មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លើកឡើងថា ការប្រមូលផ្តុំកម្លាំងមហាជន ដើម្បីដាក់សម្ពាធលើស្ថាប័នតុលាការ គឺជាទង្វើល្មើសច្បាប់។ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកច្បាប់លើកឡើងបញ្ច្រាសទៅវិញថា ការហាមឃាត់ពលរដ្ឋមិនឱ្យសំដែងមតិ និងបាតុកម្មវិញទេ ដែលខុសច្បាប់នោះ ព្រោះថា ការប្រមូលផ្ដុំរបស់សាធារណជនធ្វើបាតុកម្មអហិង្សា ត្រូវបានការពារដោយច្បាប់ស្ដីពីការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
សិទ្ធិសំដែងមតិ និងបាតុកម្មដោយអហិង្សា ត្រូវបានធានានៅក្នុងច្បាប់ស្ដីពីការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី និងច្បាប់ជាតិ អន្តរជាតិមួយចំនួនទៀតក្ដី ក៏ប៉ុន្តែសិទ្ធិនេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលរឹតត្បិត ពេលខ្លះប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបង្ក្រាបហិង្សា ទៅលើអ្នកតស៊ូមតិទៀតផង។
លោកមេធាវី ហែម សុជាតិ បានឱ្យអាស៊ីសេរីដឹងកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ថា ពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានសិទ្ធិសេរីភាពធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី ដោយប្រមូលផ្ដុំគ្នា ឬការដង្ហែក្បួន ដោយមនុស្សមួយក្រុម ដើម្បីទាមទារ តវ៉ា សម្ដែងជាសាធារណៈនូវមនោសញ្ចេតនា គំនិត ឬឆន្ទៈរបស់ខ្លួនតាមរូបភាព ឬមធ្យោបាយផ្សេងៗដោយសន្តិវិធី។ លោកមេធាវីបន្តថា ការប្រមូលផ្តុំសាធារណជនធ្វើបាតុកម្មអហិង្សា ត្រូវបានការពារដោយច្បាប់ស្ដីពីបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកច្បាប់បែបនេះ ស្របពេលដែលអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក គឹម សន្តិភាព កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា បានសរសេរតាមទំព័រហ្វេសបុក (Facebook) របស់លោកថា ការប្រមូលផ្តុំកម្លាំងមហាជន ដើម្បីដាក់សម្ពាធលើស្ថាប័នតុលាការ គឺជាទង្វើល្មើសច្បាប់។ លោក គឹម សន្តិភាព បន្តថា ហេតុនេះអាជ្ញាធរសាធារណៈដែលមានកាតព្វកិច្ច តាមផ្លូវច្បាប់ក្នុងការបង្ក្រាបទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបអំពើល្មើសក្នុងសង្គម មានភារកិច្ចអនុវត្តវិធានការចាំបាច់នានា ដើម្បីទប់ស្កាត់នូវការប៉ុនប៉ងធ្វើបាតុកម្មបែបណាមួយ ដោយលោកចាត់ទុកថា ជាសកម្មភាពល្មើសច្បាប់។ ការលើកឡើងនេះ ស្របពេលដែលកាលបរិច្ឆេទ តុលាការកំពូលបើកសវនាការលើរឿងប្ដឹងសុំរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងឈានចូលមកដល់នៅថ្ងៃទី១៦ វិច្ឆិកា ខាងមុខ។
តបនឹងការលើកឡើងនេះដែរ លោកមេធាវី ហែម សុជាតិ ពន្យល់ទៀតថា ការប្រមូលផ្ដុំគ្នាធ្វើបាតុកម្មអហិង្សា ប្រសិនបើ តុលាការកំពូលរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺធ្វើឡើងពុំមានខុសឆ្គងផ្លូវច្បាប់អ្វីឡើយ។ មេធាវីបន្តថា ក្រមព្រហ្មទណ្ឌមិនបានចែងអំពីការផ្ដន្ទាទោសចំពោះការធ្វើបាតុកម្មអហិង្សាឡើយ។ «»
មាត្រា ២ នៃច្បាប់ស្ដីពីបាតុកម្មដោយសន្តិវិធីចែងថា ច្បាប់នេះមានគោលបំណងធានាការពារសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ តាមរយៈការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី។
មាត្រា ៤ នៃច្បាប់ស្ដីពីបាតុកម្មដោយសន្តិវិធីដដែលចែងថា បាតុកម្មដោយសន្តិវិធី សំដៅលើការប្រមូលផ្ដុំគ្នា ឬការដង្ហែក្បួន ដោយមនុស្សមួយក្រុម ដើម្បីទាមទារ តវ៉ា សម្ដែងជាសាធារណៈនូវមនោសញ្ចេតនា គំនិត ឬឆន្ទៈរបស់ខ្លួនតាមរូបភាព ឬមធ្យោបាយផ្សេងៗដោយសន្តិវិធី។
មាត្រា ៣៧នៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏បានចែងថា សិទ្ធិធ្វើកូដកម្ម និងធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធីត្រូវយកមកអនុវត្តនៅក្នុងក្រមខណ្ឌនៃច្បាប់។
មាត្រា ៣៨ នៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដដែលចែងថា ការចោទប្រកាន់ ការចាប់ខ្លួន ការឃាត់ខ្លួន ឬការឃុំខ្លួនជនណាមួយ នឹងអាចធ្វើទៅកើត លុះត្រាតែអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមបញ្ញត្តិច្បាប់។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលលើកឡើងដែរថា តាមគោលការណ៍ច្បាប់ កិច្ចពិភាក្សាសួរដេញដោលត្រូវធ្វើឡើងជាសាធារណៈ។
មន្ត្រីច្បាប់នៃអង្គការខុមហ្វ្រែល (Comfrel) លោក យឿង សុធារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា ដើម្បីឱ្យដំណើរការក្ដីមួយប្រកបដោយភាពយុត្តិធម៌ ចាំបាច់ណាស់ សវនាការត្រូវធ្វើឡើងជាសាធារណៈ ហើយប្រជាពលរដ្ឋ ឬអ្នកពាក់ព័ន្ធអាចចូលរួមស្ដាប់កិច្ចពិភាក្សាដេញដោលនេះបាន។
តុលាការកំពូលនឹងបើកសវនាការជំនុំជម្រះក្ដីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅថ្ងៃ១៦ ខែវិច្ឆិកា ខាងមុខនេះ។
មេធាវី ហែម សុជាតិ ឱ្យដឹងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនតតាំងរឿងក្ដីនេះទេ ដោយសារតែរឿងក្ដីនេះជារឿងនយោបាយ។
លោក ឡេង សេងហុង កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា បានអំពាវនាវឱ្យសមាជិក សមាជិកា សិស្ស និស្សិត យុវជន ព្រះសង្ឃ និងប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសត្រៀមប្រើប្រាស់សិទ្ធិស្របច្បាប់ធ្វើបាតុកម្មអហិង្សា ក្នុងករណីតុលាការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការធ្វើបាតុកម្មនេះ មិនមែនដើម្បីការពារគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះទេ ប៉ុន្តែដើម្បីការពាររបបប្រជាធិបតេយ្យ ដែលចែងពីពហុបក្ស និងត្រូវបានធានានៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ លោកអះអាងថា លោកមានកម្លាំងប្រមាណ៤ពាន់នាក់រួចហើយ សម្រាប់ធ្វើបាតុកម្មនេះ។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ លើកឡើងថា ការបង្ក្រាបណាមួយរបស់កងកម្លាំង ប្រដាប់អាវុធ ដល់ពលរដ្ឋដែលតវ៉ា ដើម្បីការពារ មិនឲ្យរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាអំពើខុសច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ។
មកទល់ពេលនេះ មានមនុស្សមួយចំនួនកំពុងជាប់ឃុំឃាំង ដោយសារតែការធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងដោយសន្តិវិធី ដូចជា សកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ សកម្មជនដីធ្លី ជាដើម។ ការចាប់ឃុំខ្លួន កងកន្លងមកក៏មានការថ្កោលទោសពីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ និងអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងអ្នកទាំងនោះវិញ ដោយគ្មានលក្ខខ័ណ្ឌ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត រដ្ឋាភិបាលតែងតែចោទប្រកាន់អ្នកមានបំណងជួបជុំធ្វើបាតុកម្មទាំងនោះថា ជាក្រុមប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលទៅវិញ៕