អ្នកវិភាគនយោបាយលោក គឹម សុខ ថា សារគាំទ្រការបង្ក្រាបអ្នកតវ៉ាទាមទារប្រជាធិបតេយ្យនៅទីក្រុងហុងកុង បង្ហាញចរិតមេដឹកនាំផ្ដាច់ការ ដែលចិត្តដូចគ្នា និងបង្ហាញឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ថា កម្ពុជាមិនមែនជារដ្ឋអធិបតេយ្យដូចការអះអាងរបស់របបលោក ហ៊ុន សែន ជាប្រចាំនោះទេ ប៉ុន្តែ កម្ពុជារដ្ឋរណបបរទេស ដោយសារឥរិយាបថរបស់មេដឹកនាំបច្ចុប្បន្ន៖ «ចំណុចសំខាន់ទីមួយ សំខាន់ជាងគេបង្អស់ តាមពិតទៅរដ្ឋាភិបាលរបបលោក ហ៊ុន សែន និយាយអំពីហុងកុងមែន ក៏ប៉ុន្តែគំនិតរបស់ក្រុមលោក ហ៊ុន សែន ចង់បញ្ជាក់ប្រាប់ចិនប៉េកាំង ថា ខ្លួនមិនស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការរស់នៅក្រោមការបញ្ជារបស់ចិនប៉េកាំងទេ គឺគ្រប់ទម្រង់ទាំងអស់ ឱ្យតែអាចជួយការពារអំណាចនៃរដ្ឋាភិបាលរបបលោក ហ៊ុន សែន បាន»។
ប្រតិកម្មរបស់លោក គឹម សុខ ធ្វើឡើយក្រោយក្រសួងការបរទេស នៃរបបលោក ហ៊ុន សែន បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែសីហា គាំទ្រនូវរាល់ចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន ទៅលើក្រុមអ្នកតវ៉ានៅហុងកុង។
រហូតមកដល់ពេលនេះ ពលរដ្ឋចិនហុងកុង រាប់សែននាក់ ដែលភាគច្រើនជាយុវនិស្សិត បានប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ាដោយសន្តិភាព អស់រយៈពេលជាង ១១សប្ដាហ៍មកហើយ ដើម្បីទាមទារប្រជាធិបតេយ្យ និង សិទ្ធិសម្រេចជោគវាសនាទីក្រុងហុងកុង ដោយពលរដ្ឋហុងកុងខ្លួនឯង ដោយមិនចង់ឃើញការជ្រៀតជ្រែករបស់រដ្ឋាភិបាលចិន ដូចសព្វថ្ងៃ។ ការតវ៉ាដោយអហិង្សា នេះបានកើតទៅអំពើហិង្សា ដោយក្រុមអ្នកតវ៉ា បានប៉ះទង្គិចគ្នាជាមួយកម្លាំងប៉ូលិស ក្រោយមានវត្តមានប៉ូលិស ហាមឃាត់ដំណើរតវ៉ា នៅព្រលានយន្តហោះនៅទីក្រុងហុងកុង។ អ្នកតវ៉ាជាង ៧០០នាក់ (៧៤៨ នាក់) ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ឃុំខ្លួន។ ការវាយដំ និងចាប់ខ្លួននិស្សិត ដែលតវ៉ា ពីអាជ្ញាធរបែបនេះ ធ្វើឱ្យគ្រូបង្រៀនជាច្រើនពាន់នាក់ បានក្រោកតវ៉ា ទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរបញ្ឈប់ការវាយបង្ក្រាបយុវជន ដែលតវ៉ាទាមទារប្រជាធិបតេយ្យបែបនេះតទៅទៀត។
ជារួម បាតុកម្មដែលអូសបន្លាយពេលយូរ និងមិនទាន់មានដំណោះស្រាយនេះ គឺអ្នកតវ៉ាសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលចិន ឈប់លូកដៃចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ពលរដ្ឋហុងកុង ដោយទុកឱ្យពលរដ្ឋហុងកុង មានប្រជាធិបតេយ្យ និងមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតជ្រើសមេដឹកនាំរបស់ខ្លួន ដោយខ្លួនឯង និងទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញ។
រដ្ឋាភិបាលចិន មិនត្រឹមតែ មិនធ្វើតាមសំណូមពររបស់អ្នកតវ៉ាទេ គឺមានតែបង្ក្រាប និង បង្កើនកម្លាំងសន្តិសុខ និង ប៉ូលិសដើម្បីបង្ក្រាបអ្នកតវ៉ា និង ដាក់ពង្រាយកម្លាំងយោធា និងគ្រឿងសព្វាវុធនៅព្រំដែនចិន និងហុងកុង ដើម្បីគំរាមអ្នកតវ៉ាថែមទៀតផង។
ទង្វើបែបនេះ រងការថ្កោលទោសពីអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែទទួលបានការស្វាគមន៍ និងគាំទ្រយ៉ាងកក់ក្ដៅ ពីរបបលោក ហ៊ុន សែន។ លោក គឹម សុខ បន្ថែមថា ការណ៍ដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវថ្លែងការណ៍គាំទ្រអំពើហិង្សាបង្ក្រាបអ្នកនិយមប្រជាធិបតេយ្យនៅទីក្រុងហុងកុង គឺជាការចង់ផ្ញើសារដល់អ្នកនិយមប្រជាធិបតេយ្យ នៅកម្ពុជា អំពីការមិនលើកលែងរបស់របបនេះ ក្នុងការបង្ក្រាបបែបនេះដែរ៖ «មកពីអ្វីដែលជាការទាមទាររបស់បាតុករហុងកុងហ្នឹង វាដូចទៅនឹងការចង់បានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរច្រើន គឺសិទ្ធិសម្រេចវាសនាប្រទេសជាតិ នៅលើប្រទេសរបស់ខ្លួន។ បាតុករហុងកុង ចង់ឱ្យពលរដ្ឋហុងកុងសម្រេច អំពីវាសនាជាតិហុងកុងរបស់ខ្លួន។ ចំណែកឯនៅប្រទេសកម្ពុជា ពលរដ្ឋខ្មែរក៏ចង់បាន ការសម្រេចចិត្តដើម្បីដាក់វាសនាជាតិខ្មែរ នៅក្នុងដៃរបស់ខ្លួនដែរ។ ដូច្នេះហើយ ប្រសិនបើបាតុករហុងកុងទាមទារបាន គឺវានាំឱ្យក្រុមលោក ហ៊ុន សែន រអើលខ្លួន ព្រោះកាលណាបាតុករនៅហុងកុង ទាមទារបាន វាគឺជាចំណែកដ៏ធំមួយ នៃការលើកទឹកចិត្ត អ្នកប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា មិនឱ្យបាក់ស្មារតី ក្នុងការតវ៉ា និងតស៊ូដើម្បីចង់ឃើញប្រទេសរបស់ខ្លួនវិលទៅរកដំណើរប្រជាធិបតេយ្យ ជាពិសេសចាប់ផ្ដើមពីដំណើរការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ជាដើម»។
ទោះបីជារបបលោក ហ៊ុន សែន មិនចាំបាច់សរសេរសារគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលចិន ក្នុងការបង្ក្រាបអ្នកតវ៉ានៅហុងកុង ដើម្បីបង្ហាញថា ខ្លួនគោរពអធិបតេយ្យភាពប្រទេសដទៃ ក្នុងសម្រេចកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួនយ៉ាងណាក្តី ក៏របបលោក ហ៊ុន សែន នៅតែត្រូវសរសេរសារទៅប្រទេសនេះ ដោយបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាគោរពនយោបាយចិនតែមួយ ហើយចាត់ទុកស្ថានការណ៍ដែលកំពុងវិវត្តនៅទីក្រុងហុងកុង ជាកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសចិន។
លោក គឹម សុខ ចាត់ទុករបបលោក ហ៊ុន សែន ថា កេងចំណេញពីព្រឹត្តិការណ៍បាតុកម្មនៅហុងកុង ដើម្បីផ្គាប់ចិត្តចៅហ្វាយនាយចិន ដើម្បីជួយកាងការក្រាញអំណាចរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ៖ «មែនទែនទៅ គឺលោក ហ៊ុន សែន ឆ្លៀតយកឱកាសហ្នឹង ដើម្បីយកចិត្តចិនប៉េកាំង នៅក្នុងការទាញយកកម្លាំងសមានចិត្ត ទាំងការទូតរបស់ចិនប៉េកាំង និងជំនួយគ្រប់រូបភាព ទាំងលុយកាក់និងអាវុធ ក្នុងការការពារអំណាចរបស់ខ្លួន។ នៅពេលដែលប្រទេសចិន កំពុងមានបញ្ហាជាមួយចិនហុងកុងបែបនេះ វាជាឱកាសនៃការឆ្លៀតប្រើពេលវេលាហ្នឹង ក្នុងការចូលឱ្យកាន់តែកៀក ជាមួយនឹងចិនប៉េកាំងកាន់តែខ្លាំងឡើង»។
របបលោក ហ៊ុន សែន រងការរិះគន់ថា បានផ្ដេកផ្ដួលខ្លាំងជ្រុល ទៅរកប្រទេសចិនកុម្មុយនិស្ត ដែលធ្វើឱ្យរបបនេះ ស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលរបស់ចិន ក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា រួមទាំងវិស័យយោធាផង ដែលជាក្តីកង្វល់ដល់សន្តិសុខក្នុងតំបន់។ ថ្មីៗនេះ សារព័ត៌មានអាមេរិក The Wall Street Journal បានចុះផ្សាយអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់ ដែលកម្ពុជា ចុះជាមួយចិន ក្នុងការយល់ព្រមឱ្យចិនគ្រប់គ្រងមូលដ្ឋានទ័ពរាម នៅខេត្តព្រះសីហនុ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ឱ្យចិនកាន់កាប់រយៈពេល ៩៩ ឆ្នាំនៅក្នុងខេត្តកោះកុងឯណោះ ក៏ធ្វើឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ ព្រួយបារម្ភខ្លាំង អំពីការសាងសង់ព្រលានយន្តហោះ ដែលអាចឱ្យយន្តហោះចម្បាំងចិនប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានទ័ពបាន ទោះរបបលោក ហ៊ុន សែន ប្រកែកថា មិនពិត៕
