មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល អង្គការសង្គមស៊ីវិល វិស័យឯកជន និងជនពិការប្រមាណ ១០០នាក់ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៤ កក្កដា បានជួបជុំគ្នានៅមជ្ឈមណ្ឌលសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ជប៉ុន (CJCC) ដើម្បីពិភាក្សាអំពីបរិស្ថានការងារសម្រាប់ជនពិការ និងផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ។ ជនពិការនៅតែប្រឈមនឹងបញ្ហាជាច្រើនក្នុងការជ្រើសរើសឲ្យចូលបម្រើការងារទាំងក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ និងវិស័យឯកជន។
អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា លោក កែវ បូរេន្ទ្រ ថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលានេះថា នៅពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ ក្រសួងនឹងដាក់ឲ្យដំណើរការរដ្ឋបាលសិទ្ធិជនពិការ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យ តាមដាន និងជំរុញសកម្មភាពការងាររបស់មូលនិធិជនពិការ សំដៅបង្កើនការកៀរគរធនធានដើម្បីជួយដល់ជនពិការ៖ «ក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ និងក្រុមហ៊ុនឯកជនណាដែលមិនអាចទទួលជនពិការធ្វើការនៅកន្លែងរបស់ខ្លួនបានទេ ត្រូវបង់វិភាគទានទៅមូលនិធិជនពិការ»។
លោកបញ្ជាក់ថា តាមការអង្កេតសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច ឆ្នាំ២០១៤ កម្ពុជា មានអត្រាពិការភាពប្រហែល ៤ភាគរយ ឬប្រហែលជាជាងកន្លះលាននាក់ (៥២៤.០០០នាក់) នៃចំនួនប្រជាជនសរុប។ ហើយនៅឆ្នាំ២០១៦ កន្លងទៅ ជនពិការដែលបានចូលបម្រើការងារក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋមានជាង ៣ពាន់នាក់ (៣.៥២៩នាក់) និងឯកជនមានជាង ២ពាន់នាក់ (២.០៧២នាក់) សរុបទាំងរដ្ឋ និងឯកជនមានជាង ៥ពាន់នាក់ (៥.៦០១នាក់)។
តួលេខនេះបង្ហាញថា ប្រហែលជា ១ភាគរយប៉ុណ្ណោះនៃជនពិការដែលមានឱកាសទទួលបានការងារធ្វើ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការជនពិការកម្ពុជា លោក ងិន សៅរ័ត្ន យល់ឃើញថា នេះជាចំនួនទាបនៅឡើយ ដែលទាមទារឲ្យស្ថាប័នរដ្ឋ និងឯកជន ត្រូវអនុវត្តឲ្យបានម៉ឺងម៉ាត់តាមអនុក្រឹត្យរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺស្ថាប័នរដ្ឋដែលមានមន្ត្រីចាប់ពី ៥០នាក់ឡើងទៅ ត្រូវមានជនពិការ ២ភាគរយ និងវិស័យឯកជនដែលមានកម្មករនិយោជិត ១០០នាក់ឡើងទៅ ត្រូវមានជនពិការ ១ភាគរយ។
លោក ងិន សៅរ័ត្ន សង្កេតឃើញថា មានបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនដែលនៅតែជាឧបសគ្គសម្រាប់ជនពិការ ក្នុងការទទួលបានឱកាសការងារសមស្រប។ នោះ គឺជាបញ្ហាសមត្ថភាពការងាររបស់ជនពិការខ្លួនឯង កង្វះការផ្តល់ឱកាសពីវិស័យឯកជន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៃកន្លែងការងារមិនអំណោយផលសម្រាប់ជនពិការ៖ «ជនពិការអាចធ្វើការងារបាន ក៏ដោយសារគាត់មានឱកាសគ្រប់គ្រាន់ តែការបើកឱកាសក្នុងវិស័យឯកជនហាក់ដូចជានៅមានកម្រិតនៅឡើយ ដោយសារវិស័យឯកជនមានរាប់ម៉ឺននាក់ មានតែ ២ ឬ ៣ស្ថាប័នដែលបានផ្តល់ឱកាសដល់ជនពិការ។ ដូច្នេះ យើងទាមទារឲ្យមានការគោរពអនុក្រឹត្យឲ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរពីវិស័យឯកជន ហើយរដ្ឋយើងធ្វើយ៉ាងម៉េចត្រូវតែបំពេញឲ្យបាន ២ភាគរយ ជាគំរូដល់ស្ថាប័នឯកជន»។
ជនពិការម្នាក់រស់នៅរាជធានីភ្នំពេញមានប្រសាសន៍ថា កញ្ញាធ្លាប់ស្វែងរកការងារធ្វើនៅក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយ ក៏ប៉ុន្តែមិនត្រូវបានគេផ្ដល់ឱកាសឲ្យធ្វើការនោះទេ ដោយសារនិយោជកឃើញកញ្ញាជាជនពិការ និងគិតថាមិនមានសមត្ថភាពធ្វើការ។ កញ្ញាបញ្ជាក់ថា មិនចង់ឃើញជនពិការដទៃទៀតត្រូវរើសអើងបែបនេះឡើយ ហើយកញ្ញាស្នើឲ្យស្ថាប័នរដ្ឋ និងវិស័យឯកជន ផ្ដល់ឱកាសស្មើគ្នាដល់ជនពិការដូចមនុស្សធម្មតាដែរ៖ «ខ្ញុំទៅលក់ដូរនៅតាមរោងចក្រ។ ខ្ញុំឃើញជនពិការជើង គេទទួលឲ្យធ្វើការ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាសប្បាយចិត្តដែលគេលើកទឹកចិត្ត យកអ្នកពិការធ្វើការ។ អ្នកពិការមានសមត្ថភាពធ្វើការដូចអ្នកដទៃដែរ»។
បើទោះបីជាស្ថាប័នឯកជនជាច្រើនហាក់មើលរំលងជនពិការក្តី ក៏មានស្ថាប័នមួយចំនួនបានផ្តល់ឱកាសដល់ជនពិការដែរ ដោយសារពួកគេអាណិតអាសូរដល់ជនពិការ និងមើលឃើញពីសមត្ថភាពពិតរបស់ជនពិការ។
ប្រធានផ្នែកជ្រើសរើសបុគ្គលិកនៃធនាគារអេស៊ីលីដា (Acleda) លោក រស់ សេរីសោភា ថ្លែងថា ការជ្រើសរើសបុគ្គលិកឲ្យចូលបម្រើការក្នុងគ្រឹះស្ថានរបស់លោក គឺអាស្រ័យលើកត្តាសមត្ថភាព មិនមានការរើសអើងជនពិការនោះទេ។ លោកថា ជាង ១០ភាគរយនៃបុគ្គលិករបស់ធនាគារអេស៊ីលីដា គឺជាជនពិការ ហើយពួកគេមានសមត្ថភាព និងជំនាញការងារដូចមនុស្សមិនពិការដែរ៖ «ការធ្វើតេស្ដប្រឡង គឺយើងប្រឡងពាក់ព័ន្ធនឹងវិញ្ញាសាចំណេះដឹង អ៊ីចឹងពាក់ព័ន្ធនឹងពិការភាពនេះ គឺយើងអត់មាននិយាយទេ»។
ចំណែកឯអ្នកស្រី អ៊ុង វណ្ណា ដែលជាប្រធានសិប្បកម្មមួយឈ្មោះ វ៉ត-ម្រុំខ្មែរធម្មជាតិ វិញ បញ្ជាក់ថា ក្នុងចំណោមបុគ្គលិកទាំង ៣០នាក់នៃសិប្បកម្មរបស់អ្នកស្រី មាន ៦នាក់គឺជាជនពិការ។ មូលហេតុដែលអ្នកស្រីផ្តល់ឱកាសច្រើនដល់ជនពិការនេះ គឺដោយសារអ្នកស្រីមានកូនប្រុសម្នាក់ជាជនពិការ ដូច្នេះអ្នកស្រីយល់ពីស្ថានភាពពិតរបស់ជនពិការ៖ «ជាសំណូមពរ ខ្ញុំក៏ស្នើ និងទទូចដល់សិប្បកម្ម និងមុខរបរឯកជនទាំងអស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលលោកមានលទ្ធភាពជួយផ្តល់ការងារដល់ជនពិការ សូមមេត្តាសហការគ្នាជួយ»។
អង្គការជនពិការកម្ពុជា រកឃើញថា ជនពិការដែលប្រឈមខ្លាំងជាងគេក្នុងការទទួលបានឱកាសការងារសមរម្យមាន ៣ប្រភេទ គឺជនពិការភ្នែកទាំងសងខាង ជនពិការគថ្លង់ និងជនពិការផ្នែកសតិស្មារតី។ អង្គការមួយនេះអំពាវនាវឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលឲ្យបានទូលំទូលាយដល់ក្រុមជនពិការទាំងនេះតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីឲ្យពួកគាត់មានឱកាសផ្លាស់ប្ដូរជីវិតតាមរយៈចំណេះដឹង និងជំនាញដែលខ្លួនមាន៕