ខ្សែភាពយន្តឯកសារមួយបង្ហាញពីការគំរាមកំហែងជីវិតក្រោមសមុទ្រធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារតែការពង្រាយកាកសំណល់ប្លាស្ទិក។ សំណល់ប្លាស្ទិកចំនួន ៨លានតោន ត្រូវបានគេបោះចូលទៅក្នុងសមុទ្រនៅទូទាំងពិភពលោកក្នុងមួយឆ្នាំៗ។
សំណល់ប្លាស្ទិកទាំងនោះប៉ះពាល់ខ្លាំងក្លាដល់សុខភាពរបស់សត្វ និងមនុស្ស។ នៅប្រទេសកម្ពុជា ការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកក៏កំពុងកើនឡើង។
អ្នកជំនាញផ្នែកបរិស្ថាន ស្នើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋអ្នកប្រើប្រាស់ រដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន រួមគ្នាកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកជាបន្ទាន់ ដើម្បីបញ្ចៀសមហន្តរាយ។
ភាពយន្ត «សមុទ្រប្លាស្ទិក (A Plastic Ocean)» ត្រូវបានចាក់បញ្ចាំងកាលពីថ្ងៃទី២២ មីនា នារាជធានីភ្នំពេញ រៀបចំដោយស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា។
ផលិតករបានចំណាយពេល ៤ឆ្នាំ ធ្វើដំណើរជុំវិញពិភពលោកពីកោះប៉ាស៊ីហ្វិក ទៅហុងកុង ទៅប្រទេសបារាំង អាល្លឺម៉ង់ សហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីថតទិដ្ឋភាពការបំពុលដោយប្លាស្ទិក។
លោក ក្រាំង លីសុន (Craig Leeson) ដែលជាអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកផលិតភាពយន្ត បានទៅជួបអ្នកមុជទឹកសមុទ្រ សកម្មជនបរិស្ថាន អ្នកស្រាវជ្រាវ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ដើម្បីបង្ហាញពីដំណើររបស់ប្លាស្ទិកដែលត្រូវគេបោះចោល ឬហូរធ្លាក់ចូលសមុទ្រ។ សមុទ្រដែលតំណាងឲ្យ ៩៧ភាគរយនៃផ្ទៃទឹកលើភពផែនដី។
ភាពយន្តប្រវែង ១០៤នាទីនេះ ផ្ដើមដោយការស្វែងរកសត្វឆ្លាមខៀវ ដែលជាទូទៅមានប្រវែង ៣០ម៉ែត្រ ទម្ងន់ ១៧៣តោន ដែលជាសត្វធំជាងគេបំផុតលើផែនដីនេះ។ ក្នុងដំណើរស្វែងរកនេះ គេប្រទះឃើញសំណល់ប្លាស្ទិករាយប៉ាយពាសពេញផ្ទៃសមុទ្រ។
ភាពយន្តឯកសារបែបផ្សងព្រេងនេះ បានលាតត្រដាងការពិតអំពីការបំពុលដោយប្លាស្ទិក និងឥទ្ធិពលរបស់វាលើជីវិតសត្វ និងសុខភាពមនុស្ស។
ពេញមួយខ្សែរឿង បង្ហាញរូបភាពនៃជីវិតដែលរស់នៅអាស្រ័យលើសមុទ្រ ដែលប៉ះពាល់ដោយសារកាកសំណល់ប្លាស្ទិក។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានវះពោះត្រី សត្វស្លាបសមុទ្រដែលងាប់យកមកពិសោធ។ នៅក្នុងពោះរបស់ពួកវាពោរពេញទៅដោយប្លាស្ទិក។ សត្វសមុទ្រច្រលំថា ប្លាស្ទិកជាអាហារដែលពេលខ្លះពួកវាលេបផ្ទាំងប្លាស្ទិកធំ បណ្ដាលឲ្យងាប់ភ្លាមៗ។ ចំណែកនៅក្នុងពោះសត្វស្លាបវិញ គេប្រទះឃើញបំណែកប្លាស្ទិកចំនួន ៣០០ផ្ទាំងតូចធំចម្រុះពណ៌។ បក្សីសមុទ្រចំនួន ៩០ភាគរយក្នុងពិភពលោកមានប្លាស្ទិកក្នុងពោះ។
មនុស្សនៅទូទាំងពិភពលោក ប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកថ្មីចំនួនជាង ៣០០លានតោនជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយពាក់កណ្ដាលនៃចំនួននេះ គឺជាប្លាស្ទិកដែលគេប្រើតែម្តង រួចបោះចោលដោយគ្មានការប្រើប្រាស់ឡើងវិញ។
កាកសំណល់ប្លាស្ទិកចំនួន ៨លានតោន ត្រូវធ្លាក់ចូលក្នុងសមុទ្ររាល់ឆ្នាំ។
សមុទ្រជាប្រភពប្រូតេអ៊ីនសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោម ៥នាក់លើភពផែនដី។ នៅពេលប្លាស្ទិកធ្លាក់ចូលសមុទ្រ វាប៉ះពាល់ដល់សុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវសមុទ្រ ការនេសាទ ទេសចរណ៍។ នៅពេលប្លាស្ទិកសំយោគនឹងពន្លឺព្រះអាទិត្យ វាបំបែកខ្លួនតូចៗដែលផ្ទុកសារធាតុពុល។ ត្រី ឬបក្សីសមុទ្រស៊ីប្លាស្ទិកដែលមានសារធាតុពុល ហើយមនុស្សបរិភោគអាហារសមុទ្រ។ អ្នកជំនាញបញ្ជាក់ថា ប្លាស្ទិកនេះប៉ះពាល់សុខភាពមនុស្ស ដែលអាចធ្វើឲ្យមានជំងឺមហារីក ជំងឺទាក់ទងនឹងប្រព័ន្ធការពារខ្លួន និងជំងឺប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍរបស់កុមារ។
នៅតំបន់អាស៊ានវិញ ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ជាប្រទេសដែលប្រើប្លាស្ទិកច្រើនជាងគេ គឺមានកាកសំណល់ប្លាស្ទិកចំនួនជាង ៣លានតោនរៀងរាល់ឆ្នាំ។
បន្ទាប់ពីមើលភាពយន្ត «សមុទ្រប្លាស្ទិក» កញ្ញា សេន លេ វ័យ ១៩ឆ្នាំ និស្សិតសាកលវិទ្យាល័យ ថ្លែងថា នាងសោកស្ដាយចំពោះសមុទ្រដែលមនុស្សបានបំពុលវា ដោយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកហួសហេតុ៖ «»។
ដបប្លាស្ទិកមួយត្រូវការពេល ៤០០ឆ្នាំដើម្បីរលាយក្នុងទឹក ហើយកំប៉ុងអាលុយមីញ៉ូម (កំប៉ុងទឹកក្រូច ឬស្រាបៀ) ត្រូវការពេល ២០០ឆ្នាំ។
ជាការប៉ាន់ប្រមាណ ថង់ប្លាស្ទិកចំនួន ៥០០ពាន់លានថង់ ត្រូវគេប្រើប្រាស់នៅទូទាំងពិភពលោកក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដែលមានន័យថា ថង់ចំនួន ១លាន គេប្រើរៀងរាល់មួយនាទី។
ករណីប្រទេសកម្ពុជា មិនត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុងភាពយន្តនេះទេ ក៏ប៉ុន្តែបើតាមទិន្នន័យដែលផ្សព្វផ្សាយដោយអង្គការ ប្លាស្ទិក ហ្វ្រី ខេមបូឌា (Plastic Free Cambodia) ជាមធ្យមប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ម្នាក់ ប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកចំនួន ២.៧០០ថង់ក្នុងមួយឆ្នាំ ឬ ៥២ថង់ក្នុងមួយសប្ដាហ៍។ ចំនួននេះច្រើនជាងការប្រើប្រាស់របស់ពលរដ្ឋសហរដ្ឋអាមេរិក ដល់ទៅ ៦ដង។ នៅកម្ពុជា ថង់ប្លាស្ទិកមាននៅគ្រប់កន្លែងហ្នឹង ពីតូបលក់ទំនិញ លើផ្លូវដើរ ហោះហើរលើផ្លូវថ្នល់ លើដើមឈើ នៅវាលស្រែ ក្នុងទឹកទន្លេ បឹង។
ហេតុអ្វីមនុស្សប្រើប្លាស្ទិក? ប្លាស្ទិកមានតម្លៃថោក ងាយស្រួលរក និងធន់។
នៅប្រទេសកម្ពុជា ថង់ប្លាស្ទិកមួយគីឡូក្រាមដែលមានប្រមាណ ៥០០ថង់ មានតម្លៃ ៥ពាន់រៀល។ កម្ពុជា នាំចូលថង់ប្លាស្ទិកពីប្រទេសជិតខាងដូចជា វៀតណាម និងថៃ ដែលមានតម្លៃសរុបប្រហែល ១០០លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំ២០១៥។
អគ្គនាយកដ្ឋានចំណេះដឹង និងព័ត៌មានបរិស្ថាន នៃក្រសួងបរិស្ថាន អ្នកស្រី ងិន លីណា ដែលបានចូលរួមទស្សនាភាពយន្ត «សមុទ្រប្លាស្ទិក» ទទួលស្គាល់ពីកំណើនការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកនៅប្រទេសកម្ពុជា។ អ្នកស្រីឲ្យដឹងថា ក្រសួងបរិស្ថាន កំពុងធ្វើយុទ្ធនាការជាច្រើនដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក៖ «»។
ក៏ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ភាគច្រើនទៅផ្សារធម្មតា។
ចំណុចនេះ អ្នកស្រី ងិន លីណា កត់សម្គាល់ថា កម្រិតនៃការយល់ដឹងរបស់ប្រជាជនស្ដីពីប្លាស្ទិកនៅមានកម្រិត ដែលត្រូវការអប់រំផ្សព្វផ្សាយបន្ថែម៖ «»។
កញ្ញា សេន លេ ថ្លែងថា នាងចាប់ផ្តើមកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក បន្ទាប់ពីយល់ដឹងការផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន៖ «»។
ក្រសួងបរិស្ថាន កំពុងសហការជាមួយប្រទេសជប៉ុន ដើម្បីរៀបចំកសាងរោងចក្រកែច្នៃក្នុងការផលិតគ្រឿងសង្ហារិម និងសម្ភារប្រើប្រាស់ពីសំរាមប្លាស្ទិក។
ភាពយន្ត «សមុទ្រប្លាស្ទិក» ក៏បានបង្ហាញដំណោះស្រាយខ្លះសម្រាប់កាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក ដូចជាការជៀសវាងមិនប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកតាមតែអាចធ្វើទៅបាន៕