សហជីពពិភពលោក និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិជាង ៣០ស្ថាប័ន ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើសកម្មជនការពារសិទ្ធិកម្មករ លោក មឿន តុលា និងសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សពីររូបផ្សេងទៀត គឺលោក ប៉ា ងួនទៀង និងព្រះតេជព្រះគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ ជាបន្ទាន់។ ការអំពាវនាវនេះធ្វើឡើងតាមរយៈសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៩ កុម្ភៈ នេះ។
ក្រុមសហជីពពិភពលោក អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងអង្គការការពារសិទ្ធិកម្មករអន្តរជាតិ ចាត់ទុកការចោទប្រកាន់របស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញលើលោក មឿន តុលា ដែលជាសកម្មជនការពារសិទ្ធិកម្មករដ៏លេចធ្លោមួយរូបនៅកម្ពុជានោះ ថាជាការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋាន និងធ្វើឡើងក្រោមហេតុផលនយោបាយ។
ក្រុមសហជីព និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិទាំងនោះ យល់ឃើញថា តុលាការកម្ពុជាមិនត្រឹមតែគ្មានភាពឯករាជ្យនោះទេ ថែមទាំងក្លាយជាឧបករណ៍បម្រើផលប្រយោជន៍នយោបាយ ឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាបក្សអំណាចទៀតផង ហើយការចោទប្រកាន់នេះ បង្ហាញឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់អំពីការប៉ុនប៉ងបំបិទ និងដាក់ទោសទណ្ឌលើសំឡេងឯករាជ្យ ដែលធ្វើការការពារសិទ្ធរបស់កម្មករថែមទៀត។
ក្រុមសហជីព និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ទាមទារយ៉ាងទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពសិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់មនុស្ស ព្រមទាំងទម្លាក់ចោលបទចោទលើលោក មឿន តុលា និងសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សពីររូបទៀត គឺព្រះអង្គ ប៊ុត ប៊ុនតិញ និងលោក ប៉ា ងួនទៀង ផងដែរ។
អាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះពីអ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន បានទេ នៅថ្ងៃទី១៩ កុម្ភៈ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យរូបនេះ ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់លើអ្នកទាំងបីនោះ គឺជាការងាររបស់តុលាការ និងជាការអនុវត្តច្បាប់ ហើយថាក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហជីព គួរតែស្វែងរកមេធាវីពូកែដើម្បីតតាំងក្តីរឿងនេះវិញ ជាជាងអំពាវនាវឱ្យមានការដោះលែងអ្នកទាំងបី។
នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ (CENTRAL) លោក មឿន តុលា អ្នកតស៊ូមតិផ្នែកសេរីភាពសារព័ត៌មាន លោក ប៉ា ងួនទៀង និងសកម្មជនព្រះសង្ឃ ព្រះអង្គ ប៊ុត ប៊ុនតិញ ដែលជាអតីតសមាជិកគណៈកម្មការរៀបចំពិធីបុណ្យសពបណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានតំណាងអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ចោទប្រកាន់ពីបទ “រំលោភលើទំនុកចិត្ត” តាមបណ្ដឹងរបស់ប្រធានគណបក្សយុវជនកម្ពុជា លោក ពេជ្រ ស្រស់ ដែលប្ដឹងអ្នកទាំង៣ រឿងកិបកេងបច្ច័យបុណ្យសពបណ្ឌិត កែម ឡី។ តំណាងអយ្យការក៏បានបង្គាប់ឱ្យដាក់អ្នកទាំង ៣ ស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន។
សាមីជនត្រូវចោទទាំងបី គឺលោក មឿន តុលា លោក ប៉ា ងួនទៀង និងព្រះអង្គ ប៊ុត ប៊ុនតិញ បានបដិសេធការចោទប្រកាន់នេះ ហើយសូម្បីតែក្រុមគ្រួសារលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ផ្ទាល់ ក៏បានអះអាងដែរថា អតីតសមាជិកគណៈកម្មការបុណ្យទាំងបីរូបនេះ មិនបានកិបកេងលុយបុណ្យ ដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ។
អ្នកច្បាប់ និងមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល បានរិះគន់ចំណាត់ការបែបនេះរបស់តុលាការថាជារឿងអយុត្តិធម៌ និងចាត់ទុកថា វាគ្រាន់តែគំរាមកំហែងដល់អ្នកធ្វើការងារសង្គមប៉ុណ្ណោ។
មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់សមាគមអាដហុក (Adhoc) លោក សឺង សែនករុណា គាំទ្រចំពោះការអំពាវនាវរបស់សហជីព និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ឱ្យទម្លាក់ចោលការបទចោទប្រកាន់លើសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សទាំងបីរូប។ លោកបន្តថា តុលាការចាត់ការករណីនេះ ដោយគ្មានមូលដ្ឋាន និងភស្តុតាងត្រឹមត្រូវ ពោលគឺផ្អែកទៅលើតែបណ្ដឹងរបស់លោក ពេជ្រ ស្រស់ ដែលមិនមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធអ្វីសោះនឹងពិធីបុណ្យបណ្ឌិត កែម ឡី ជាពិសេស មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធអ្វីបន្តិចសោះជាមួយក្រុមគ្រួសារបណ្ឌិត កែម ឡី៖ «នេះជារឿងមួយដែលមានរូបភាពមន្ទិលសង្ស័យជាច្រើនអំពីចំណាត់ការរបស់តុលាការហ្នឹង ដូច្នេះដើម្បីបញ្ចៀសការមន្ទិលសង្ស័យ ឬការចោទប្រកាន់ទៅលើចំណាត់ការនេះ លុះត្រាតែតុលាការចាត់ការរកយុត្តិធម៌ដល់អ្នកធ្វើការសង្គមទាំងអស់នោះ។ ភាពយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកគាត់ គឺការទម្លាក់ចោលបទចោទនេះហើយ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់មានសិទ្ធិក្នុងការវិលត្រឡប់មកបំពេញការងាររបស់ពួកគាត់ក្នុងប្រទេសវិញ ដើម្បីជួយដល់ពលរដ្ឋ ជាពិសេសគឺ ក្រុមកម្មករតែម្ដង»។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ សង្កត់ធ្ងន់ថា អ្វីដែលតុលាការត្រូវធ្វើនោះ គឺការស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនសពបណ្ឌិត កែម ឡី និងក្រុមគ្រួសារ មិនមែនជាការចាត់វិធានការណ៍លើសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សទាំងបីរូបនេះទេ។
បច្ចុប្បន្ននេះ លោក លោក មឿន តុលា លោក ប៉ា ងួនទៀង និងព្រះអង្គ ប៊ុត ប៊ុនតិញ កំពុងមានវត្តមាននៅក្រៅប្រទេស។ សកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សទាំងបីរូបនេះ មិនទាន់អាចវិលត្រឡប់ទៅកម្ពុជាវិញបាននោះទេ ព្រោះប្រឈមនឹងការចាប់ឃុំខ្លួន និងការជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់ ៣ឆ្នាំ ប្រសិនបើតុលាការសម្រេចថា អ្នកទាំងបីពិតជាមានទោសមែននោះ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកច្បាប់ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិស្ត្រីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) អ្នកស្រី អារុណា កាស៊ែប (Aruna Kashyap) មានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើអាជ្ញាធរកម្ពុជាចង់ឱ្យប្រទេសរបស់ខ្លួនទាក់ទាញក្រុមហ៊ុនយីហោល្បីៗនោះ ពួកគេត្រូវតែបោះបង់ចោលគំនិតឈ្នានីសមេដឹកនាំសហជីព និងមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល ព្រមទាំងទម្លាក់ចោលសំណុំរឿងឧក្រិដ្ឋក្លែងក្លាយទាំងនេះចោលឱ្យអស់។ លោកស្រីក៏ស្នើដល់ក្រុមហ៊ុនម៉ាកយីហោល្បីៗ និងរដ្ឋាភិបាលអន្តរជាតិទាំងឡាយ ឱ្យទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា ទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ប្រឌិតនេះ ដើម្បីបង្ហាញពីឆន្ទៈពិតប្រាកដរបស់ខ្លួនក្នុងការការពារ និងលើកស្ទួយសិទ្ធិការងារនៅកម្ពុជាផងដែរ៕