Clik here to view.
មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក សៅ សុភាព ថ្លែងប្រាប់អាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១៦ មីនាថា ការសម្រេចរំសាយដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងពីរនេះ គឺដោយសារតែតំបន់នោះ បានបាត់បង់មុខងារ និងសក្ដានុពលជាតំបន់អភិរក្សជម្រកសត្វព្រៃអស់ទៅហើយ។ លោកបន្តថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងពីរ ជាពិសេស ដែនជម្រកសត្វព្រៃរនាមដូនសំ ស្ថិតនៅទីតាំងមួយដែលមន្ត្រីបរិស្ថានមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន ដោយសារតំបន់នោះត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយអតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហម មុននឹងធ្វើសមាហរណកម្មនៅឆ្នាំ១៩៩៨។ ក្រោយមកតំបន់ទាំងនោះក៏ត្រូវបានកាន់កាប់ និងប្រើប្រាស់ស្ទើរតែទាំងស្រុងតាមរយៈការធ្វើប្រទានកម្ម និងផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិស្របតាមគោលការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាល៖ «តំបន់ទាំងពីរនេះ ត្រូវបានបម្លែងទៅជាតំបន់ដែលប្រើប្រាស់ និងអាស្រ័យផលជាក់ស្ដែងរហូតមកទល់នឹងពេលយើងអនុវត្តគោលនយោបាយចាស់សកម្មភាពថ្មី។ កន្លងទៅថ្មីៗ នេះ ក៏មានការផ្ដល់ប្លង់កម្មសិទ្ធិប្រទានកម្ម ហើយតំបន់មួយចំនួនទៀត ក៏ត្រូវបានអនុវត្តជាសម្បទានដីសង្គមកិច្ចជាហូរហែ។ សរុបមក មុខងារជាដែនជម្រកសត្វព្រៃសម្រាប់តំបន់ទាំងពីរនេះ លែងឆ្លុះបញ្ចាំងភាពជាក់ស្ដែងទៅហើយ ដូច្នេះទើបរាជរដ្ឋាភិបាលតាមរយៈក្រសួងបរិស្ថាន សម្រេចចិត្តរំសាយដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងពីរ។ ដោយឡែក នៅពេលយើងរំសាយដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងពីរនេះ យើងក៏បានបង្កើតតំបន់ការពារធម្មជាតិថ្មីៗច្រើនថែមទៀតដែរ»។
មន្ត្រីនាំពាក្យរូបនេះអះអាងថា ក្រសួងបរិស្ថានគ្មានគម្រោងរំសាយតំបន់ការពារធម្មជាតិដទៃទៀតឡើយ បន្ទាប់ពីការរំសាយតំបន់ទាំងពីរនេះ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក្រសួងបរិស្ថានអំពាវនាវឱ្យគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ចូលរួមជួយថែរក្សាការពារធនធានធម្មជាតិ និងបរិស្ថានទាំងអស់គ្នា ដើម្បីជាប្រយោជន៍សម្រាប់មនុស្សជំនាន់នេះ និងជំនាន់ក្រោយទៀត។
ទោះបីជាយ៉ាងណា មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសកម្មជនព្រៃឈើ ចាត់ទុកការបកស្រាយនេះថា គ្រាន់តែជាការគេចវេះពីការទទួលខុសត្រូវរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ចំពោះការធ្វើឱ្យបាត់បង់តំបន់អភិរក្សរាប់សែនហិកតារតែប៉ុណ្ណោះ។
មន្ត្រីកម្មវិធីពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចសហគមន៍មូលដ្ឋាននៃសមាគម អាដហុក (ADHOC) លោក ប៉ែន បុណ្ណារ៍ ថ្លែងថា ការបកស្រាយរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ចំពោះការរំសាយដែនជម្រកសត្វព្រៃទំហំជាង ១១ម៉ឺនហិកតារនេះ គឺជារឿងដែលមិនអាចទទួលយកបាន។ លោកថា នេះគឺជាគំរូដ៏អាក្រក់ ដែលបង្ហាញថា ស្ថាប័នជំនាញ ជាពិសេស ក្រសួងបរិស្ថានខ្វះការទទួលខុសត្រូវក្នុងការបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួន៖ «នៅក្នុងការបកស្រាយនេះ អត់មាននិយាយថា ជនល្មើសដែលចូលទៅបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិក្នុងតំបន់នោះ ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់យ៉ាងម៉េចទេ ក្រៅតែពីសិក្សាថា ឥលូវគេបំផ្លាញអស់ហើយ ដូច្នេះត្រូវរំសាយតំបន់នោះ។ ក្នុងនាមខ្លួនជាមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌សម្រាប់កិច្ចការពារធនធានធម្មជាតិ គឺអត់មានទទួលខុសត្រូវអ្វីទាំងអស់ ដូច្នេះបើធ្វើតែរបៀបនេះទៀត ព្រៃឈើទាំងអស់នឹងត្រូវបាត់បង់ដោយសារតែការមិនទទួលខុសត្រូវរបស់ស្ថាប័នជំនាញ»។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ អះអាងថា ការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃដែលត្រូវបានការពារដោយច្បាប់នេះ គឺជាបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ ដូច្នេះលោកនឹងពិនិត្យលទ្ធភាពក្នុងការដាក់បណ្ដឹងបរិហារផ្លូវការទៅតុលាការ ដើម្បីទាមទារឱ្យមានការរកយុត្តិធម៌ជុំវិញរឿងនេះ៖ «នៅខេត្តរតនគិរីអស់តែ ៨រយហិកតារទេ គឺយើងបានប្ដឹងបរិហារទៅតុលាការខេត្តហើយ ចុះទម្រាំបាត់ដែនជម្រកសត្វព្រៃរាប់ម៉ឺនហិកតារទៀតនោះ។ ដូច្នេះ មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ ឬក៏ស្ថាប័នជំនាញ ដែលឈរជើងនៅតំបន់ទាំងនោះ ត្រូវតែទទួលខុសត្រូវ និងឆ្លើយដោះបន្ទុក ចំពោះការអនុគ្រោះបទល្មើសព្រៃឈើ រហូតដល់តំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃរាប់សែនហិកតារ បាត់បង់ធនធានធម្មជាតិអស់។ ដូច្នេះវាមិនមែនត្រឹមតែរំសាយតំបន់នោះហើយ ចប់នោះទេ រឿងទាំងអស់នេះមន្ត្រីជំនាញ និងអាជ្ញាធរដែនដីត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់»។
ដែនជម្រកសត្វព្រៃ ស្នួល ទំហំ ៧ម៉ឺន ៥ពាន់ហិកតារ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃ រនាមដូនសំ ទំហំជិត ៤ម៉ឺនហិកតារ (៣៩,៩៦១) ត្រូវបានរំសាយដោយព្រះរាជក្រឹត្យរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨។ ទោះបីជាយ៉ាងណា ព្រះរាជក្រឹត្យស្ដីពីការរំសាយដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងពីរកន្លែងនេះ មិនឃើញមានការប្រថាប់ត្រា ឬការឡាយព្រះហស្តលេខាពីព្រះមហាក្សត្រព្រះបាទ នរោត្តម សីហមុនី នោះទេ គឺឃើញមានតែត្រារបស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងការចុះហត្ថលេខារបស់លោក សយ សុខា អគ្គលេខាធិការរាជរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងសញ្ញាសម្គាល់បញ្ជាក់ថា បានវាយត្រាចូលក្រសួងបរិស្ថានប៉ុណ្ណោះ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គឺជាអ្នកស្នើសុំឱ្យព្រះមហាក្សត្រឡាយព្រះហស្តលេខារំសាយដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងពីរ តាមរយៈការរាយការណ៍ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក សាយ សំអាល់។
ប្រធានអង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងជាសកម្មជនព្រៃឈើដ៏ល្បីមួយរូប គឺលោក អ៊ូច ឡេង អះអាងថា តំបន់ការពារធម្មជាតិទាំងពីរនេះ ពិតជាបានបាត់បង់សក្ដានុពលរបស់ខ្លួនពិតមែន ដោយសារការបំផ្លិចបំផ្លាញរបស់ក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេស គឺក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃ ស្នួល ដែលលោករកឃើញថា ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមជាអ្នកបំផ្លិចបំផ្លាញតំបន់នោះ។ លោកទាមទារឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញបង្ហាញឯកសារផ្លូវការទាំងឡាយពាក់ព័ន្ធនឹងការរំសាយដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងពីរ និងរបាយការណ៍អំពីមូលហេតុដែលរដ្ឋាភិបាលមិនអាចស្អារតំបន់ទាំងពីរនេះឡើងវិញ៖ «ការរំសាយតំបន់ទាំងពីរនេះ គឺគួរឱ្យសា្តយខ្លាំងណាស់ ព្រោះវាធំដល់ទៅជាង ១០ម៉ឺនហិកតារឯណោះ។ ប្រជាពលរដ្ឋអាចនឹងគិតថា រឿងនេះមានអាថ៌កំបាំងអ្វីផ្សេងនៅពីក្រោយការរំសាយនេះ ដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលគួរតែបញ្ចេញរបាយការណ៍ ឬក៏ព័ត៌មានពិតអំពីមូលហេតុនៃការរំលាយនេះ មិនមែនត្រឹមតែនិយាយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានប៉ុណ្ណឹងនោះទេ គឺត្រូវតែមានរបាយការណ៍ផ្លូវការថា តើមានមូលហេតុអ្វីដែលត្រូវរំសាយនោះ និងថា តើមូលហេតុអ្វីខ្លះ ដែលយើងមិនអាចស្អារសក្ដានុពលភាពក្នុងតំបន់នោះបាន ដើម្បីការពារកេរមរតករបស់ដូនតាយើងនេះតទៅមុខទៀត»។
លោកបន្តថា លោកមិនគាំទ្រនោះទេ ចំពោះការរំសាយដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងពីរនេះ ទោះបីជាតំបន់នោះបាត់បង់សក្ដានុពលរបស់ខ្លួនក៏ដោយ ផ្ទុយទៅវិញលោកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលដកហូតដីសម្បទានពីក្រុមហ៊ុនឯកជនមកវិញ និងតម្រូវឱ្យពួកគេទទួលខុសត្រូវចំពោះការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិក្នុងតំបន់ទាំងនោះ តាមរយៈចំណាត់ការតាមផ្លូវច្បាប់ និងជួសជុលការខូចខាតទាំងស្រុង៖ «យើងមិនអាចនិយាយថា តំបន់នោះត្រូវបានរំលាយចោលដោយសារតែវាបាត់បង់ផលប្រយោជន៍អស់នោះទេ។ យើងត្រូវតែរកមូលហេតុថា តើតំបន់ទាំងនោះបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ និងសក្ដានុពលដោយសារអ្វី? ដោយសារឈ្មួញ និងក្រុមហ៊ុនឯកជនរកស៊ីឈើ ឬក៏ដោយសារអ្វីផ្សេងឱ្យពិតប្រាកដ? យើងត្រូវតែសិក្សាឱ្យបានច្បាស់លាស់អំពីមូលហេតុនេះ ហើយប្រសិនបើយើងរកឃើញថា មានក្រុមហ៊ុន ឬឈ្មួញណាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងការបំផ្លាញសក្ដានុពលក្នុងតំបន់នោះ ត្រូវតែឱ្យពួកគេទូទាត់សំណង និងស្ដារតំបន់នោះឡើងវិញ។ នៅក្នុងច្បាប់ក៏កំណត់ដូចនេះដែរ ដូច្នេះត្រូវតែធ្វើ មិនមែនឃើញតំបន់នោះ បាត់បង់សក្ដានុពលហើយ បែរជារំលាយចោលនោះទេ»។
ដែនជម្រកសត្វព្រៃស្នួល ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យរបស់ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ កាលពីថ្ងៃទី០១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៣ ចំណែកឯដែនជម្រកសត្វព្រៃ រនាមដូនសំ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រដូចគ្នា កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០០៣ កន្លងទៅ។ ទោះជាយ៉ាងណា សកម្មជនបរិស្ថាន រកឃើញថា ធនធានធម្មជាតិក្នុងតំបន់ការពារទាំងពីរនេះ បានរងការបំផ្លិចបំផ្លាញខ្ទេចខ្ទីពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីរដ្ឋាភិបាល កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១១ និងឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅ ដោយគ្មានការទប់ស្កាត់ពីអាជ្ញាធរជំនាញនោះឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។