ក្រុមឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស ជំរុញឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុងក្រៅ ប្រទេសក្រោកឈរឡើងធ្វើយុទ្ធនាការប្រមូលសំឡេងគាំទ្រដល់សហភាពអន្តរសភា (IPU) ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងរងការកម្ទេចចេញពីបញ្ជីនយោបាយ។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីនាំពាក្យ គណបក្សកាន់អំណាចថា ការបំផ្លាញគណបក្សប្រឆាំង ជាជម្រើសល្អ ដើម្បីជំរុញឲ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានលក្ខណៈល្អប្រសើរឡើងនៅកម្ពុជា។
នាយករងទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់អាស៊ី របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Right Watch) លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសិន (Phil Robertson) ស្នើអោយសហភាពអន្តរសភា គួរដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការស្វែងរកការគាំទ្រពីគ្រប់សភាក្នុងពិភពលោក ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ឲ្យគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំនៅកម្ពុជា ដែលកំពុងប្រឈមការបាត់បង់អាសនៈ៖ «សហភាពអន្តរសភាមានឥទ្ធិពលដែលអាចកៀរគរបណ្ដាប្រទេស ក្នុងពិភពលោកឲ្យក្រោកឈរឡើងតទល់ជាមួយស្ថានការណ៍នយោបាយបច្ចុប្បន្ន ជាពិសេសដាក់សំពាធដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឲ្យគោរព គោលការណ៍ ប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សដែលកម្ពុជាបានចុះកិច្ច ព្រមព្រៀង ជាមួយអន្តរជាតិកន្លងមក។ លោក ហ៊ុន សែន កំពុងងាកចេញពីគោលការណ៍អន្តរជាតិទាំងនេះ ហើយកំពុងបំផ្លាញក្រុមបក្ស ប្រឆាំងដែលជាតួអង្គមួយដ៏សំខាន់ ក្នុងការចូលរួមធ្វើឲ្យមានដំណើរការ ប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា»។
ការអះអាងរបស់មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សជាន់ខ្ពស់រូបនេះធ្វើឡើងក្រោយពី សហភាពអន្តរសភា (Inter-Parliamentary Union) កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា បានបើកសន្និបាតលើកទី ១៣៧ ដែលមានតំណាងរាស្ត្រ នៃប្រទេសចំនួន ១៧៣ លើទូទាំងពិភពលោកចូលរួម។
សហភាព អន្តរសភាបានចាត់ទុកស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា បច្ចុប្បន្នថា ស្ថិតក្នុងកម្រិតប្រកាសអាសន្នមួយ ដែលអាចបំផ្លាញដល់ដំណើរការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌នៅពេលខាងមុខ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចនោះ មិនអាចទទួលយកបានទេ ចំពោះការចោទប្រកាន់របស់សហភាពអន្តរជាតិ ដែលថា ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាកំពុងជួបហានិភ័យនោះ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន បានប្រាប់អាស៊ីសេរីតាមទូរស័ព្ទថា ដើម្បីអនុវត្តច្បាប់ឲ្យស្របតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងគោលការណ៍ ប្រជាធិបតេយ្យ គឺគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះឡើយ ដើម្បីដឹកនាំសង្គមឆ្ពោះទៅរកស្ថិរភាពនយោបាយ៖ «ចង់អនុវត្តន៍របស់បរទេស ឬមហាអំណាចខាងក្រៅ បែរជាមកប្រព្រឹត្ត អំពើក្បត់ជាតិ ចង់ផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ហ្នឹង គឺតាមរយៈការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ដែលផ្ទុយពីគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ អញ្ចឹងគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីការប្រើប្រាស់វិធានការច្បាប់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ រាលអំពើវិទ្ធង្សនា នយោបាយសេដ្ឋកិច្ចទាំងឡាយ ដែលប៉ុនប៉ងផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ទៅតាមការញុះញង់និងការចង្អុល បង្ហាញរបស់បរទេសនោះឡើយ»។
លោក សុខ សាន្ត គំរាមថា គ្មានប្រទេសណាមួយអាចជ្រៀតជ្រែក អធិបតេយ្យភាពជាតិ របស់កម្ពុជាបាននោះទេ ខណៈកំពុងអនុវត្តច្បាប់ស្របតាមគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ។
ប៉ុន្តែគោលការណ៍នីតិរដ្ឋរបស់កម្ពុជាក្នុងបរិបទនយោបាយបច្ចុប្បន្ននេះ ហាក់ដើរផ្ទុយគ្នាពីគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសកល។
សហគមន៍អន្តរជាតិជាច្រើន បានព្រមានជាបន្តបន្ទាប់ថា ពួកគេនឹងមិនទទួលស្គាល់ការបោះឆ្នោតជាតិនៅពេលខាងមុខ ដោយគ្មានវត្តមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះឡើយ។
កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ប្រធានសហភាពអន្តរសភា លោក សាប៊ើ ចៅហើរី (Saber Chowdhury) បានចោទជាសំណួរជាច្រើន ក្នុងមហាសន្និបាត លើកទី១៣៧ ពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ ដែលកំពុងមានវិបត្តិនៅកម្ពុជា។
លោក សាប៊ើ ចៅហើរី សម្ដែងក្ដីបារម្ភចំពោះ គម្រោងកម្ទេចគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដើម្បីយកអាសនៈទៅឲ្យគណបក្សផ្សេងនោះ ថា នឹងបំផ្លាញដល់រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាដែលចែងអំពីប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស។
ជាការឆ្លើយតបទៅកាន់ តំណាងគណៈប្រតិភូពីខាងរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជាដែលដឹកនាំដោយ លោក យ៉ង សែម សមាជិកព្រឹទ្ធសភាពីខាងបក្សកាន់អំណាចនោះ អះអាងថា ក្រុមប្រតិភូរបស់លោក មិនទាន់ បានឃើញវិសោធកម្មច្បាប់មួយចំនួនដើម្បីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នោះទេ។
ផ្ទុយទៅវិញលោក យ៉ង សែម អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនបានដេញក្រុមបក្សប្រឆាំងទាំងឡាយណាចេញពីប្រទេសនោះទេ ប៉ុន្តែពួកគេទៅវិញទេដែលជាអ្នករត់ចេញពីកម្ពុជា ហើយថា ពួកគេ អាចវិលចូលប្រទេសវិញបានតាមដែលពួកគេចង់។
រហូតមកទល់ពេលនេះ យ៉ាងហោចណាស់មានតំណាងរាស្ត្រ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន ជាង ២០រូប និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយចំនួនទៀត កំពុងរត់ភៀសខ្លួន មកក្រៅប្រទេស ដោយសារពួកគេអះអាងថា ភ័យខ្លាចពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន ក្រោយពេលលោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសថា នឹងមានការចាប់ខ្លួនមនុស្ស ជាច្រើនទៀត ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើក្បត់ជាតិក្នុងការសមគំនិតធ្វើបដិវត្តពណ៌៕