គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន អំពាវនាវឲ្យគណបក្សនយោបាយដែលទទួលបានជ័យជំនះក្នុងតំណែងមេឃុំ ចៅសង្កាត់ ណែនាំទៅសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ របស់ខ្លួនឲ្យធ្វើជាអ្នកសម្របសម្រួលក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិដោយខ្លួនឯង។ ការអំពាវនាវនេះ ដោយសារបក្សទើបបង្កើតថ្មីមួយនេះ មើលឃើញថា មេភូមិភាគច្រើនមិនបានបំពេញតួនាទីបម្រើពលរដ្ឋឡើយក្នុងពេលកន្លងមក។
បើទោះជាដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជា មិនមានច្បាប់បោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិក្តី ក៏គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាននៅតែយល់ថា គណបក្សនយោបាយដែលឈ្នះមុខតំណែងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ នៅតែអាចបង្កើតឲ្យមានការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិដោយផ្ទាល់ពីពលរដ្ឋ តាមរយៈការសម្របសម្រួលរបស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់។
គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន ដែលទើបតែត្រូវបានបង្កើតឡើង និងចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នៅអាណត្តិទី៤នេះ មើលឃើញថា រយៈពេល ៣អាណត្តិមកហើយ ដែលមេភូមិត្រូវបានជ្រើសរើសដោយក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ដើម្បីឲ្យជួយការងាររបស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់។ ប៉ុន្តែដោយសារកន្លងមកមេភូមិភាគច្រើនត្រូវបានគេមើលឃើញថា មិនបានបំពេញតួនាទីដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ពលរដ្ឋមូលដ្ឋានឡើយ ផ្ទុយទៅវិញ បែរជាដើរតាមដានពលរដ្ឋបម្រើការងាររើសអើងនិន្នាការនយោបាយ និងគំរាមកំហែង ឬបំភិតបំភ័យពលរដ្ឋក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនទៅវិញ។
គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានយល់ថា ចំណុចអវិជ្ជមានរបស់មេភូមិទាំងអស់នេះ បានបណ្ដាលឲ្យកើតមានឡើងនូវបញ្ហាសង្គមមួយចំនួន ដូចជាពលរដ្ឋមានការភ័យខ្លាចពលរដ្ឋឈ្លោះគ្នាដោយសារនិន្នាការនយោបាយ មិនមានការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការអភិវឌ្ឍមូលដ្ឋាន ឬធ្វើឲ្យការអភិវឌ្ឍនៅមូលដ្ឋានមានការយឺតយ៉ាវជាដើម។
គោលនយោបាយមួយក្នុងចំណោមគោលនយោបាយផ្សេងទៀតសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍមូលដ្ឋានរបស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លើកឡើងថា អ្នកភូមិជាអ្នកជ្រើសរើសមេភូមិដោយផ្ទាល់តាមរយៈការបោះឆ្នោត។
គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន ក៏អំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋគួរទាមទារទៅគណបក្សនយោបាយ ទទួលជ័យជំនះតំណែងមេឃុំ ចៅសង្កាត់ទាំងអស់ផ្ដល់ឱកាស ឬសិទ្ធិសេរីភាពដល់ពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោត បោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិដោយខ្លួនឯង។
អគ្គលេខាធិការគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក សាម អ៊ីម មានប្រសាសន៍ថា បើទោះជាគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានមិនទទួលបានជ័យជំនះតំណែងជាមេឃុំ ចៅសង្កាត់ក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ គណបក្សលោកនៅតែតស៊ូមតិឲ្យអ្នកភូមិបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់។
លោក សាម អ៊ីម យល់ថា ការបង្កើតឲ្យមានការបោះឆ្នោតដូចនេះ មិនបង្កឲ្យមានភាពស្មុគស្មាញនោះទេ៖ «រឿងនេះយើងបានធ្វើនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ហើយ វាអត់មានអីស្មុគស្មាញ ហើយយើងធ្លាប់ធ្វើការងារអង្គការអី យើងបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានគណៈកម្មការក្រុមសន្សំ ប្រធានគណៈកម្មការសហគមន៍អភិវឌ្ឍកសិកម្ម វាជារឿងមួយស្រួលធ្វើ អ៊ីចឹងវាមិនមែនជារឿងអីស្មុគស្មាញធំដុំ មិនចាំបាច់ជាការងារដល់ គ.ជ.ប អ្នកចាត់ចែង គឺក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ចាត់ចែងបានហើយ»។
ប្រទេសកម្ពុជា មានឃុំ-សង្កាត់ សរុបចំនួន ១.៦៤៦ និងចែកចេញជា ១៤.៣៦៤ភូមិ។ កន្លងទៅមេភូមិត្រូវបានជ្រើសរើសដោយក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ រួចទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ទោះជាយ៉ាងណា ខុសពីមេឃុំ ចៅសង្កាត់ អភិបាលស្រុក ខណ្ឌ ខេត្ត រាជធានី សមាជិករដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភាដែលមានកំណត់អាណត្តិ មេភូមិមិនមានអាណត្តិឡើយ គឺអាចបំពេញការងាររហូតដល់បាត់បង់សមត្ថភាពការងារ។
ឆ្លើយតបចំពោះការអំពាវនាវរបស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាមិនមានច្បាប់សម្រាប់បោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិឡើយ។ ម្យ៉ាងការគ្រប់រដ្ឋបាលរបស់កម្ពុជា ត្រូវបានបែងចែកពីថ្នាក់រាជធានី ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ ឃុំ សង្កាត់ ប៉ុណ្ណោះ។
លោក សុខ ឥសាន មិនអត្ថាធិប្បាយថា តើការអំពាវនាវរបស់បក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាននេះល្អ ឬយ៉ាងណានោះទេ ប៉ុន្តែលោកថា ដើម្បីបង្កើតឲ្យមានច្បាប់បោះឆ្នោតមេភូមិ វាទាមទារឲ្យមានការសិក្សាល្អិតល្អន់ដោយក្រសួងជំនាញ៖ «វាពិបាកដែរ យើងផ្អែកតាមសំណូមពរភាគច្រើន មតិភាគច្រើននៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ វាត្រូវមានមតិភាគច្រើនយើងធ្វើការបូកសរុប ហើយយើងសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីចំណុចខ្លាំងចំណុចខ្សោយបានយើងតុបតែងជាខ្លឹមសារនៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះបាន»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យឹម សុវណ្ណ ថ្លែងថា បក្សប្រឆាំងកំពុងរវល់ធ្វើកិច្ចការបណ្ដុះបណ្ដាលមេឃុំ ចៅសង្កាត់ និងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ជាប់ឆ្នោត ហើយមិនទាន់បានគិតដល់រឿងបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិឡើយ។ ទោះជាយ៉ាងណាលោកថា បើមេភូមិណាមិនធ្វើការបម្រើពលរដ្ឋនោះទេ វាត្រូវតែមានការផ្លាស់ប្ដូរ៖ «ប្រសិនជាមេភូមិណាដែលមិនធ្វើការបម្រើរាស្ត្រ យើងត្រូវតែផ្លាស់ប្ដូរមេឃុំដែលធ្វើការបម្រើបក្ស មេឃុំដែលជ្រុលនិយម គិតគូរតែការងារបក្ស ហើយមេភូមិអត់គោរពទៅតាមការស្នើសុំឲ្យជួយមេឃុំ បើសិនជាមេភូមិអ៊ីចឹង យើងត្រូវតែផ្លាស់ប្ដូររហើយ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ ថ្លែងថា ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ជាអ្នករើសមេភូមិ រួចមេភូមិនោះទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ តែលោកថា នៅពេលដែលក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ចង់ដកមេភូមិណាមួយ ក៏ត្រូវផ្ញើកំណត់ហេតុឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ពិនិត្យមើលជាមុនថា តើមានហេតុផលសមរម្យត្រូវដក ឬមិនត្រូវដក។
លោកថា គេអាចដកមេភូមិបានលុះណាតែមានករណីឈឺធ្ងន់ធ្ងរ មរណភាព ឬមេភូមិនោះប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់ និងមានការតវ៉ាពីពលរដ្ឋ។ ចំពោះការអំពាវនាវឲ្យបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិវិញ លោក ខៀវ សុភ័គ ថា រង់ចាំដល់ពេលគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានជាប់ឆ្នោត ចាំធ្វើខ្លួនឯងទៅ ដោយសារលោកថា បច្ចុប្បន្នកម្ពុជា មិនមានច្បាប់បោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេភូមិនោះទេ៖ «ពេលដែលគាត់ឃោសនាបោះឆ្នោតក៏គាត់ប្រកាសគោលការណ៍អ៊ីចឹងដែរ សុំឲ្យគាត់បោះឆ្នោតឈ្នះទៅចង់ធ្វើម៉េចក៏ធ្វើចុះ ឲ្យតែប្រជាពលរដ្ឋទុកចិត្តបោះឆ្នោតឲ្យគាត់កាន់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ឬរដ្ឋាភិបាលគាត់ធ្វើអីក៏បានដែរ»។
ក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ អាណត្តិទី៤ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប្រកាសថា ទទួលបានតំណែងមេឃុំ ចៅសង្កាត់ ចំនួនជាង ១.១៥០ និងទទួលបានអាសនៈក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ប្រមាណ ៦.៥០០ ខណៈដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រកាសថា ខ្លួនទទួលបានតំណែងមេឃុំ ចៅសង្កាត់ ប្រមាណ ៥០០ និងអាសនៈក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ជាង ១ពាន់។ បើនិយាយពីសំឡេងគាំទ្រវិញ បន្ទប់ស្ថានការណ៍ដែលបង្កើតឡើងសម្រាប់ឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតបង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រចំនួន ៤៨ភាគរយ ក្នុងពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបាន ៤៥ភាគរយ៕