ថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧ គឺជាខួបគម្រប់ ១ឆ្នាំនៃឃាតកម្មលើបណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គម និងជាអ្នកវិភាគនយោបាយដ៏មានប្រជាប្រិយភាព។ លោកត្រូវបានឃាតកបាញ់សម្លាប់កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ នៅហាងកាហ្វេក្នុងស្តារម៉ាត (Star Mart) កាល់តិច (Caltex) ក្បែរស្តុបបូកគោ រាជធានីភ្នំពេញ។ ភ្លាមៗក្រោយឃាតកម្ម ជនសង្ស័យឈ្មោះ អឿត អាង ហៅ ជួប សម្លាប់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ហើយជាង ៨ខែក្រោយមក ជននេះត្រូវបានតុលាការក្រុងភ្នំពេញកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត ក្រោយពេលសារភាពថា ខ្លួនជាឃាតកសម្លាប់បណ្ឌិត កែម ឡី រឿងជំពាក់លុយ ៣ពាន់ដុល្លារ។
តើសំណុំរឿងឃាតកម្មបណ្ឌិត កែម ឡី ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លងទៅនេះមានការវិវឌ្ឍន៍បែបណាខ្លះ?
ទោះបីជាតុលាការរកឃើញថា បុរសឈ្មោះ អឿត អាង ហៅ ជួប សម្លាប់ ជាឃាតកបាញ់សម្លាប់បណ្ឌិត កែម ឡី ក៏ដោយចុះ ក៏សំណុំរឿងនេះនៅមានភាពមន្ទិល និងភាពមិនស៊ីសង្វាក់គ្នាជាច្រើនចំណុច ដែលធ្វើឲ្យសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិមិនជឿថា អឿត អាង ហៅ ជួប សម្លាប់ ជាឃាតកពិតនោះទេ។
អឿត អាង ដែលហៅខ្លួនឯងថា ជួប សម្លាប់ បានសារភាពប្រាប់តុលាការថា ដើមហេតុនៃអំពើឃាតកម្មនេះ គឺដោយសារខ្លួនខឹងនឹងបណ្ឌិត កែម ឡី ដែលឆបោកលុយ ៣ពាន់ដុល្លារ និងមិនគោរពតាមពាក្យសន្យាសង់ផ្ទះឲ្យខ្លួននៅតំបន់បឹងត្រកួនជាប់ព្រំដែនថៃ។
លុយ ៣ពាន់ដុល្លារនោះ អឿត អាង អះអាងថា បានមកពីការលក់ដីមួយកន្លែងនៅភូមិចំការគ ឃុំស្វាយចេក ស្រុកស្វាយចេក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
អឿត អាង អះអាងទៀតថា ខ្លួនបានស្គាល់បណ្ឌិត កែម ឡី និងហ៊ានរហូតដល់ឲ្យខ្ចីលុយ ៣ពាន់ដុល្លារនោះ តាមរយៈបុគ្គលម្នាក់ដែលរូបគេហៅឈ្មោះថា ពូ លិស ដែលបានស្គាល់គ្នានៅប្រទេសថៃ។
ផ្អែកលើចម្លើយទាំងនេះ បូករួមទាំងការសារភាពថាខ្លួនជាឃាតកតែម្នាក់គត់ មិនមានអ្នកបញ្ជាពីក្រោយខ្នង បានធ្វើឲ្យតុលាការកាត់ទោស អឿត អាង ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតពីបទឃាតកម្មគិតទុកជាមុន។
តើចម្លើយសារភាពរបស់ អឿត អាង ដែលនាំទៅរកការកាត់ទោសរូបគេឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតនេះមានភាពត្រឹមត្រូវ និងគួរឲ្យជឿទុកចិត្តបានដល់កម្រិតណា?
ការអះអាងរបស់ អឿត អាង ប្រាប់តុលាការ ស្តាប់មើលហាក់ដូចជាបុគ្គលរូបនេះបានរស់នៅប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិត និងស្គាល់មនុស្សម្នាច្រើននៅតំបន់ចំការគ ក៏ប៉ុន្តែតាមការពិត អឿត អាង គ្មានប្រវត្តិរស់នៅតំបន់នោះឡើយ ហើយក៏មិនអាចមានដីធ្លីជាកេរអាករ ឬជាទ្រព្យសម្បត្តិអ្វីនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលមួយនេះដែរ។
អនុប្រធានភូមិចំការគ គឺលោក ប៉ុន អឿន ដែលបានទៅរស់នៅ និងធ្វើជាអាជ្ញាធរភូមិនេះតាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ មកនោះ អះអាងថា គ្មានពលរដ្ឋណាម្នាក់នៅក្នុងភូមិរបស់លោកមានឈ្មោះ អឿត អាង ឬមួយក៏ឈ្មោះ ជួប សម្លាប់ នោះទេ។ លើសពីនេះ លោកថាគ្មានការទិញលក់ដីណានៅក្នុងមូលដ្ឋានភូមិចំការគ ដែលមានម្ចាស់ឈ្មោះ អឿត អាង ឬ ជួប សម្លាប់ នោះឡើយ។ លោកកាន់តែច្បាស់ក្នុងចិត្ត ដោយសារបានឃើញជននោះតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ ក្រោយឃាតកម្មលើបណ្ឌិត កែម ឡី៖ «អត់ទេ! អត់ដែលស្គាល់ទេ មែននៅក្នុងភូមិនេះផងហ្នឹង។ អត់ដែលមានទេ ឮតែគេថានៅស្វាយចេក តែមិនដែលឃើញមកទីនេះផងហ្នឹង»។
មិនមែនតែ អឿត អាង ឬ ជួប សម្លាប់ នោះទេ សូម្បីតែឈ្មោះ លិស ដែល អឿត អាង បានប្រាប់តុលាការថាជាអ្នកណែនាំឲ្យគាត់ស្គាល់បណ្ឌិត កែម ឡី នោះ ក៏មិនមាននៅក្នុងភូមិរបស់លោកដែរ។ ចំណែកឯបណ្ឌិត កែម ឡី វិញ ក៏មិនដែលមានវត្តមានក្នុងភូមិចំការគ ដូចគ្នា។
ងាកទៅតំបន់បឹងត្រកួន វិញ ក៏គ្មានអ្នកណាធ្លាប់ឃើញ ធ្លាប់ស្គាល់ ឬដឹងឮពីឈ្មោះ អឿត អាង ឈ្មោះ លិស និងបណ្ឌិត កែម ឡី ដែរ។
ពលរដ្ឋម្ចាស់ស្រុក អាជីវករ និងអ្នករត់ម៉ូតូឌុបនៅបឹងត្រកួន អះអាងដូចគ្នាថា មិនដែលឃើញមុខអ្នកទាំងបីមកដល់តំបន់ដាច់ស្រយាលក្បែរព្រំដែនថៃ នេះឡើយ។
ចម្លើយសារភាពរបស់ អឿត អាង ទាក់ទងនឹងវត្តមានរបស់គាត់នៅតំបន់ចំការគ និងបឹងត្រកួននេះ គួរតែជាចំណុចសំខាន់ដែលតុលាការសួរដេញដោលឲ្យបានស៊ីជម្រៅកាលពីអំឡុងសវនាការលើអង្គសេចក្តីកាលពីដើមខែមីនា កន្លងទៅ មុននឹងសម្រេចផ្ដន្ទាទោសជនជាប់ចោទ ក៏ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ តុលាការបានមើលរំលងចំណុចនេះ។
ចម្លើយសារភាពមិនត្រឹមត្រូវមួយទៀតរបស់ អឿត អាង គឺទាក់ទងនឹងឈ្មោះ។ “ស្លាប់មិនដូរឈ្មោះ រស់មិនដូរត្រកូល” គឺជាសម្ដីដែល អឿត អាង ប្រកាសប្រាប់តុលាការថា ខ្លួនមានឈ្មោះតែមួយគត់ពីកំណើត គឺ ជួប សម្លាប់ ហើយគាត់ថែមទាំងអះអាងថា បានដឹងថាខ្លួនមានឈ្មោះ ជួប សម្លាប់ នេះ តាំងតែពីអាយុ ១០ឆ្នាំ ខណៈរស់នៅតំបន់ចំការគ។
តាមការអះអាងរបស់លោកស្រី ឯក តាប់ ដែលជាម្តាយរបស់ អឿត អាង កូននេះបានរស់នៅជាមួយគាត់នៅឡើយនៅពេលអាយុ ១០ឆ្នាំ គឺរស់នៅក្នុងភូមិទន្លេស ឃុំនគរភាស ស្រុកអង្គរជុំ ហើយក្រោយមក គាត់បានទៅរស់នៅជាមួយអ៊ំប្រុសរបស់គេនៅឃុំគោកដូង ស្រុកអង្គរជុំ ខេត្តសៀមរាប មុននឹងចូលធ្វើជាទាហានរដ្ឋកម្ពុជា ប្រចាំនៅស្រុកអង្គរជុំ នៅអាយុ ១៥ឆ្នាំ។ ដូច្នេះ អឿត អាង ទំនងជាមិនមែនជាអ្នកស្រុកចំការគ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដូចការអះអាងរបស់គាត់ឡើយ។
លោកស្រី ឯក តាប់ អះអាងទៀតថា គាត់ជាអ្នកដាក់ឈ្មោះកូនថា អឿត អាង តាំងតែពីកំណើតមកម្ល៉េះ មិនមែនឈ្មោះ ជួប សម្លាប់ នោះទេ៖ «ពេលទៅធ្វើទាហាននោះ គេ (អឿត អាង) ទៅនៅជាមួយនឹងអ៊ំខាងឪពុក នៅភូមិទន្លេស ហ្នឹងឯង ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃគាត់ខូច (ស្លាប់) បាត់ហើយ»។
ចំណុចសំខាន់មួយទៀត គឺលុយចំនួន ៣ពាន់ដុល្លារដែល អឿត អាង អះអាងថាបានឲ្យបណ្ឌិត កែម ឡី ខ្ចីនេះ ក៏អាចជារឿងមិនពិតដូចគ្នា។ អ្នកដែលហ៊ានអះអាងបែបនេះ គឺអាចារ្យវត្ត មិត្តភ័ក្ដិជិតស្និទ្ធ ហើយនិងប្រពន្ធរបស់ អឿត អាង ផ្ទាល់តែម្តង។
អនុប្រធានគណៈកម្មការអាស្រមភ្នំពើងតានន់ លោក លន់ លាន អះអាងថា អឿត អាង ដែលកាលនោះនៅជាសង្ឃ ធ្លាប់បានស្នាក់នៅអាស្រមភ្នំពើងតានន់ បានរយៈពេលប្រហែល ៣ឆ្នាំ តែក្រោយមកបានសឹកទៅវិញ ដោយសារផ្ទុះរឿងអាស្រូវលួចសេពមេថុន។ ពេលលាចាកសិក្ខាបទនោះ លោកថា អឿត អាង មិនមានសេសសល់លុយកាក់ឡើយ៖ «ដូចមិនមែនបណ្ឌិត កែម ឡី ទៅខ្ចីលុយ ៣ពាន់ពី អឿត អាង ទេ។ ឋានៈប៉ុណ្ណឹងទៅខ្ចីលុយ ឲ្យគេសម្លាប់នោះ ខ្ញុំមិនជឿទេ។ ពេលលាចាកសិក្ខាបទ មិនមានសេសសល់អ្វីទេ។ ចេញពីវត្តនេះទៅ ទៅបិណ្ឌបាតបាត់មួយអាទិត្យ ទើបត្រឡប់មកវិញ ហើយសឹកនៅស្រុកពួក»។
ចំណែកឯលោក អ៊ំ អឿង ដែលជាក្លើរបស់ អឿត អាង វិញ ក៏អះអាងដូចគ្នានេះដែរ។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្រោយពីសឹក អឿត អាង បានសុំផ្ទះលោកស្នាក់នៅក្នុងភូមិនគរភាស២ ឃុំនគរភាស ស្រុកអង្គរជុំ ហើយពេលនោះ អឿត អាង មានតែសម្ពាយជាប់ខ្លួនមួយប៉ុណ្ណោះ ដែលក្នុងសម្ពាយនោះមានខោអាវប៉ុន្មានកំប្លេ និងសៀវភៅប៊ិកមួយចំនួន។ អឿត អាង ខ្លួនឯងក៏បានប្រាប់លោកដែរថា ខ្លួនមិនមានលុយកាក់សេសសល់អ្វីនោះទេ។ លោកមិនជឿថា អឿត អាង ដែលក្រីក្រស្ទើររកបាយហូបគ្មាននោះ មានដីធ្លីនៅតំបន់ចំការគ និងលុយ ៣ពាន់ដុល្លារឲ្យបណ្ឌិត កែម ឡី ខ្ចីនោះឡើយ៖ «បើវា (អឿត អាង) មាន វាមិនមកនៅអត់ឃ្លាននៅទីនេះទេ។ តាំងពីសឹកមក វានៅតែឃុំនគរភាស នេះទេ។ បើមានដីលក់ មនុស្សនេះវាមិនដែលអត់ឃ្លានអ៊ីចឹងទេ កុំច្រឡំនោះ»។
រីឯលោកស្រី ហឿម ហ៊ត់ ដែលជាប្រពន្ធរបស់ អឿត អាង វិញ ក៏អះអាងដែរថា ក្រោយពេលសែនព្រេនបានគ្នាជាប្ដីប្រពន្ធ អឿត អាង មិនដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិអ្វីប្រគល់ឲ្យលោកស្រីឡើយ ហើយក៏មិនបានប្រកបរបរអ្វីដើម្បីរកចំណូលផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ អឿត អាង មានតែយកម៉ូតូដែលលោកស្រីខំទិញឲ្យ យកទៅលក់បានប្រាក់យកទៅលេងល្បែងចាញ់អស់ជាច្រើនរយដុល្លារថែមទៀត៖ «គាត់អត់មានបានរកចំណូលអ្វីទេ ហើយខ្ញុំក៏មិនដែលឮថា គាត់មានទ្រព្យរបស់អ្វីឡើយ។ គាត់មិនដែលមានលុយជាប់ខ្លួនទេ បើគាត់មាន ១ម៉ឺន ឬ ២ម៉ឺនរៀល គាត់ឲ្យមកខ្ញុំហើយ»។
ជារួម ចម្លើយសារភាពទាំងអម្បាលម៉ានរបស់ អឿត អាង ទាក់ទងនឹងតំបន់ចំការគ និងបឹងត្រកួន នៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ជាប់ព្រំដែនថៃ នោះ មិនស៊ីសង្វាក់គ្នាទៅនឹងព័ត៌មានពិតជាក់ស្តែងនៅតំបន់នោះឡើយ ក៏ប៉ុន្តែតុលាការក្រុងភ្នំពេញ បានសម្រេចផ្ដន្ទាទោស អឿត អាង ហៅ ជួប សម្លាប់ ដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។
ជួប សម្លាប់ ដែលបានសារភាពថាខ្លួនជាអ្នកសម្លាប់បណ្ឌិត កែម ឡី នោះ បានប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ប្រឆាំងនឹងសាលក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។ លោក យុង ផានិត ដែលជាមេធាវីការពារក្តីឲ្យ ជួប សម្លាប់ បញ្ជាក់ថា មូលហេតុនៃការប្ដឹងឧទ្ធរណ៍នេះ គឺដោយសារកូនក្តីរបស់លោកដឹងកំហុស និងចង់ឲ្យតុលាការសម្រាលទោសដើម្បីមានឱកាសកែខ្លួន។
ទោះជាបែបនេះក្តី សហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ រិះគន់ថា ការផ្ដន្ទាទោសនេះធ្វើឡើងដោយតក់ក្រហល់បន្សល់នូវភាពមន្ទិលសង្ស័យជាច្រើនចំណុច។
ដូចបានបញ្ជាក់ពីខាងដើមហើយថា លុយ ៣ពាន់ដុល្លារនោះ អឿត អាង អះអាងថា ខ្លួនបានមកពីការលក់ដីមួយកន្លែងនៅតំបន់ចំការគ។ ចុះបើរូបគាត់គ្មានដីធ្លីទ្រព្យសម្បត្តិអ្វីនៅតំបន់នោះផង តើគេអាចមានលុយ ៣ពាន់ដុល្លារនោះមកពីណា? ហើយបើគ្រួសារ សាច់ញាតិ មិត្តភ័ក្ដិម្រាក់ក្លើ រួមទាំងអ្នកធ្លាប់ស្គាល់ អឿត អាង ផង សុទ្ធតែអះអាងដូចគ្នាថា បុគ្គលនេះក្រីក្រស្ទើររកបាយហូបគ្មានផងនោះ តើហេតុដូចម្ដេចបានជាគាត់អាចមានលុយរាប់ពាន់ដុល្លារឲ្យបណ្ឌិត កែម ឡី ខ្ចីទៅកើត ខណៈអ្នកទាំងពីរមិនដែលស្គាល់គ្នាផងនោះ?
ដូច្នេះមានន័យថា អំពើឃាតកម្មដ៏កក្រើកមួយនេះ អាចមានមូលហេតុផ្សេងនៅពីក្រោយ ដែលមិនមែនជារឿងលុយ ៣ពាន់ដុល្លារនោះទេ។
នៅត្រង់ចំណុចនេះ សំណួរដែលត្រូវបានសាធារណជនចោទឡើង ថាតើហេតុអ្វីបានជាតុលាការសម្រេចកាត់ទោស ជួប សម្លាប់ ដោយប្រញាប់ប្រញាល់បែបនេះ? តើហេតុអ្វីបានជាមានតែ ជួប សម្លាប់ ម្នាក់គត់ដែលត្រូវបាននាំខ្លួនមកកាត់ទោស? តើសំណុំរឿងមួយទៀតស្ដីពីបទលាក់ទុក និងប្រើប្រាស់អាវុធដោយគ្មានការអនុញ្ញាត ដែលតុលាការកំពុងស៊ើបអង្កេតនោះ នឹងអាចស្វែងរកអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដូចជាអ្នកលក់កាំភ្លើងឲ្យ ជួប សម្លាប់ អ្នកទទួលឲ្យ ជួប សម្លាប់ ស្នាក់នៅក្នុងក្រុងភ្នំពេញ ឬអ្នកនៅពីក្រោយខ្នង ជួប សម្លាប់ យកមកផ្ដន្ទាទោសបានដែរឬយ៉ាងណា?
ទាំងសាធារណមតិជាតិ និងអន្តរជាតិ សុទ្ធតែចង់ដឹងចម្លើយតបនឹងចម្ងល់ទាំងនេះ ហើយប្រសិនបើតុលាការអាចស្រាយចម្ងល់ទាំងនេះបាន ស្ថាប័នជាតិមួយនេះអាចនឹងបញ្ចៀសបាននូវការរិះគន់ដែលថា ស្ថាប័ននេះអសមត្ថភាព ស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយក្នុងការរកយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះ ហើយបណ្ដែតបណ្ដោយឲ្យមានវប្បធម៌និទ្ទណ្ឌភាព ជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។