ពលរដ្ឋដែលមានវិវាទដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃជាមួយក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម រស់នៅឃុំពីរធ្នូ ស្រុកស្នូល ខែត្រក្រចេះ ត្អូញត្អែរពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ កំពុងធ្លាក់ដុនដាប ដោយសារអាជ្ញាធរដុតផ្ទះពួកគេអស់ជាច្រើនខ្នង និងបំផ្លាញផលដំណាំ។ រីឯដីស្រែចម្ការរបស់ពួកគាត់ធ្លាប់កាន់កាប់ និងកាប់រានព្រៃយកដីក៏ត្រូវក្រុមហ៊ុនដកហូត បង្កឲ្យពួកគេគ្មានទីកន្លែងជ្រកកោន។ អ្នកភូមិខ្លះបានរត់គេចខ្លួន និងសម្ងំជ្រកកោននៅផ្ទះបងប្អូនមួយរយៈ ព្រោះខ្លាចអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន។
ការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងសមត្ថកិច្ចប្រដាប់អាវុធរបប លោក ហ៊ុន សែន និងពលរដ្ឋជាង ២រយនាក់ កាលពីថ្ងៃទី០៨ មីនាកន្លងទៅ កំពុងក្លាយជាប្រធានបទក្តៅ ជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ជីវភាពពលរដ្ឋ និងការបំភិតបំភ័យ និងគំរាមចាប់ខ្លួន ពីសំណាក់អាជ្ញាធរមកលើពលរដ្ឋដែលមានវិវាទដីធ្លីនោះ មិនឲ្យងើបមុខតវ៉ាជាថ្មី ជាពិសេស គឺការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពពួកគេមិនឲ្យផ្តល់ព័ត៌មានដល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាដើម។
ពលរដ្ឋដែលគេចផុតពីគ្រាប់កាំភ្លើងក្នុងការបង្ក្រាបដោយហិង្សារបស់សមត្ថកិច្ចថ្លែងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី១២ មីនាថា អ្នកភូមិភាគច្រើនកំពុងខ្វះខាតជីវភាព គ្មានប្រាក់ទិញអង្កបរិភោគ ខណៈស្បៀង និងទ្រព្យសម្បត្តិ ដែលសេសសល់នៅក្នុងផ្ទះ ត្រូវអាជ្ញាធរដុតកម្ទេចចោល។ អ្នកភូមិខ្លះភ័យព្រួយពីសុវត្ថិភាព បានរត់ទៅស្រុកកំណើត ហើយខ្លះទៀតភៀសខ្លួនទៅរស់នៅតំបន់ផ្សេង គេចពីការតាមចាប់ខ្លួនរបស់អាជ្ញាធរ។ លោកថា ផ្ទះរបស់លោកទំហំទទឹង ៥ម៉ែត្រ បណ្តោយ ៧ម៉ែត្រ ប្រក់ស័ង្កសី រនាបក្ដារ និងជញ្ជាំងក្ដារ ត្រូវអាជ្ញាធរដុតកម្ទេចចោលគ្មានសល់។
សំឡេង៖ «ខ្ទេចខ្ទីអស់ហើយ ស្អីក៏មិនសល់ដែរ ខ្ញុំមានដីនៅតាមភូមិខ្ញុំលក់ ផ្ទះខ្ញុំគេដុតចោលអស់ហើយ។ ខ្ញុំសុំផ្ទះបងប្អូនជិតខាងស្គាល់សុំស្នាក់នៅសិន»។
បុរសដដែលបន្ថែមថា លោកបានលក់ដីនៅឯស្រុក បានប្រាក់ជាង ៣ពាន់ដុល្លារបានមកទិញដីនៅតំបន់នោះចំនួន ៤ហិកតារ កាលពីឆ្នាំ ២០១៤ ដើម្បីធ្វើកសិកម្មចិញ្ចឹមជីវិត តែផ្ទុយទៅវិញ ដីរបស់គាត់ត្រូវគេដកហូត រីឯផ្ទះសម្បែងគេដុតកម្ទេចចោល ហើយបច្ចុប្បន្នលោក និងគ្រួសារនៅសល់តែខ្លួនទទេ ចិញ្ចឹមកូន ៣នាក់ទៀត។ រីឯអាជ្ញាធរក៏កំពុងតាមដាន និងឃ្លាំមើលលោកគ្រប់ពេល។
សំឡេង៖ «ខ្ញុំស្នាក់នៅផ្ទះគេ គេឲ្យបាយអង្កហូប។ កូនខ្ញុំ ៣នាក់ យំទារហូប ឃើញកូនគេហូប តែខ្ញុំមិនដឹងរកឲ្យកូនហូបម៉េចបាន។ រកតែស្អីឲ្យកូនហូបមិនបាន ខែនេះរកស៊ីឈ្នួលគេមិនបានទេ ព្រោះខែនេះគេប្រមូលផលអស់ហើយ។ អ្នកខ្លះដើររើសអេតចាយ ធ្លាក់ខ្លួនតែម្ដង និងខ្លះទៀតមានបងប្អូននៅឆ្ងាយ បងប្អូនខលមកទៅលេងចឹង »។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតថ្លែងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ និងសំឡេង ព្រោះខ្លាចអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន ឲ្យដឹងថា ក្រោយពីកើតមានព្រឹត្តិការណ៍ប៉ះទង្គិចគ្នាបានពីរថ្ងៃ លោកឮព័ត៌មានថា អាជ្ញាធរខែត្រនឹងកាត់ឆ្វៀលដីជូនពលរដ្ឋជាង ២រយគ្រួសារ ដើម្បីបម្លែងជាដីសម្បទានសង្គមកិច្ច ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះ ដ្បិតពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់នោះជាង ៤រយគ្រួសារ។ លោកថា ពលរដ្ឋដែលនាំគ្នាទៅតាំងលំនៅតំបន់នោះ ជាបន្តបន្ទាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១០ គឺសុទ្ធសឹងជាពលរដ្ឋក្រីក្រ មកពីខែត្រត្បូងឃ្មុំ កំពង់ចាម និងព្រៃវែងជាដើម។ ពលរដ្ឋមួយចំនួនមានដីកន្លះហិកតារ និងខ្លះមានមួយហិកតារ រហូតដល់ ៤ហិកតារ ដែលជាប្រភេទដីលំនៅឋាន និងដីកសិកម្ម ផ្នែកខ្លះមានដំណាំដំឡូងមី និងស្វាយចន្ទី ជាដើម។ ក៏ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន ផ្ទះជាង ២រយខ្នង និងផលដំណាំ ត្រូវគេដុតចោលគ្មានសល់ បណ្ដាលឲ្យពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារ ធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រខ្លាំងឡើង។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា មូលហេតុពលរដ្ឋសម្រុកមកកាប់ទន្ទ្រានដីធ្វើកសិកម្ម នៅតំបន់នោះ ដោយសារឮលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ប្រកាសថា នឹងចែកដីឲ្យពលរដ្ឋក្រីក្រ ដែលបានទៅកាប់ទន្ទ្រានព្រៃមកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ។
កន្លងទៅ លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ព្រមានដល់មន្ត្រីក្រោមឱវាទ ដែលមិនប្រគល់ដីឲ្យពលរដ្ឋ ដែលបានកាប់ទន្ទ្រានព្រៃយកដីធ្វើចម្ការ ត្រូវប្រញាប់ប្រគល់ដីទាំងនោះឲ្យពលរដ្ឋវិញ។
សំឡេង៖ «បើក្នុងគណបក្ស ខ្ញុំបាននិយាយថា ដីហ្នឹងម៉ែលោកឯងមែន? ម្ដេចក៏មិនចែកឲ្យប្រជាជនទៅ។ និយាយវាពិត ដូចជាហួស ស្រឡាញ់ដីហួស ដីម៉ែ លោកឯងឬស្អី ។ កាលពីមួយពាន់ហិកតារមុន ដល់សួរទៅដីហ្នឹងដីពីណា ដីគេទៅកាប់ទន្ទ្រាន គេមិនទាន់ធ្វើអីទេ។ ចុះម្តេចក៏មិនវាស់ឲ្យគាត់ទៅ ប្រជាជនឯងតើ។ នយោបាយដីធ្លីយើងផ្ដល់ឱកាសធ្វើបែបហ្នឹង។ ខ្ញុំសូមដាស់តៀនសាជាថ្មី ចេញពីខែត្រណា គឺខែត្រនោះត្រូវទទួលខុសត្រូវ»។
ក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីរដ្ឋាភិបាលឈ្មោះចម្ការកៅស៊ូ មេមត់ របស់កូនស្រីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គឺអ្នកស្រី ហ៊ុន ម៉ាណា ទទួលសិទ្ធិវិនិយោគដំណាំឧស្សាហកម្មកៅស៊ូតាំងពីឆ្នាំ២០០៨ លើផ្ទៃដីជិត ១ម៉ឺនហិកតារ (៩.៨៥៥) នៅក្នុងស្រុកស្នួល ខែត្រក្រចេះ រយៈពេល ៥០ឆ្នាំ។ ក៏ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុននេះបានផ្ទេរសិទ្ធិឲ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម កាលពីឆ្នាំ២០១៥។
កាលពីថ្ងៃទី០៨ មីនា ពលរដ្ឋជាង ២រយនាក់ បាននាំគ្នាតវ៉ាបិទផ្លូវជាតិលេខ ៧៦ បំណងស្នើសុំឲ្យអាជ្ញាធរបញ្ឈប់ការឈូសឆាយផ្ទះសម្បែង និងផលដំណាំ តែត្រូវអាជ្ញាធរខែត្រក្រចេះ ភាគច្រើនជាយោធារាប់រយនាក់ ប្រដាប់អាវុធគ្រប់ដៃបានបាញ់រះមកលើពលរដ្ឋ។ ក្រោយពីការបាញ់រះ សាក្សីដែលឃើញព្រឹត្តិការណ៍នោះត្រូវអាជ្ញាធរគំរាម និង រឹតត្បិតមិនឲ្យផ្ដល់ព័ត៌មានទៅប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ ចំណែកសារព័ត៌មានរបស់រដ្ឋាភិបាល បានស្រង់សំដីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធមកផ្សព្វផ្សាយ ក្នុងបំណងលាក់បាំងការពិត និងព្យាយាមការពារអាជ្ញាធរ ដែលបានបង្ក្រាបដោយហិង្សាមកលើពលរដ្ឋ។
របាយការណ៍របស់អាជ្ញាធរឃុំពីរធ្នូបង្ហាញថា ពលរដ្ឋដែលទៅរស់នៅក្នុងបរិវេណដីក្រុមហ៊ុនវៀតណាម មាន ៤១៨គ្រួសារ ក្នុងនោះពលរដ្ឋចំណាកស្រុកប្រហែល ៧០ភាគរយ។ ពលរដ្ឋទាំងនោះមករស់នៅក្រោយពេលដែលក្រុមហ៊ុនវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់ ហើយនៅគ្រាដែលក្រុមហ៊ុន និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធចុះសិក្សាផលប៉ះពាល់ បានកាត់ឆ្វៀលដីជូនពលរដ្ឋរងផលប៉ះពាល់ជាង ២០០ហិកតារ។
អាស៊ីសេរីព្យាយាមទាក់ទងមេឃុំពីរធ្នូ លោក ប៉ឹង វិន ដើម្បីសុំការបំភ្លឺបញ្ហានេះតែទូរស័ព្ទរបស់លោកមិនអាចទាក់ទងបាន។
អភិបាលស្រុកស្នូល លោក គង់ គឹមនី ធ្លាប់ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ក្រោយពីរាជរដ្ឋាភិបាលចេញបទបញ្ជា ០១ អាជ្ញាធរខែត្រក្រចេះ បានទទួលពលរដ្ឋចំណូលស្រុករាប់ពាន់គ្រួសារមករស់នៅ និងបានកាត់ឆ្វៀលដីជាង ៤ម៉ឺនហិកតារ ពីក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចចំនួន ៩ក្រុមហ៊ុន ដើម្បីបម្លែងជាដីសម្បទានសង្គមកិច្ចស្របច្បាប់ជូនពលរដ្ឋក្រីក្រចំណាកស្រុកមករស់នៅខែត្រនេះ។ មកទល់ពេលនេះពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់នោះច្រើនគ្រួសារ ត្រូវបានអាជ្ញាធរស្រុក និងអាជ្ញាធរខែត្រក្រចេះកាត់ឆ្វៀលដីបម្លែងជាដីសម្បទានសង្គមកិច្ចជូនពលរដ្ឋច្រើនគ្រួសារ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ អង្កេតឃើញថា អយុត្តិធម៌សង្គម គឺជាមូលហេតុនាំឲ្យពលរដ្ឋងើបតវ៉ា ដើម្បីទាមទារដំណោះស្រាយ តែពួកគេត្រូវប្រឈមអាជ្ញាធរអនុវត្តច្បាប់ បង្កឲ្យពួកគាត់រងគ្រោះទ្វេដង។ លោកថា ចំនួនពលរដ្ឋជួបរឿងអយុត្តិធម៌កាន់តែច្រើន អ្នកដែលប៉ះពាល់ធ្ងន់ជាងគេ គឺមុខមាត់របស់រដ្ឋាភិបាល។ លើសពីនេះ បើទោះបីជា តុលាការឋិតនៅអំណាចឯករាជ្យក្ដី តែការអនុវត្តជាក់ស្ដែងតុលាការមិនបានអនុវត្តតួនាទី ស្របទៅតាមខ្លឹមសារច្បាប់នោះទេ ដែលនាំឲ្យពលរដ្ឋជួបរឿងអយុត្តិធម៌កាន់តែច្រើន ហើយបន្ទុកភាពក្រីក្រក៏កើនឡើងតាមហ្នឹងដែរ។
សំឡេង៖ «ការអនុវត្តជាក់ស្ដែងតុលាការមិនបានអនុវត្តតួនាទីស្របតាមច្បាប់ទេ ធ្វើឲ្យអយុត្តិធម៌សង្គមអាចកើតឡើង។ បើអ៊ីចឹងវិលមកវិញ ដំណោះស្រាយ គឺមានតែស្ថាប័ននីមួយត្រូវអនុវត្តតួនាទីទៅតាមអ្វីដែលច្បាប់បានចែង »។
មុនឆ្នាំ ២០០៥ នៅគ្រាដែលមិនទាន់មានវត្តមានក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចចម្ការកៅស៊ូមេមត់ ដីនៅតំបន់នោះជាដែនជម្រកសត្វព្រៃ សំបូរដោយព្រៃស្រោងរាប់ម៉ឺនហិកតារ ផ្ដល់ម្លប់បៃតងត្រជាក់។ ប៉ុន្តែក្រោយពីរបបលោក ហ៊ុន សែន វិនិយោគដីនៅព្រៃតំបន់នោះឲ្យកូនស្រីរបស់ខ្លួន គឺអ្នកស្រី ហ៊ុន ម៉ាណា សកម្មភាពកាប់ឈើធ្វើអាជីវកម្មបានផុសឡើងពេញទំហឹង ហើយឈើមួយចំនួនត្រូវគេនាំទៅលក់នៅប្រទេសវៀតណាម រហូតដល់ឆ្នាំ ២០១៥ ព្រៃឈើត្រូវគេកាប់អស់ ទើបវិនិយោគបន្តឲ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាមដាំកៅស៊ូ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។