កូនប្រុសសកម្មជនការពារព្រៃឈើ លោក ឈុត វុទ្ធី ដែលត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់កាលពីឆ្នាំ២០១២ និងជាប្រធានអង្គការការពារធនធានធម្មជាតិ សង្កេតឃើញថា ប្រជាសហគមន៍ការពារព្រៃឈើនៅតំបន់ព្រៃឡង់ ក្នុងខេត្តកំពង់ធំ មានភាពរឹងមាំ ប៉ុន្តែនៅតំបន់ផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅមិនទាន់រឹងមាំនៅឡើយ។ លោកប្ដេជ្ញាថា នឹងជួយជ្រោមជ្រែងប្រជាសហគមន៍ឱ្យកាន់តែរឹងមាំ និងរួមគ្នាការពារព្រៃឈើនៅសេសសល់ដើម្បីឱ្យសម្រេចបានតាមគោលបំណងរបស់ឪពុក ដោយចង់ឃើញព្រៃឈើនៅប្រទេសកម្ពុជា គង់វង្សសម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ។
កូនប្រុសលោក ឈុត វុទ្ធី និងជាប្រធានអង្គការការពារធនធានធម្មជាតិ លោក ឈើយ ឧត្តមរស្មី សង្កេតឃើញថា ប្រជាសហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ នៅខេត្តកំពង់ធំ មានសាមគ្គីភាពល្អ ហើយសកម្មចំពោះកិច្ចការពារធនធានធម្មជាតិនៅតំបន់ពួកគេរស់នៅ បើទោះបីជាបាត់បង់រូបលោក ឈុត វុទ្ធី ក្តី។ មិនតែប៉ុណ្ណោះលោកសង្កេតឃើញថា ប្រជាសហគមន៍នៅតែទទួលរាក់ទាក់ចំពោះលោក បើទោះបីជាកន្លងមកឪពុករបស់លោកជាអ្នកធ្វើការងារជិតស្និទ្ធជាមួយពួកគាត់ក៏ដោយ។
ប្រធានអង្គការការពារធនធានធម្មជាតិ រូបនេះ មានប្រសាសន៍ថា បេសកកម្មរបស់ឪពុកលោកនៅមិនទាន់បានសម្រេចតាមគោលបំណងឡើយ។ លោកថា ឪពុករបស់ខ្លួនគឺចង់ឃើញការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ត្រូវបានបញ្ចប់ ហើយព្រៃឈើនៅប្រទេសកម្ពុជា អាចគង់វង្សសម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ។ បេសកកម្មទាំងនេះ លោកប្ដេជ្ញាថា ចូលរួមជាមួយសហគមន៍ដើម្បីបន្តការងារជាមួយទាំងឡាយសម្រាប់ជាផលប្រយោជន៍រួមរបស់ពួកគាត់នៅតាមមូលដ្ឋាន និងប្រជាជាតិទាំងមូល។
លោកអះអាងថា បទល្មើសកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើកើតមានស្ទើរគ្រប់ទីកន្លែងដោយមានក្រុមអ្នកមានអំណាច មន្ត្រី ឧកញ៉ា ពិសេសកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលផ្ដល់ថវិកាដល់ឈ្មួញតូចតាចជួលពលរដ្ឋចូលទៅកាប់ឈើ ឬនៅពីក្រោយខ្នងឈ្មួញទាំងនោះ៖ «យើងសោកស្ដាយនៅពេលឃើញឈើដែលត្រូវបានគេកាប់បំផ្លាញនេះ។ អ៊ីចឹងហើយ យើងចង់បញ្ឈប់រាល់ការកាប់បំផ្លាញហ្នឹង»។
ក្នុងឱកាសចូលរួមដាំកូនឈើ និងចុះល្បាតព្រៃសហគមន៍ក្បាលខ្លា ជាទ្រនាប់តំបន់ព្រៃឡង់ នៅស្រុកសណ្ដាន់ ខេត្តកំពង់ធំ កាលពីថ្ងៃទី៥ កក្កដា ដែលរៀបចំឡើងដោយអង្គការស្ពានសន្តិភាព លោក ឈើយ ឧត្តមរស្មី សង្កេតឃើញថា ប្រជាសហគមន៍មួយនេះ និងសហគមន៍នៅជុំវិញតំបន់ព្រៃឡង់ មានភាព រឹងមាំ និងសាមគ្គីគ្នាបានល្អ។ លោកថា ការងារបន្តនឹងពង្រឹងដល់សហគមន៍នៅតំបន់ផ្សេងទៀត ដូចជានៅតំបន់ភ្នំឱរ៉ាល់ តំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ តំបន់អារ៉ែង ជាដើម។ សកម្មភាពចូលរួមជាមួយពួកគាត់ ដូចជាបង្កើនចំណេះដឹងផ្នែកច្បាប់ និងស្មារតី ហើយអ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះទៀត គឺសកម្មភាពចុះល្បាតព្រៃជាមួយពួកគាត់តែម្ដង៖ «យើងនៅខ្វះខាត ដូចជានៅតំបន់ឱរ៉ាល់ នៅជួរភ្នំក្រវាញ។ យើងនឹងមកបំប៉នបន្ថែមទៀតនៅសហគមន៍ព្រៃឡង់ ដែលមាននៅខេត្តក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង និងព្រះវិហារ។ យើងមកចុះបំប៉នបន្ថែមទៀត នឹងចុះធ្វើការឱ្យបានញឹកញាប់ដូចកាលឪពុកខ្ញុំនៅ»។
កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦ រាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចដាក់តំបន់ព្រៃឡង់ ជាតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃមានផ្ទៃដីជាង ៤៣ម៉ឺនហិកតារ (៤៣១.៦៨៣) គ្របដណ្ដប់លើខេត្តចំនួន៤ រួមមានខេត្តព្រះវិហារ ខេត្តកំពង់ធំ ក្រចេះ និងខេត្តស្ទឹងត្រែង ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ដែលមានកាតព្វកិច្ចធានាគាំពារបរិស្ថាន ការអភិរក្សជីវចម្រុះ និងកិច្ចការពារធម្មជាតិក្នុងតំបន់មួយនេះ ហើយត្រូវសហការជាមួយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ។ បន្ថែមពីនេះ កាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៦ រាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបង្កើតគណៈកម្មាធិការជាតិទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើនៅភូមិភាគឦសាន និងក្រោយមកពង្រីកវិសាលភាពនៅទូទាំងប្រទេស។
ប្រធានអង្គការការពារធនធានធម្មជាតិដដែល មើលឃើញថា សកម្មភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលចំពោះកិច្ចការពារព្រៃឈើ គឺមានចំណុចខ្លះអាចទទួលយកបាន ប៉ុន្តែការងារខ្លះទៀត គឺមិនមានប្រសិទ្ធភាពទេ ដូចជាករណីបទល្មើសនៅតែកើតមាន ហើយឈ្មួញឈើធំៗ មិនត្រូវបានចាប់ខ្លួនយកមកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់ឡើយ។
ប្រធានគណៈកម្មការព្រៃសហគមន៍ក្បាលខ្លា នៅស្រុកសណ្ដាន់ លោក វង់ សាន រីករាយចំពោះកិច្ចសហការជាមួយអង្គការដៃគូ ព្រមទាំងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីចូលរួមការពារ និងស្តារឡើងវិញនូវគម្របព្រៃឈើនៅប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសនៅតំបន់ដែលពួកគាត់រស់នៅ ពីព្រោះលោកថា ព្រៃឈើគឺប្រៀបបានទៅនឹងឆ្នាំងបាយរបស់ពួកគាត់៖ «ខ្ញុំគិតឃើញថា ព្រៃឈើគឺជាឆ្នាំងបាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋហើយ គឺគាត់អាចរកបានអនុផលពីព្រៃឈើ»។
ការងារជាអ្នកការពារធនធានធម្មជាតិគឺមានបញ្ហាប្រឈមជាច្រើន ដូចជាការគំរាមកំហែងពីសំណាក់ក្រុមជនល្មើស អាជ្ញាធរ កងកម្លាំងដែលពាក់ព័ន្ធបទល្មើស ព្រមទាំងមានករណីបាញ់សម្លាប់ផង។ ជាក់ស្ដែងករណីអតីតប្រធានអង្គការការពារធនធានធម្មជាតិ លោក ឈុត វុទ្ធី ដែលត្រូវបានសន្តិសុខការពារដីឱ្យក្រុមហ៊ុនមួយនៅខេត្តកោះកុង បាញ់សម្លាប់កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១២ ហើយបច្ចុប្បន្នយុត្តិធម៌នៅតែមិនទាន់មានសម្រាប់គ្រួសារគាត់នៅឡើយ។
បណ្ដាញស្នូលការពារព្រៃឡង់ ខេត្តកំពង់ធំ លោក ហឿន សុភាព មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងរយៈជាង ១០ឆ្នាំ ដែលលោកបានចូលរួមការងារសង្គមមួយនេះ លោកនិងប្រជាសហគមន៍ផ្សេងទៀតធ្លាប់រងការគំរាមកំហែង ការកោះហៅពីសំណាក់អាជ្ញាធរ និងតុលាការព្រមទាំងការទិញទឹកចិត្តឱ្យបញ្ឈប់សកម្មភាពការពារព្រៃឈើ ជាថ្នូរនឹងថវិកាមួយចំនួន។ លោកអះអាងថា បើទោះបីជាមានបញ្ហាប្រឈមបែបនេះក្ដី ប៉ុន្តែពួកគាត់នៅតែបន្តការងារមួយនេះ ដើម្បីចូលរួមចំណែកជួយដល់ជនក្រីក្រ និងជួយជនរងគ្រោះ ដោយសារបាត់បង់មុខរបរប្រពៃណី និងបាត់បង់ព្រៃឈើនៅតំបន់ពួកគាត់រស់នៅ៖ «យើងនៅតែធ្វើការងារនេះបន្តទៀត ដើម្បីជួយជាតិមាតុភូមិ ជួយពលរដ្ឋខ្លួនឯង ជួយដែលបាត់បង់ធនធានមួយចំនួនដូចជាដើមច្បោះ ធនធានមួយចំនួនដែលធ្លាប់តែដកហូត»។
បច្ចុប្បន្ន គ្មានរបាយការណ៍ណាមួយបង្ហាញឱ្យបានជាក់លាក់ ថាតើទំហំព្រៃឈើនៅប្រទេសកម្ពុជា នៅសល់ប៉ុន្មានភាគរយពិតប្រាកដទេ។ តែយ៉ាងនេះក្ដី មន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលធ្លាប់បញ្ជាក់ថា ផ្ទៃដីព្រៃឈើនៅទូទាំងប្រទេសគឺនៅសល់ប្រមាណ ៦០ភាគរយ ប៉ុន្តែសង្គមស៊ីវិលធ្វើការងារលើវិស័យនេះ ប៉ាន់ប្រមាណថា នៅសល់ប្រហែលមិនដល់ ៣០ភាគរយផង។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការស្ពានសន្តិភាព លោក ស៊ុម ច័ន្ទមុនី មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី៥ កក្កដា ថា ខាងលោកប្ដេជ្ញាចូលរួមជាមួយប្រជាសហគមន៍ និងសហការជាមួយអង្គការដៃគូដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់ប្រជាពលរដ្ឋ តាមរយៈជួយជាសម្ភារៈ កម្លាំង ឬថវិកាក្ដី ចំពោះសកម្មភាពចុះល្បាតព្រៃរបស់ពួកគាត់។ ជាងនេះទៀត លោកនឹងបន្តសហការជាមួយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធចំពោះការងារការពារ និងស្តារឡើងវិញនូវគម្របព្រៃឈើនៅប្រទេសកម្ពុជា៕