Clik here to view.
ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ រស់នៅក្នុងឃុំប្រមេរ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ ចោទអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងឃុំនេះ ថាបានហាមប្រាមប្រជាពលរដ្ឋមិនឱ្យមានការជួបប្រជុំគ្នាចាប់ពី ៥នាក់ឡើងទៅ។ ប្រជាពលរដ្ឋ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលថ្លែងថា ការធ្វើបែបនេះ គឺជារំលោភបំពានទៅលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ ដែលចែងថា ពលរដ្ឋទាំងអស់មានសិទ្ធិជួបប្រជុំគ្នា ក៏ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានឃុំប្រមេរ វិញអះអាងថា ការហាមមិនឱ្យជួបប្រជុំនេះ គឺដោយសារតែពលរដ្ឋមិនបានប្រាប់អាជ្ញាធរឱ្យដឹងជាមុន។
ប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ក្នុងឃុំប្រមេរ ថ្លែងថា ពួកគាត់មិនពេញចិត្តឡើយចំពោះសកម្មភាពរឹតត្បិតរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមកលើពួកគាត់ ជាពិសេស គឺសមត្ថកិច្ចប៉ុស្តិ៍រដ្ឋបាលឃុំតែម្ដង ដែលតែងតែតាមដាន និងរារាំងពលរដ្ឋមិនឱ្យជួបប្រជុំគ្នាចាប់ពី ៥នាក់ឡើងទៅ។
តំណាងប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ក្នុងឃុំប្រមេរ លោកស្រី ទេព ទឹម អះអាងប្រាប់អាស៊ីសេរីថា រាល់ពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋនាំគ្នាជួបប្រជុំ គឺមេប៉ុស្តិ៍រដ្ឋបាលឃុំប្រមេរ ឈ្មោះ ខុល អ៊ី តែងចុះទៅសួរនាំ និងហាមពួកគាត់មិនឱ្យជួបប្រជុំគ្នាឡើយ ជាពិសេសគឺការជួបប្រជុំចាប់ពីមនុស្ស ៥នាក់ឡើងទៅ។ លោកស្រីបន្តថា សមត្ថកិច្ចរូបនោះតែងលើកហេតុផលថា ប្រជាពលរដ្ឋជួបប្រជុំគ្នាដោយមិនមានការអនុញ្ញាត ហើយថា បើពលរដ្ឋចង់ជួបប្រជុំគ្នាបែបនេះ ត្រូវទៅសុំការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរថ្នាក់លើ មានស្រុក និងខេត្តជាមុនសិន។
លោកស្រី ទេព ទឹម៖ «ជួបជុំជួនកាល ១០ នាក់ ១៥នាក់ ឬក៏ ៣ ទៅ ៤នាក់ បើគេមិនឃើញទើបយើងបានជួប បើគេឃើញគេមកហាម យើងក៏ផ្អាកសិនទៅ ចាំថ្ងៃក្រោយចាំយើងមកជួបគ្នាទៀត ឬមួយក៏ជួបស្ងាត់ៗ។ ជួបគ្នាហ្នឹងគ្មានគ្មានរឿងអ្វីក្រៅពីរឿងដីធ្លីដើម្បីរកដំណោះស្រាយ រកវិធីសាស្ត្រយ៉ាងម៉េច ធ្វើវិធានការណាទៀតដើម្បីឱ្យបានជោគជ័យតែប៉ុណ្ណឹងទេ។ ពួកយើងមិនដែលធ្វើអ្វីខុសទេ គ្រាន់តែទាមទារដើម្បីមុខរបរជីវភាពរស់នៅក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋ កសិករពិតៗ ឱ្យមានដីស្រែដីចម្ការប៉ុណ្ណឹងទេ»។
លោកស្រីអះអាងថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងឃុំប្រមេរ បានលាបពណ៌ពលរដ្ឋថា ជាក្រុមប្រឆាំង និងចង់បង្កើតអបគមន៍ ហើយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានទាំងនោះមិនដែលយកចិត្តទុកដាក់ ឬគិតគូរជួយដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីរវាងប្រជាពលរដ្ឋជាមួយក្រុមហ៊ុនចិន នោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ មានតែដើរគំរាមពលរដ្ឋមិនឱ្យងើបតវ៉ាប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុនដែលរំលោភយកដីធ្លីកេរអាកររបស់ពួកគាត់ទៅវិញ ហើយកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ គឺការរារាំងពលរដ្ឋមិនឱ្យជួបប្រជុំគ្នានេះតែម្ដង។
លោកស្រីចាត់ទុកសកម្មភាពរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបែបនេះ ថាគឺជាការប្រើអំណាចផ្តាច់ការបំបិទសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងជាការរំលោភបំពានរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ៖ «ខ្ញុំយល់ឃើញថា គេប្រើអំណាចរារាំងមិនឱ្យយើងជួបជុំគ្នា គេបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពួកយើង ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រ៤១ ខ្ញុំមានសិទ្ធិជួបជុំគ្នា ប្រជុំចែករំលែក រកវិធីសាស្ត្រដោះស្រាយបញ្ហាយើងមាន តែនេះគេបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់យើងតែម្ដង គេមិនឱ្យយើងមានសិទ្ធិជួបជុំគ្នា។ ដោយសារតែនៅទីនេះវាក្ដៅគគុកអ៊ីចឹង ឱ្យតែមានការជួបជុំគ្នា គឺគេខ្លាចយើងធ្វើអ្វីមួយប្រឆាំងនឹងគេ»។
ឆ្លើយតបនឹងការចោទប្រកាន់នេះ នាយប៉ុស្តិ៍រដ្ឋបាលឃុំប្រមេរ លោក ខុល អ៊ី អះអាងថា លោកមិនបានហាមឃាត់ពលរដ្ឋមិនឱ្យជួបប្រជុំគ្នាឡើយ តែគ្រាន់តែចង់ឱ្យពលរដ្ឋសហការផ្តល់ព័ត៌មានឱ្យពួកលោកបានដឹងជាមុន ប្រសិនបើមានការជួបប្រជុំ។ លោកថា ឱ្យជូនដំណឹងជាមុនដល់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននេះ គឺដើម្បីបង្ការកុំឱ្យមានបាតុភាពណាមួយកើតឡើងចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ៖ «គ្មានអ្នកណាហាមឃាត់គាត់មិនឱ្យធ្វើសកម្មភាពទេ គ្រាន់តែថា គាត់ធ្វើអ្វីសូមឱ្យអាជ្ញាធរគាត់ដឹងផង ព្រោះបើមានហានិភ័យអ្វីផ្សេងៗទៅ ក្រែងខ្ញុំមិនបានដឹងក្នុងនាមជាអាជ្ញាធរម្នាក់ដែរ។ ខ្ញុំជាសេនាធិការឱ្យមេឃុំ អ៊ីចឹងបើមេឃុំប្រើខ្ញុំឱ្យទៅហាមឃាត់ទៅហើយ បើគាត់អត់សុំច្បាប់សុំទម្លាប់ហើយទៅធ្វើសកម្មភាពអ៊ីចឹងខ្ញុំគឺត្រូវទៅហាមឃាត់ហើយ»។
ទោះបីជាយ៉ាងណា អ្នកសម្របសម្រួលកម្មវិធីកសាងសមត្ថភាពសហគមន៍ និងតស៊ូមតិនៃអង្គការពន្លកខ្មែរ លោក ប៉ិក សោភ័ណ សង្កេតឃើញថា ពិតជាមានករណីបែបនេះកើតឡើងនៅក្នុងឃុំប្រមេរមែន។ លោកថា សូម្បីតែបុគ្គលិកអង្គការរបស់លោកដែលចុះទៅអប់រំពលរដ្ឋនៅទីនោះ ក៏ត្រូវបានអាជ្ញាធរឃុំតាមដាន និងសង្កេតគ្រប់សកម្មភាពផងដែរ ហើយពេលខ្លះអាជ្ញាធរថែមទាំងបានចោទប្រកាន់អង្គការរបស់លោកថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នង ឬជាអ្នកញុះញង់ពលរដ្ឋនៅឃុំប្រមេរ ឱ្យងើបតវ៉ារឿងដីធ្លីរបស់ពួកគាត់ទៀតផង។
លោក ប៉ិក សោភ័ណ អះអាងថា នេះជាការអនុវត្តផ្ទុយនឹងខ្លឹមសារច្បាប់ ហើយលោកស្នើឱ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននៅឃុំប្រមេរ បញ្ឈប់សកម្មភាពបែបនេះតទៅទៀត៖ «ច្បាប់កំពូលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា របស់យើង គឺរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលបានចែងពីសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋរបស់សហគមន៍ អ៊ីចឹងពួកគាត់មានសិទ្ធិជួបជុំ មានសិទ្ធិពិភាក្សាការងារនៅក្នុងមូលដ្ឋានរបស់គាត់ ហើយគាត់មានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងកិច្ចការនយោបាយផងដែរ។ អ៊ីចឹងកន្លែងត្រង់នេះពេលអាជ្ញាធរ ឬក៏ប៉ូលិសធ្វើបែបនេះ បានន័យថា អាជ្ញាធរ ឬក៏ប៉ូលិសកំពុងតែរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ រំលោភច្បាប់ដែលមានជាធរមានមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ»។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន សេរីភាពខាងសារព័ត៌មាន និងសេរីភាពខាងការជួបប្រជុំ។
តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ លោកស្រី ទេព ទឹម ស្នើសុំឱ្យអាជ្ញាធរបញ្ឈប់ការការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ការចោទប្រកាន់ និងរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបែបនេះតទៅទៀត។ លោកស្រីស្នើសុំឱ្យអាជ្ញាធរជួយអន្តរាគមន៍រកដំណោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីរបស់ពួកគាត់ផង៖ «ខ្ញុំសំណូមពរសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាល មន្ត្រីថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ សូមកុំឱ្យមានការរារាំងការជួបជុំគ្នារបស់សហគមន៍ ដើម្បីរកដំណោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លី ហើយសូមឱ្យឈប់ចោទប្រកាន់លើសកម្មជន និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សដែលជាអ្នកដឹកនាំសហគមន៍ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ សូមឈប់ចោទប្រកាន់ទៅ។ សូមឱ្យជួយអន្តរាគមន៍ដល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចយើងខ្ញុំឱ្យមានដីធ្លី និងព្រៃឈើឱ្យបានគង់វង្ស សម្រាប់ប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតទៅថ្ងៃអនាគត»។
អស់រយៈពេលជាង ៥ឆ្នាំកន្លងផុតទៅហើយ ដែលពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ក្នុងឃុំប្រមេរ ទទួលរងនូវការគាបសង្កត់ ការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាព និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងអាជ្ញាធរខេត្តព្រះវិហារ ជុំវិញវិវាទដីធ្លីរវាងពួកគាត់ជាមួយក្រុមហ៊ុនស្ករអំពៅរបស់ចិន ចំនួនពីរ គឺក្រុមហ៊ុន ឡាន ហ្វេង (Lang Feng) និងក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ ហ្វេង (Rui Feng)។ ទំនាស់ដីធ្លីនេះបានអូសបន្លាយតាំងតែពីឆ្នាំ២០១២ រហូតមកដល់នឹងសព្វថ្ងៃ ដោយមិនមានដំណោះស្រាយសមរម្យជូនពលរដ្ឋឡើយ បើទោះបីជាពួកគាត់បានព្យាយាមស្វែងរកអន្តរាគមន៍ពីស្ថាប័នថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ខេត្តជាច្រើនលើកច្រើនសារួចមកហើយក្ដី។
ក្តីបំណងរបស់ពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចកួយ នៅក្នុងឃុំប្រមេរ គឺចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលជួយដោះស្រាយបញ្ចប់វិវាទដីធ្លីរបស់ពួកគាត់ឱ្យបានឆាប់ ដើម្បីពួកគាត់មានលទ្ធភាពដាំដុះបង្កបង្កើនផល និងទាញយកផលពីព្រៃធម្មជាតិដូចពីមុនវិញ៕