ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិសែនសិរីមង្គល ឃុំក្រយា ស្រុកសន្ទុក ខេត្តកំពង់ធំ ដែលទទួលបានដីសម្បទានសង្គមកិច្ច លើកឡើងអំពីបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនក្នុងជីវភាពរស់នៅ។ បញ្ហាប្រឈមខ្លាំងបំផុត គឺគ្មានដីកសិកម្មសម្រាប់អាស្រ័យផល។ បញ្ហានេះ បណ្តាលឲ្យអ្នកភូមិជាច្រើនត្រូវបង្ខំចិត្តចំណាកស្រុក និងស៊ីឈ្នួលឲ្យក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូក្បែរនោះ ដើម្បីបានប្រាក់ខ្លះគ្រាន់ដោះស្រាយជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។
ប្រជាពលរដ្ឋដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរបណ្តេញចេញពីតំបន់បន្ទាយរងៀង កាលពីឆ្នាំ២០០៩ មករស់នៅភូមិសែនសិរីមង្គល ឃុំក្រយា ស្នើឲ្យអាជ្ញាធរខេត្តពន្លឿនផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចជាប្រភេទដីកសិកម្មដល់ពួកគាត់។ ការស្នើនេះ ដោយសារមានពលរដ្ឋមួយចំនួនមិនទាន់ទទួលបានដីកសិកម្មនៅឡើយ ពោលគឺទទួលបានតែដីលំនៅឋានប៉ុណ្ណោះ។ ជាងនេះទៀត ពលរដ្ឋដែលអាជ្ញាធរផ្តល់ដីកសិកម្មជូនក្នុងមួយគ្រួសារ ១ហិកតារទៅ ១ហិកតារកន្លះនោះ ភាគច្រើនមិនអាចចូលអាស្រ័យផលលើដីរបស់ខ្លួនបាន ដោយសារមានក្រុមអនាធិបតេយ្យជាអ្នកកាន់កាប់មុន។
ពលរដ្ឋនៅភូមិសែនសិរីមង្គល លោក ឆាយ ប៉េងអាន មានប្រសាសន៍ថា មានពលរដ្ឋជាង ១០០គ្រួសារទៀតដែលមិនទាន់ទទួលបានដីកសិកម្មសម្រាប់អាស្រ័យផល។ ចំណែកពួកលោកដែលអាជ្ញាធរចែកដីកសិកម្មបាន ១ហិកតារកន្លះ ប៉ុន្តែមានតែនៅលើក្រដាសប៉ុណ្ណោះ ព្រោះមិនអាចចូលអាស្រ័យផលបាន ដោយសារមានក្រុមអនាធិបតេយ្យអះអាងថាជាដីរបស់ពួកគេ និងមិនអនុញ្ញាតឲ្យពលរដ្ឋដែលជម្លៀសពីតំបន់បន្ទាយរងៀងកាន់កាប់បានឡើយ។ លោកបន្តថា អ្នកភូមិត្រូវប្រឈមការខ្វះខាតក្នុងជីវភាពរស់នៅ ដោយសារគ្មានដីបង្កបង្កើនផល៖ «តាំងពីខាងខេត្តថ្នាក់ស្រុក គេបែងចែកយកមកចាក់ចោលនៅម្តុំនេះ និយាយរួមទៅគេមិនបានគិតគូរជូនពលរដ្ឋទេ។ គិតគូរខ្លះដែរ ដូចជាអណ្ដូងទឹកអ៊ីចឹងទៅ បញ្ហាស្បៀងរកដោយខ្លួនឯង»។
កាលពីឆ្នាំ២០០៩ រាជរដ្ឋាភិបាលបានវិនិយោគដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនៅតំបន់បន្ទាយរងៀងឲ្យទៅក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ឈ្មោះ តាន បៀន (Tan Bien) ហើយបណ្ដេញពលរដ្ឋប្រមាណ ៦០០គ្រួសាររួមមានពលរដ្ឋក្រីក្រ យោធិនពិការផង ឲ្យមករស់នៅតំបន់ថ្មីនៅភូមិសែនសិរីមង្គល ក្នុងឃុំក្រយា វិញ។ ពលរដ្ឋទាំងនោះសង្ឃឹមថា នឹងមានជីវភាពរស់នៅសមរម្យនៅពេលពួកគាត់មករស់នៅតំបន់ថ្មី ដោយកាលណោះអាជ្ញាធរបានបែងចែកដីលំនៅឋានជូនពលរដ្ឋក្នុងមួយគ្រួសារទំហំ ២០ម៉ែត្រគុណ ៤០ម៉ែត្រ។ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១៣ អាជ្ញាធររៀបចំប្រគល់ដីចម្ការនៅតំបន់សូងសាងដល់អ្នកភូមិ ដោយក្នុងមួយគ្រួសារទទួលបានដីកសិកម្ម ១ហិកតារទៅ ១ហិកតារកន្លះ ប៉ុន្តែរហូតមកទល់ពេលនេះ ពលរដ្ឋមួយចំនួននៅមិនទាន់បានដីកសិកម្មទេ។
លោក ឆាយ ប៉េងអាន បញ្ជាក់ថា ដីកសិកម្មដែលក្រុមអនាធិបតេយ្យដណ្តើមយកពីពលរដ្ឋនោះ គឺភាគច្រើនធ្លាក់ទៅលើដៃឈ្មួញ និងអ្នកមានប្រាក់មកពីខេត្តកំពង់ចាម តាមរយៈប្រមូលទិញពីពលរដ្ឋទាំងនោះ ហើយម្នាក់អាចទទួលបានដីពី ៥០ហិកតារទៅជាង ១០០ហិកតារ ទោះបីជាដីទាំងនោះមិនអនុញ្ញាតឲ្យលក់បន្តក្នុងរយៈពេលក្រោម ៥ឆ្នាំក្តី។ លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្នពលរដ្ឋដែលរស់នៅជាប់ក្នុងភូមិថ្មី គឺមិនដល់ ៣០០គ្រួសារផង ពីព្រោះពួកគេនាំគ្នាចំណាកស្រុកទៅរកស៊ីឆ្ងាយៗ ពិសេសទៅប្រទេសថៃ តែម្តង៖ «ខ្ញុំគ្មានសំណូមពរអីធំទេ គឺផ្នែកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បើបានឮហើយសុំជួយពលរដ្ឋនៅភូមិសែនសិរីមង្គល ខ្ញុំផង»។
ក្រោយពេលអាជ្ញាធរបណ្តេញពលរដ្ឋប្រមាណ ៦០០គ្រួសារចេញពីតំបន់បន្ទាយរងៀងរួចមក បច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុនវៀតណាម បានដាំកៅស៊ូ ហើយផ្តល់ផលបី ឬបួនឆ្នាំមកហើយ ដោយឡែកពលរដ្ឋដែលត្រូវបានគេបណ្តេញចេញមករស់នៅតំបន់ថ្មីមួយចំនួនវិញ មិនទាន់រកគោលដៅឃើញផង។ ផ្ទះសម្បែងអ្នកភូមិសែនសិរីមង្គល ខ្លះ គ្រាន់មានស័ង្កសីប្រក់ មានជញ្ជាំងបិទបាំងត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋមួយចំនួនទៀត ផ្ទះពួកគេបានត្រឹមតែប្រក់ស្បូវ ជញ្ជាំងស្បូវ លាយឡំតង់កៅស៊ូ ឬក្រដាសផ្សេងៗ គ្រាន់បិទបាំងពីខាងក្រៅប៉ុណ្ណោះ។ បន្ថែមពីនេះ ក្នុងភូមិមានសភាពស្ងាត់ជ្រងំយូរៗម្តង ឃើញមានក្មេងរត់លេងនៅតាមផ្លូវ ហើយមានផ្ទះសម្បែងខ្លះបិទទ្វារទុកចោលតែម្តង។
យោធិនពិការជើងឆ្វេងម្នាក់ លោក កុយ សុផា មានប្រសាសន៍ថា ដីកសិកម្មទំហំជាង ១ហិកតារដែលផ្តល់ជូនគ្រួសារលោក គឺទទួលបានពិតប្រាកដតែកន្លះហិកតារប៉ុណ្ណោះ ពីព្រោះជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងពលរដ្ឋមួយក្រុមទៀត។ បុរសជនពិការរូបនេះមិនប្រាថ្នាចង់បានដីរាប់សិបហិកតារដូចក្រុមអ្នកមានប្រាក់ និងអ្នកមានអំណាចមួយចំនួនទេ ប៉ុន្តែលោកចង់បានតែដីចម្ការគ្រប់តាមទំហំដែលរដ្ឋផ្តល់ជូន ទុកគ្រាន់ដាំដំណាំចិញ្ចឹមជីវិត៖ «សុំឲ្យគេជួយមើលជនពិការ។ ចង់ឲ្យចែកដីចែកធ្លីហ្នឹងសាជាថ្មី ឲ្យបានសមរម្យស្រណុកចិញ្ចឹមជីវិត»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ អភិបាលខេត្តកំពង់ធំ លោក សុខ លូ មានប្រសាសន៍ថា ករណីនេះជារឿងចាស់ ប៉ុន្តែលោកនឹងបញ្ជូនមន្ត្រីរបស់ខ្លួនចុះពិនិត្យភាពជាក់ស្តែងដើម្បីរកដំណោះស្រាយ។ លោកបន្តថា ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចមិនអាចលក់ដូរបានទេ ប្រសិនបើដីនោះមិនទាន់មានរយៈពេលលើសពី ៥ឆ្នាំ ហើយបើសិនមានករណីនេះកើតឡើង អាជ្ញាធរនឹងដកហូតតែម្តង៖ «និយាយរួមខ្ញុំបានចែកដីជូនបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែស្ថិតិការពិត យើងមិនទាន់ក្តាប់បានអស់។ ប៉ុន្តែខ្ញុំបានចាត់ឲ្យក្រុមការងារដែលមានអភិបាលរងខេត្តមួយរូបដើម្បីពិនិត្យការងារហ្នឹងឡើងវិញ»។
ពលរដ្ឋនៅភូមិសែនសិរីមង្គល អះអាងថា ប្រសិនបើពួកគាត់មានដីកសិកម្មសម្រាប់ធ្វើចម្ការត្រឹមត្រូវ នឹងអាចកាត់បន្ថយបញ្ហាប្រឈមក្នុងជីវភាពរស់នៅ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលស្តីទីអង្គការលីកាដូ (LICADHO) ខេត្តកំពង់ធំ លោក ឈួម រុណ មើលឃើញថា នីតិវិធីដោះស្រាយរបស់អាជ្ញាធរខេត្ត គឺមានភាពយឺតយ៉ាវ និងស្មុគស្មាញច្រើន។ ជាក់ស្តែងការបែងចែកដីកសិកម្មជូនពលរដ្ឋ គឺមិនបានគ្រប់ចំនួន ហើយមានអ្នកភូមិខ្លះបានតែទំហំដីលើក្រដាសមិនអាចចូលអាស្រ័យផលបាន ព្រោះប៉ះពាល់ដីពលរដ្ឋដែលចូលកាន់កាប់មុន ព្រមទាំងប៉ះលើដីរបស់ឈ្មួញ និងអ្នកមានប្រាក់ ជាដើម។ ជាងនេះទៀត ពលរដ្ឋដែលមិនទាន់ទទួលបានដីកសិកម្មសោះ អាជ្ញាធរមិនទាន់បញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់លាស់ ថាតើពួកគេនឹងទទួលបានដីនៅតំបន់ណាប្រាកដ៖ «ជាចំណុចមួយដែលយើងមើលឃើញថាការដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋ គឺមានការយឺតយ៉ាវ។ បើយើងមើលពីក្រុមហ៊ុន តាន បៀន គឺគេបានផលហើយ គេដាំកៅស៊ូបានចៀរជ័រហើយ»។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះស្នើឲ្យអាជ្ញាធរពន្លឿនការដោះស្រាយដីកសិកម្មជូនពលរដ្ឋដែលនៅសេសសល់ និងពលរដ្ឋដែលមានឈ្មោះទទួលបានតែនៅលើក្រដាសឲ្យបានឆាប់រហ័ស។ លោកថាប្រសិនបើអាជ្ញាធរមិនបានយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហានេះ ពលរដ្ឋកាន់តែរងផលប៉ះពាល់ ដូចជាគ្មានដីដាំដំណាំ ហើយត្រូវបង្ខំចិត្តចំណាកស្រុក ចំណែកក្មេងៗនឹងបោះបង់ការសិក្សា ជាដើម៕