មន្ត្រីរាជការ ព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋនៅរាជធានីភ្នំពេញប្រមាណ ១.០០០នាក់ នាំគ្នាប្រារព្ធទិវាចងចាំថ្ងៃ២០ ឧសភា ដើម្បីរំឭកដល់អ្នកស្លាប់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ពិធីនេះ ត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើនៅមជ្ឈមណ្ឌលប្រល័យពូជសាសន៍ជើងឯក រាជធានីភ្នំពេញ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៨ ឧសភា។
អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស មានប្រសាសន៍ថា ការប្រារព្ធទិវាចងចាំនេះ គឺជាការរំឭកអំពីប្រវត្តិសោកនាដកម្ម ដែលពលរដ្ឋខ្មែរធ្លាប់បានឆ្លងកាត់សង្គ្រាម និងរបបប្រល័យពូជសាសន៍៖ «សម្រាប់ឲ្យកូនខ្មែរយើងជំនាន់ក្រោយ ត្រូវគិតថាប្រវត្តិសាស្ត្រវាបានផ្ដល់នូវទុក្ខវេទនា ធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិខ្ទេចខ្ទាំ និងទទួលរងគ្រោះមហន្តរាយធ្ងន់ធ្ងរណាស់មិនធ្លាប់មានទេ។ ការចងចាំនេះ គឺសំដៅឲ្យយើងខិតខំនាំគ្នាទប់ស្កាត់របបអតីតកាលទាំងឡាយនោះ កុំឲ្យវិលត្រឡប់មកវិញ»។
មន្ត្រីនៃមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ រាជធានីភ្នំពេញ លោក ម៉ន ចានដេត ថ្លែងថា ពិធីនេះជួយកាត់បន្ថយគំនុំ៖ «ជួនកាលអ្នកដែលលាចាកលោកនេះទៅ មិនសន្មតថាពួកគាត់ហ្នឹងអស់គំនុំទេ។ គាត់នៅមានគំនុំទាំងអស់។ អ៊ីចឹងហើយ យើងធ្វើបុណ្យថ្ងៃនេះ ឲ្យពួកគាត់ហ្នឹងមានអារម្មណ៍ស្ងប់»។
ទិវាចងចាំថ្ងៃទី២០ ឧសភា គឺជាថ្ងៃដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប្រារព្ធធ្វើជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដែលមានឈ្មោះដើមថា ទិវាចងកំហឹង។ ដោយឡែកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ យកថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ជាថ្ងៃរំឭកដល់អ្នកស្លាប់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។
ទិវានេះ ត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើរយៈពេល ២ថ្ងៃ មុនថ្ងៃកំណត់ ដោយសារតែនៅថ្ងៃទី២០ ឧសភា ខាងមុខនេះ ចំថ្ងៃដែលគណបក្សនយោបាយនានាចាប់ផ្ដើមហែក្បួនឃោសនាសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៤។
មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមដែលនៅរស់រានមានជីវិតពីររូប គឺជនជាប់ចោទ នួន ជា អាយុ ៩១ឆ្នាំ និងជនជាប់ចោទ ខៀវ សំផន អាយុ ៨៦ឆ្នាំ ត្រូវបានតុលាការនាំមកផ្ដន្ទាទោស ចំពោះសោកនាដកម្មក្នុងរបបនោះ។
ស្របគ្នានឹងការប្រារព្ធទិវាចងចាំនេះ មន្ត្រីនាំពាក្យនៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម លោក នេត្រ ភក្ដ្រា ថ្លែងថា នៅថ្ងៃទី១៨ ឧសភា គ្រប់ភាគីនៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២ វគ្គ២ បានដាក់សារណារបស់ខ្លួនទៅអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងរួចហើយ សម្រាប់ការពិភាក្សាដេញដោលបិទបញ្ចប់សំណុំរឿងនេះ នៅក្នុងខែមិថុនា ខាងមុខ៖ «ក្នុងសារណាបញ្ចប់កិច្ចពិភាក្សាដេញដោលនេះ គឺសម្រាប់សហព្រះរាជអាជ្ញានៃអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា បានស្នើសុំឲ្យអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង សម្រេចផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតចំពោះជនជាប់ចោទ នួន ជា និង ខៀវ សំផន ក៏ប៉ុន្តែមេធាវីតំណាងឲ្យជនជាប់ចោទទាំង នួន ជា និង ខៀវ សំផន បានស្នើសុំឲ្យអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ទម្លាក់ចោលបទប្រកាន់ប្រឆាំងកូនក្ដីរបស់គាត់ ហើយនិងដោះលែងឲ្យមានសេរីភាព»។
លោកបន្តថា ព្រះរាជអាជ្ញាមានភស្តុតាងដែលបង្ហាញជនជាប់ចោទទាំងពីរ មានតួនាទីសំខាន់បំផុតក្នុងការឃោសនាឲ្យមានឧក្រិដ្ឋកម្ម។ ពួកគាត់ជាអ្នកសេពគប់គ្នាជិតស្និទ្ធបំផុតរបស់ ប៉ុល ពត មេដឹកនាំបក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា។
រីឯក្រុមមេធាវីការពារក្ដីជនជាប់ចោទ នួន ជា និង ខៀវ សំផន លើកឡើងតាមឯកសារដែលលេចធ្លាយថា កូនក្ដីរបស់ខ្លួនមិនមែនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មកើតឡើងទេ ហើយថា វៀតណាម ដែលធ្វើឲ្យខ្មែរក្រហមបរាជ័យក្នុងការកសាងប្រទេសឲ្យទៅជារដ្ឋមួយឯករាជ្យ និងមានវិបុលសុខ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី លោក នេត្រ ភក្ដ្រា បញ្ជាក់ថា សំអាងហេតុនៃការស្នើសុំទាំងនេះ ភាគីទាំងពីរនឹងលើកឡើងលម្អិតនៅក្នុងសវនាការដេញដោលរបស់អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ដើម្បីបិទបញ្ចប់សំណុំរឿងនៅថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា។
ជនជាប់ចោទ នួន ជា និងជនជាប់ចោទ ខៀវ សំផន ត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត ក្នុងសំណុំរឿង ០០២ វគ្គ១ ព្រោះតែសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមរកឃើញថា ពួកគាត់ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ពាក់ព័ន្ធនឹងការជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំ។ បច្ចុប្បន្ននេះ លោក នួន ជា និងលោក ខៀវ សំផន កំពុងប្រឈមនឹងការជំនុំជម្រះក្នុងសំណុំរឿង ០០២ វគ្គ២ ដែលសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម ចោទប្រកាន់ពីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ប្រឆាំងជនជាតិចាម និងជនជាតិវៀតណាម ពាក់ព័ន្ធនឹងសហករណ៍ មន្ទីរសន្តិសុខ ការរៀបការដោយបង្ខំ ការដ្ឋានការងារ ការបោសសម្អាតផ្ទៃក្នុង ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ៕