សង្គមស៊ីវិលធ្វើការទាក់ទងបញ្ហាធនធានធម្មជាតិ ពិសេសព្រៃឈើនៅប្រទេសកម្ពុជា នៅមិនទាន់មានជំនឿចំពោះវិធានការរបស់ក្រសួងកសិកម្ម ក្នុងការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើនោះទេ។ ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពេលក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានចេញលិខិតមួយកាលពីថ្ងៃទី៨ ឧសភា ដោយទទួលស្គាល់ថា បទល្មើសព្រៃឈើបច្ចុប្បន្នកក្រើកឡើងវិញ និងណែនាំឲ្យស្ថាប័នក្រោមឱវាទរបស់ខ្លួន សហការគ្នាទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
សង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា បទល្មើសព្រៃឈើ ពិសេសការរត់ពន្ធឈើខុសច្បាប់ចេញទៅប្រទេសវៀតណាម គឺធ្វើឡើងជាប្រព័ន្ធ ដោយមានមន្ត្រី ឧកញ៉ា ព្រមទាំងអាជ្ញាធរមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធផង។
ការឃុបឃិតគ្នាជាប្រព័ន្ធបែបនេះ ជាហេតុធ្វើឲ្យការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើគ្មានប្រសិទ្ធភាព បើទោះបីជាក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ចេញសេចក្តីណែនាំដល់ស្ថាប័នក្រោមចំណុះរបស់ខ្លួន ឲ្យចាត់វិធានការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើយ៉ាងណាក៏ដោយ។
ប្រធានក្រុមកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្ស លោក អ៊ូច ឡេង មានប្រសាសន៍ថា ជារឿងល្អមួយដែលក្រសួងកសិកម្ម ហ៊ានទទួលស្គាល់ការពិតចំពោះការកើនឡើងវិញនៃបទល្មើសឈើខុសច្បាប់ ផ្ទុយពីមន្ត្រី និងស្ថាប័នរាជរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន ដែលតែងតែបដិសេធចំពោះវិនាសកម្មព្រៃឈើ ហើយតែងតែច្រានចោលរាល់របាយការណ៍អន្តរជាតិដែលបង្ហាញពីបទល្មើសឈើខុសច្បាប់។
យ៉ាងនេះក្តី លោក អ៊ូច ឡេង នៅមិនទាន់មានជំនឿចំពោះសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួងកសិកម្ម ជុំវិញការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសឈើខុសច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពនៅឡើយទេ ពីព្រោះជាច្រើនលើកច្រើនសាណាស់មកហើយ ដែលស្ថាប័នរបស់រដ្ឋប្ដេជ្ញាចិត្តធ្វើការងារនេះ ប៉ុន្តែគ្មានប្រសិទ្ធភាព ម្យ៉ាងគួបផ្សំរាជរដ្ឋាភិបាលមិនមានឆន្ទៈពិតប្រាកដផង៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលយើង ហាក់មិនប្រាកដប្រជាមិនចាត់វិធានការឲ្យបានហ្មត់ចត់ ព្រោះថាអ្នករកស៊ីឈើទាំងអស់ហ្នឹងសុទ្ធតែចេញពីសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាល ឬកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់រដ្ឋាភិបាល»។
កាលពីថ្ងៃទី៨ ឧសភា ក្រសួងកសិកម្ម បានចេញសេចក្តីណែនាំស្ដីពីវិធានការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើ។ ក្នុងសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួង បានទទួលស្គាល់ថា សកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងដឹកជញ្ជូនឈើខុសច្បាប់កក្រើកឡើងវិញនៅតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួនគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ ក្រសួងបានណែនាំឲ្យរដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងគ្រប់មន្ទីរកសិកម្មរាជធានី-ខេត្តទាំងអស់ អនុវត្តឲ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ និងសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយគណៈបញ្ជាការឯកភាពរាជធានី-ខេត្ត ដើម្បីរឹតបន្តឹង និងទប់ស្កាត់ករណីកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃឈើឲ្យបាន។ បន្ថែមពីនេះ ត្រូវបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើតាមគ្រប់រូបភាព និងមានវិធានការផ្លូវច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។
អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម ក្រសួងបរិស្ថាន និងអ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ដើម្បីសាកសួរបន្ថែមបានទេនៅរសៀលថ្ងៃទី១០ ឧសភា។
លេខាធិការដ្ឋានបណ្ដាញការពារព្រៃឡង់ លោក សេង សុខហេង យល់ថា សេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួងកសិកម្ម ធ្វើឡើងក្រោយពេលអង្គការការពារបរិស្ថានអន្តរជាតិមួយឈ្មោះទីភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតបរិស្ថាន ហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា អ៊ី.អាយ.អេ (EIA) បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនស្ដីពីវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៨ ឧសភា។ ចំពោះសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួងកសិកម្ម លោក សេង សុខហេង មិនមានជំនឿទេ ពីព្រោះមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់មួយចំនួនទទួលបានលាភសក្ការៈពីក្រុមជនល្មើសទាំងនោះ៖ «ដំណាក់កាលនេះ គឺជាដំណាក់កាលមួយដែលប្រព័ន្ធនៃការអនុវត្តច្បាប់ក្លាយជាជំងឺមហារីក ព្យាបាលលែងចេញហើយ។ ប្រសិនបើមាន គឺមានតាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ»។
ទីភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតបរិស្ថាន ហៅកាត់ថា អ៊ី.អាយ.អេ (EIA) កាលពីថ្ងៃទី៨ ឧសភា បានចេញរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតមួយបង្ហាញថា អាជ្ញាធរកម្ពុជា និងវៀតណាម បានឃុបឃិតគ្នាទទួលយកប្រាក់សំណូករាប់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ពីឈ្មួញឈើ ជាថ្នូរការបើកផ្លូវឲ្យចូលមកកាប់ឈើក្នុងតំបន់ព្រៃអភិរក្សនៅប្រទេសកម្ពុជា ហើយអនុញ្ញាតឲ្យដឹកឈើចេញទៅប្រទេសវៀតណាម។ បន្ថែមពីលើនេះ អាជ្ញាធរវៀតណាម បានទទួលសំណូកជាថ្នូរនឹងការសម្របសម្រួលផ្នែកច្បាប់ ដើម្បីប្រែក្លាយឈើខុសច្បាប់ដែលដឹកចេញពីកម្ពុជា ទៅជាឈើស្របច្បាប់សម្រាប់ការនាំចេញទៅប្រទេសទីបី ពិសេសទៅសហភាពអឺរ៉ុប។
ទិន្នន័យរបស់អង្គការស៊ើបអង្កេតបរិស្ថាន (EIA) បង្ហាញថា ចាប់តាំងពីដើមខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៦ មក គឺក្នុងអំឡុងពេលរាជរដ្ឋាភិបាលបិទការនាំឈើចេញទៅក្រៅប្រទេសនោះ ឈើប្រមាណ ៣០ម៉ឺនម៉ែត្រគូប ត្រូវបានដឹកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ដោយខុសច្បាប់ និងត្រូវអាជ្ញាធរវៀតណាម ជួយប្រែក្លាយជាឈើស្របច្បាប់ ដែលមានតម្លៃជាង ១៣លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក សេង សុខហេង បញ្ជាក់ថា ឈើដែលដឹកចេញទៅប្រទេសវៀតណាម គឺមានប្រភពចេញពីខេត្តមួយចំនួននៅភូមិភាគឦសាន ដូចជាខេត្តរតនគិរី ខេត្តមណ្ឌលគិរី ខេត្តក្រចេះ និងខេត្តស្ទឹងត្រែង ហើយជាឈើកាប់ចេញពីតំបន់ព្រៃអភិរក្ស ដូចជាតំបន់ជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ តំបន់ព្រៃឡង់ តំបន់ឧទ្យានជាតិវីរជ័យ ជាដើម។
ទោះបីជាទីភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតបរិស្ថាន បង្ហាញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនលម្អិតបែបណាក្តី ប៉ុន្តែមន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរខេត្តមួយចំនួន បានច្រានចោលការរកឃើញករណីកាប់ឈើ និងជួញដូរទៅវៀតណាម នេះ។
លោក អ៊ូច ឡេង យល់ថា មន្ត្រីទាំងឡាយណាដែលបដិសេធរបាយការណ៍នេះ គឺពួកគេកំពុងរួមគំនិតបំផ្លាញព្រៃឈើនៅស្រុកខ្មែរ និងព្យាយាមការពារប្រយោជន៍ឲ្យឈ្មួញរកស៊ីឈើទាំងនោះ។
ទាក់ទងការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីធ្លាប់បានប្រកាសកាត់កលោកចោលទៀតផង បើសិនជាទប់ស្កាត់មិនបាន។ កាលពីឆ្នាំ២០១៦ លោកថែមទាំងបញ្ជាឲ្យកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ប្រើឧទ្ធម្ភាគចក្របើកទៅតំបន់ព្រៃនានានៅទូទាំងប្រទេស និងបាញ់គ្រាប់រ៉ុកកែតទៅលើក្រុមជនល្មើស ដើម្បីទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ ប៉ុន្តែមកទល់ពេលនេះ បទល្មើសព្រៃឈើត្រូវបានគេរកឃើញថា កក្រើកឡើងវិញដដែល៕