![]()
ប្រតិភូនៃរបបឯកបក្ស ក្រុងភ្នំពេញអះអាងថា ពួកគេបានត្រៀមខ្លួន ដើម្បីប្រាប់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិនៅក្នុងសម័យប្រជុំលើក៣ របស់ខ្លួន នាថ្ងៃទី៣០ មករា នៅក្រុង ហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស ថា កម្ពុជាគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ ប៉ុន្តែអង្គការសង្គមស៊ីវិលសង្កេត ឃើញថា ក្នុងចំណោមអនុសាសន៍ទាំង ១៦៣ចំណុចដែលរបបនេះយល់ព្រមទទួលយកពីក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីលើកទី២នោះគឺរបបនេះអនុវត្តបានតែតិចតួចនៅឡើយទេ។
ក្រុមមន្រ្តីសិទ្ធិមនុស្ស ច្រានចោលចំពោះការចោទប្រកាន់របស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដែលចោទប្រកាន់ ក្រុងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ធ្វើរបាយការណ៍មិនពិតស្ដីពី ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដាក់ជូនក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការសហប្រជាជាតិនោះ។
អ្នកនាំពាក្យសមាគម អាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា ពន្យល់ថា អង្គការសង្គមស៊ីវិល ធ្វើការទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្ស គ្មានចេតនាអាក្រក់ណាមួយ សរសេររបាយការណ៍អាក្រក់ពីកម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលពួកគេរកឃើញ គឺជាការឆ្លុះបញ្ចាំងពីទិដ្ឋភាពពិតអំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ដែលធ្វើឡើងដោយរបបលោក ហ៊ុន សែន ។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះបន្តទៀតថា ការវាយតម្លៃទៅលើ របាយការណ៍ណាមួយក៏មិនមែនអាស្រ័យទៅលើភាគីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឬភាគីសង្គមស៊ីវិលទេ ប៉ុន្តែ គឺជាការវាយតម្លៃរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិដែលបានសិក្សា និងពិនិត្យផ្ទាល់ពីការអនុវត្តគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សនេះ៖ «របាយការណ៍យើងក៏មិនមែនលើកតែភាពអវិជ្ជមានទាំងស្រុងទេ យើងមានលើកជាចំណុចនៃការធ្វើឡើងបានអនុវត្តតាមអនុសាសន៍ហ្នឹងដែរ ប៉ុន្តែមិនច្រើនទេ ក្នុងហ្នឹងយើងសរសេរអ្វីជាការឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនៃរឿងនៅកម្ពុជាយើងមិនបានសរសេរការពារកម្ពុជាដូចរដ្ឋាភិបាលសរសេររបាយការណ៍ការពារខ្លួនទេអ៊ីចឹងទេ ខុសគ្នាត្រង់ហ្នឹង។ យើងធ្វើការងារការពារប្រយោជន៍រួមរបស់សង្គម»។
ការបញ្ចេញប្រតិកម្មនេះ នៅបន្ទាប់ពីអ្នកនំាពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានចោទប្រកាន់ថា អង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា បានធ្វើរបាយការណ៍អាក្រក់អំពីការអនុវត្តគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស នៅកម្ពុជា។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន និងជាអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាដែរនោះ បញ្ជាក់ថា ប្រតិភូនៃរបបរបស់លោកបានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ហើយ ដើម្បីការពារអំពីការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ចំពោះការអនុវត្តគោលការណ៍គោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងឆ្លើយតបត ទៅនឹងរបាយការណ៍របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងរបាយការណ៍របស់ឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកខាងសិទ្ធិមនុស្ស OHCHR ប្រចាំកម្ពុជា ដែលសរសេរពីភាពអវិជ្ជមានជាច្រើន អំពីរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
គណៈប្រតិភូសិទ្ធិមនុស្សនៃរបបក្រុងភ្នំពេញដែលនឹងទៅថ្លែងការពារ អំពីពីការគោរពសិទ្ធិនៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដឹកនាំដោយប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក កែវ រ៉េមី និង តំណាងក្រសួងពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត។
តំណាងក្រសួងដែលទៅចូលកិច្ចប្រជុំនៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស នៅឡើងនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ (Genava) ប្រទេសស្វីស នោះ មានតំណាងក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ក្រសួងព័ត៌មាន និងក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា។
លោក ជិន ម៉ាលីន ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ នៅមុនពេលចេញដំណើរទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំនៅ ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនេះថា វាជាកាតព្វកិច្ចរបស់កម្ពុជាក្នុងនាមរដ្ឋជាសមាជិកប្រាប់ទៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការអនុវត្តការគោរព សិទ្ធិមនុស្សរបស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំម្តង។ ហើយឆ្នាំ២០១៩នេះជាលើកទី៣ដែលកម្ពុជាត្រូវ ទៅអនុវត្តកាតព្វកិច្ច ការប្ដេជ្ញាចិត្ត និងបញ្ហាប្រឈមទាក់ទង និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស៖ «យើងក៏បានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចទៅហើយ ដើម្បីធ្វើការពន្យល់ទៅអង្គការសហប្រជាជាតិថា អ្វីទៅជាកម្ពុជាក្លែងក្លាយនៅលើសារព័ត៌មានបរទេស ហើយអ្វីជាកម្ពុជាពិតប្រាកដ ដែលប្រជាពលរដ្ឋកំពុងរីករាយទៅនឹងសុខសន្តិភាព និងមានការអភិវឌ្ឍស្ទើរគ្រប់វិស័យ។ អ៊ីចឹងនេះមិនមានអីទាក់ទងការធ្វើឲ្យគេជឿ ឬមិនជឿទេ គឺសំខាន់យើងបានបំពេញកាតព្វកិច្ចជាអន្តរជាតិក្នុងនាមរដ្ឋសមាជិករបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ»។
លោក ជិន ម៉ាលីន ឲ្យដឹងទៀតថា កាលពីឆ្នាំ២០១៤របបក្រុងភ្នំពេញទទួលបានអនុសាសន៍កែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាចំនួន២០៥ចំណុច ប៉ុន្តែរបបនេះទទួលយកតែ១៦៣ ចំណុចទេ ដោយសារចំណុចមួយចំនួនទៀតមិនសមស្របនឹងស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ លោកឲ្យដឹងដែរថា ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក កែវ រ៉េមី នឹងធ្វើបទបង្ហាញអំពីស្ថានភាពកម្ពុជា លើគ្រប់វិស័យនិងឆ្លើយតបទៅនឹងការរិះគន់នានា ទាក់ទងនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
អ្នកនាំពាក្យសមាគម អាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា ឲ្យអាស៊ីសេរីដឹងថ្ងៃទី២៩ មករាថា មុននឹងក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចេញទៅចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃ អង្គការសហប្រជាជាតិបានអញ្ជើញក្រុមសង្គមស៊ីវិល និងទទួលយករបាយការណ៍របស់ពួកគេ ទៅពិនិត្យក្នុងសម័យប្រជុំមួយកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅ។ លោកបន្តថា របាយការណ៍ របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលបានរកឃើញថា អនុសាសន៍កែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាចំនួន ១៦៣ ដែលរដ្ឋាភិបាលទទួលយកនោះ គឺអនុវត្តបានតិចតួចនៅឡើយទេ៖ «យើងឃើញថា តិចតួចណាស់ ដែលកម្ពុជាអនុវត្តអនុសាសន៍។ របាយការណ៍របស់សង្គមស៊ីវិលក្នុងនោះយើងពិនិត្យមើលសិទ្ធិសេរីជាមូលដ្ឋានមានន័យថា សិទ្ធិការជួបជុំ ការប្រមូលផ្តុំ និងខាងសមាគម ហើយឃើញថា សិទ្ធិនេះមានការរឹតត្បិតជាខ្លាំង»។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា ឲ្យដឹងទៀតថា សង្គមស៊ីវិលលើកឡើងពីជ្រុងនីមួយៗ ដែលខ្លួនបានធ្វើការទាក់ទងវិស័យសិទ្ធិមនុស្សដាក់ជូនទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ UN ដើម្បីជំរុញឲ្យស្ថាប័នកំពូលមួយនេះប្រាប់ទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អនុវត្តការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឲ្យបានពេញលេញឡើងវិញ។
លោកឲ្យដឹងទៀតថា ក្រោយអង្គការសង្គមស៊ីវិលលើកឡើងពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាឃើញប្រទេសដែលជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស បានយកចិត្តទុកដាក់ស្ដាប់និង យករបាយការណ៍របស់សង្គមស៊ីវិលទៅពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់វាស់វែងទៅនឹងទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែងដែលកំពុងកើតមាននៅកម្ពុជា៖ «អ្វីដែលយើងលើកឡើងទាំងអស់នេះ ហើយខាងឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិគេមានរបាយការណ៍មួយ ដែលតំណាងអំពីប្រទេសកម្ពុជាក៏គេបានលើកឡើង ហើយខ្ញុំជឿជាក់ថា របាយការណ៍ខាងសង្គមស៊ីវិលក៏មិនខុសគ្នាពីឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិដែរពីព្រោះជាទូទៅយើងសង្កេតឃើញមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិនយោបាយ និងការតស៊ូមតិផ្សេងៗ ហ្នឹងក៏មិនខុសគ្នាដែរ»។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីថ្ងៃទី២៥ មករាឲ្យដឹងថា កម្ពុជាគឺជារដ្ឋមួយក្នុងចំណោមរដ្ឋចំនួន១៤ត្រូវពិនិត្យដោយការងារក្រុមប្រឹក្សា សិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣ ដោយលើកទី១ ធ្វើនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩ លើកទី២ ឆ្នាំ២០១៥ និងលើកទី៣ នៅឆ្នាំ២០១៩ នេះ។
យន្តការរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនេះ គឺពិនិត្យមើលរបាយការណ៍របស់ប្រទេសចំនួន១៩៣ ដែលជា រដ្ឋសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ។ កម្ពុជាគឺជារដ្ឋមួយក្នុងចំណោមរដ្ឋចំនួន១៤ដែលក្រុមការងាររបស់យន្តការពិនិត្យរបាយការណ៍សកលតាមកាលកំណត់ ឬ (UN-UPR) របស់ក្រុម ប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិដែលមានសមាជិក ៤៧រូប ត្រូវពិនិត្យរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស។ ការពិនិត្យរបាយការណ៍កម្ពុជាលើកនេះនឹងធ្វើនៅម៉ោង៨:៣០ យប់ ដល់ម៉ោង ១២កណ្ដាលអាធ្រាត្រ នៅថ្ងៃទីពុធ ទី៣០ ខែមករាម៉ោងនៅកម្ពុជា ហើយក៏នឹងមានចាក់ផ្សាយផ្ទាល់តាមប្រព័ន្ធវេបខាស់ដែរ។
ប្រធានគ្រប់គ្រងការិយាល័យឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការ លីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាតបានលើកឡើងដែរថា ស្ថានភាពរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យក្នុងរយៈពេលជាង មួយឆ្នាំចុងក្រោយនេះនឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាលំបាកក្នុងការពន្យល់ទៅអង្គការសហប្រជាជាតិនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ ។ លោកលើកឡើងជាឧទាហរណ៍ថា ការពិបាកឆ្លើយនោះបណ្ដាលមកពីកត្តាចម្បងមួយចំនួនដូចជា៖ការវិវត្តចុងក្រោយផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ដែលឈានទៅដល់ការចាប់ប្រធានគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ដាក់ពន្ធនាគារ និងបន្តឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ ការរម្លាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ការបណ្ដេញអង្គការសង្គមស៊ីវិល និង ការបិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យជាដើម៖ «លើកនេះ ខ្ញុំគិតថា វាកាន់តែពិបាកទៀត ក្នុងការឆ្លើយ។ នឹងមានសំណួរជាច្រើនទៀត។ វាមិនមែនប្រឈមតែ UPR ទេ នៅខាងសហគមន៍អឺរ៉ុបទាក់ទងនឹង EBA គេមានលក្ខខណ្ឌរបស់គេ ទាក់ទងនឹងការស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋ ដែលនេះជាបញ្ហាបន្ថែមទៀត»។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិឲ្យដឹងថា ការ ពិនិត្យនេះផ្អែកលើ៖របាយការណ៍ជាតិ ព័ត៌មានដែលផ្តល់ឲ្យដោយរដ្ឋស្ថិតក្រោមការពិនិត្យព័ត៌មានដែលមានក្នុងរបាយការណ៍របស់អ្នកជំនាញ និងក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សឯករាជ្យ ដែលគេស្គាល់ថា ជានីតិវិធីពិសេស ស្ថាប័នសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្ស និងអង្គការដទៃទៀតរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងព័ត៌មានដែលផ្ដល់ដោយភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ រួមមានស្ថាប័នជាតិសិទ្ធិមនុស្ស អង្គការតំបន់ និងក្រុមសង្គមស៊ីវិល។
សម័យប្រជុំរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីយន្តការពិនិត្យជាសកល តាមកាលកំណត់ (UPR) ជុំទី៣ស្តីពីការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាធ្វើឡើង ខណៈរបបក្រុងភ្នំពេញរងការចោទប្រកាន់ថា កំពុងដើរខុសគន្លងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងរំលោភសិទ្ធិ មនុស្ស គិតចាប់ពីចុងឆ្នាំ២០១៧ មក ហើយប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យជាច្រើនរួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកផង បានត្រៀមសំណួរជាច្រើន ដើម្បីសួរឱ្យភាគីកម្ពុជាឆ្លើយជុំវិញស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ។
សំណួរ សំខាន់ៗ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងលើកយកមកសួរតំណាងកម្ពុជា រួមមានការចាប់ខ្លួនប្រធានគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា។ អាមេរិកនឹងសួរថា តើរបបលោក ហ៊ុន សែន ចាត់វិធានការយ៉ាងណាខ្លះហើយ ដើម្បីស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញ ដើម្បីឱ្យមានគណបក្សប្រឆាំងពិតប្រាកដដំណើរការ វិញនៅកម្ពុជា?និងសំណួរមួយទៀតសួរថា តើរបបនេះ ធ្វើអ្វីខ្លះ ដើម្បីជួយដល់ការផ្សះផ្សាជាតិខ្មែរ? បន្ថែមលើសំណួរទាំងនេះសហរដ្ឋអាមេរិកក៏នឹង ចោទសួរអំពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ការបិទសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ បញ្ហាការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពសហជីពកម្មករ និងការលុបបំបាត់អំពើពុករលួយជាដើម។
ការឆ្លើយទៅនឹងសំណួរទាំងអស់នេះ ក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិ នៅរង់ចាំមើលថា តើខាងគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងតំណាងរបបលោក ហ៊ុន សែន នឹងឆ្លើយដោះសារបែបណានៅថ្ងៃទី៣០ មករានេះ?៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
