្រុមៗមានគ្នាប្រមាណ ១០នាក់៖ «ខ្លាច (មន្ត្រីបរិស្ថាន) ចេះតែខ្លាចហើយ តែមិនរកស៊ីខាងហ្នឹង មិនដឹងរកស៊ីមុខរបរអី ដោយសារយើងអត់មានមុខរបរ ដឹងតើរឿងហ្នឹង។ ថៅកែគេធានា យើងដឹងតែដឹក យើងដឹងតែបរទៅ។ បើគេឲ្យចូល យើងចូលទៅ ចុះមកវិញក៏អ៊ីចឹង។ គេនៅទាក់ទងគ្នាខាងក្រោម (ជើងភ្នំ) គេឲ្យយើងចេញ យើងចេញមក។ យើងអត់បារម្ភអីទេ យើងដឹងតែដឹកចេញដឹកចូលទេ ស៊ីសងលើគេទេ បើគេឲ្យចេញ ចេញ បើគេឲ្យចូល ចូល»។
អ្នកដឹកឈើរូបនេះបញ្ជាក់ទៀតថា ការដឹកឈើធ្វើឡើងចន្លោះពី ៧ ទៅ ១០ថ្ងៃម្តង ហើយអ្នកប្រកបរបរនេះមកពីគ្រប់ទីកន្លែងនៅស្រុកឈូក ខេត្តកំពត។ លោកបន្ថែមថា កាលពីមុន មន្ត្រីបរិស្ថានបានចុះទប់ស្កាត់ការកាប់ឈើ និងដឹកឈើនេះជាញឹកញាប់ ក៏ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នមិនមានមន្ត្រីបរិស្ថានណាចុះធ្វើសកម្មភាពនេះទៀតឡើយ។
អាស៊ីសេរី បានទាក់ទងប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តកំពត លោក ស៊ុយ ធា ដើម្បីសុំការបកស្រាយអំពីបញ្ហានេះ ក៏ប៉ុន្តែលោកថាបើចង់សួរព័ត៌មាន លុះត្រាតែមកជួបគ្នាផ្ទាល់។ លោកមិនចង់ឆ្លើយតាមទូរស័ព្ទឡើយ ហើយលោកក៏បិទទូរស័ព្ទ។
ចំណែកនាយកខុទ្ទកាល័យ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក សៅ សុភាព មិនទាន់ទុកចិត្តចំពោះការលើកឡើងនេះឡើយ ដោយលោកបញ្ជាក់ថា នៅតំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោ មានមន្ត្រីបរិស្ថាន មន្ត្រីឧទ្យានុរក្ស និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន តែងចុះល្បាត និងទប់ស្កាត់បទល្មើសនៅតំបន់នោះ។
ទោះជាបែបនេះក្តី មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងបរិស្ថាន រូបនេះបញ្ជាក់ថា ការទន្ទ្រានកាន់កាប់ដីតំបន់ការពារធម្មជាតិ និងការកាប់ឈើក្នុងតំបន់នោះ គឺជាទង្វើខុសច្បាប់ ដែលអាជ្ញាធរត្រូវមានវិធានការ។ លោកស្នើដល់ពលរដ្ឋដែលបានដឹងអំពីបទល្មើសដែលកើតមានឡើងនៅតំបន់ការពារធម្មជាតិ ត្រូវរាយការណ៍មកអាជ្ញាធរ ឬមន្ត្រីឧទ្យានុរក្ស ដើម្បីអន្តរាគមន៍ដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្នុងករណីដែលមានពាក្យបណ្ដឹងច្បាស់លាស់ ក្រសួងបរិស្ថាន នឹងចុះស៊ើបអង្កេតករណីទាំងនោះ៖ «ឥឡូវនេះ គឺយើងកំពុងអនុវត្តក្តៅគគុកចំពោះការតាមដាន បង្ក្រាប ទប់ស្កាត់បទល្មើសដែលយើងហៅថា ជាការកាប់រានទន្ទ្រានចូលតំបន់ការពារធម្មជាតិ ឬក៏ការលួចចូលតំបន់ការពារធម្មជាតិ ឬក៏ការលួចកាប់ឈើ ឬលួចបរបាញ់សត្វ។ ប្រជាពលរដ្ឋ បើសិនជាលោកបានដឹងថាមានករណីលួចកាប់រាន ឬក៏លួចកាប់ឈើ លោកអាចប្ដឹងមកអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ឬឧទ្យានុរក្សក្នុងករណីឧទ្យានុរក្សរបស់យើងខ្វះចន្លោះ ឬក៏មិនបានដឹង»។
មន្ត្រីអង្កេតជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសិទ្ធិដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ លោក ប៉ែន បុណ្ណារ៍ ដែលបានចុះសិក្សាករណីនេះរកឃើញថា ការកាប់ឈើ និងកាប់រានដីព្រៃយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជននៅតំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោ ត្រង់ភូមិសាស្ត្រស្រុកឈូក ខេត្តកំពត កើតមានយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ។ លោកថា បើសិនជាសកម្មភាពនេះនៅតែបន្ត វិនាសកម្មព្រៃឈើនឹងកើតមានឡើងក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិមួយនេះ ហើយវានឹងជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់នោះ៖ «ទីមួយ បទល្មើសកាប់រំលំដើមឈើប្រណីតៗធំៗអនាធិបតេយ្យពេញហ្នឹង។ ការកាប់រានដីព្រៃ ដើម្បីយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិក៏ច្រើនដែរ។ ពេលខ្លះយើងឃើញបង្គោល (ព្រំប្រទល់ឧទ្យានជាតិ) ហើយ នៅពីខាងក្រោយបង្គោលហ្នឹងសឹងដាច់កន្ទុយភ្នែក ត្រូវបានកាប់រានដាំដំណាំផ្សេងៗរួចទៅហើយ។ នេះជារឿងខុសច្បាប់ និងជាការទទួលខុសត្រូវរបស់មន្ត្រីបរិស្ថាន ព្រោះឧទ្យានជាតិ ខាងបរិស្ថានជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ហើយបើសិនជាមានរឿងអ៊ីចឹងកើតឡើង អ្នកដែលបណ្តែតបណ្តោយឲ្យមានបទឧក្រិដ្ឋកើតឡើង ត្រូវទទួលទោសតាមច្បាប់បរិស្ថាន និងច្បាប់ព្រៃឈើ»។
មន្ត្រីផ្នែកធនធានធម្មជាតិរូបនេះបញ្ជាក់ថា លោកនឹងរៀបចំបណ្ដឹងអំពីករណីនេះដាក់ជូនតុលាការ ដើម្បីប្ដឹងបុគ្គលល្មើសច្បាប់ដែលហ៊ានកាប់រានទន្ទ្រានដីឧទ្យាន និងអាជ្ញាធរមួយចំនួនដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការបណ្តែតបណ្តោយឲ្យមានបទល្មើសបែបនេះកើតឡើង។ លោកថា បទល្មើសព្រៃឈើ និងកាប់រានដីតំបន់ការពារ គឺជាបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ ដែលប្រជាពលរដ្ឋ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអាជ្ញាធរត្រូវហ៊ានប្តឹងផ្តល់ករណីនេះទៅតុលាការ ដើម្បីកុំឲ្យបទល្មើសបែបនេះកើតមានឡើងទៀត៖ «យើងឃើញថាមានការប្ដេជ្ញារបស់លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ថាគាត់នឹងអនុវត្តទៅតាមច្បាប់។ អ្វីដែលតាមច្បាប់ គឺអ្នកប្រព្រឹត្តិអំពើល្មើសច្បាប់ ត្រូវតែទទួលទោសតាមផ្លូវច្បាប់។ អ៊ីចឹងបើរកឃើញថា មានពាក់ព័ន្ធជាមួយមន្ត្រី (អាជ្ញាធរ) ក្នុងការបណ្តែតបណ្តោយ ឬមានការពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ គឺមន្ត្រីទាំងអស់នោះត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។ មានន័យថា ក្រសួងបរិស្ថាន ត្រូវតែធ្វើបណ្ដឹងប្ដឹងមន្ត្រី និងជនល្មើសទាំងអស់នោះទៅតុលាការ ដូចដែលក្រសួងបរិស្ថាន បានធ្វើកាលពីឆ្នាំ២០០៤។ ឆ្នាំ២០០៤ លោក (ក្រសួងបរិស្ថាន) បានធ្វើបណ្ដឹងមួយហើយ ហើយមានការកាត់ទោសដ៏ធំមួយ រហូតដល់អតីតអភិបាលខេត្តរតនគិរី ត្រូវបានកាត់ផ្ដន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១៧ឆ្នាំថែមទៀត»។
ច្បាប់ស្ដីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ ត្រង់មាត្រា៦២ ចែងថា ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៥ ដល់ ១០ឆ្នាំ និងទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១០លានរៀលទៅ ១៥០លានរៀល និងត្រូវរឹបអូសវត្ថុតាងជាសម្បត្តិរដ្ឋ ចំពោះជនដែលបាន “កាប់គាស់ រុករានដីព្រៃ ឆ្ការ ដុត និងឈូសឆាយដីព្រៃ ដើម្បីយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ” និងជនដែលបាន “កាប់ ប្រមូល និងកែច្នៃឈើប្រណីតគ្រប់ប្រភេទ”។ ចំណែកមាត្រា៦៤ នៃច្បាប់ដដែលនេះ ចែងថា មន្ត្រីរដ្ឋបាលការពារ និងអភិរក្សធម្មជាតិ ឬភ្នាក់ងារអធិការកិច្ច ឬមន្ត្រីបរិស្ថានរូបណាដែលមានការធ្វេសប្រហែស ខ្វះការប្រុងប្រយ័ត្ន ឬមិនគោរពទៅតាមបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់នេះ ត្រូវទទួលទណ្ឌកម្មខាងវិន័យរដ្ឋបាល ឬ និង ត្រូវចោទប្រកាន់ចំពោះមុខតុលាការ។ ហើយបើមន្ត្រីទាំងនោះសមគំនិតនឹងអ្នកប្រព្រឹត្តិបទល្មើស ឬជួយសម្រួលការប្រព្រឹត្តបទល្មើសនេះ ពួកគេក៏ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចជនប្រព្រឹត្តិដែរ៕