Clik here to view.
សហគមន៍ដីធ្លី មួយចំនួនបានផ្លាស់ប្ដូរយុទ្ធសាស្ត្រដោយប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) ធ្វើជាទីកន្លែងតស៊ូមតិរបស់ពួកគេ។ ពលរដ្ឋមួយចំនួនបានបង្ហោះរូបថតអ្នកជាប់ឃុំ និងសារទាមទារឲ្យអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល និងតុលាការ ដោះលែងអ្នកស្រី ទេព វន្នី សកម្មជនតំបន់បឹងកក់ និងសកម្មជនអង្គការមាតាធម្មជាតិ ២រូប គឺលោក ហ៊ុន វណ្ណៈ និងលោក ឌឹម គុណឌី ដែលត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនដោយអាជ្ញាធរខេត្តកោះកុង។
សហគមន៍ដែលបានប្រើបណ្ដាញសង្គមទាមទារដោះលែងសកម្មជនដីធ្លីដែលកំពុងជាប់ឃុំដោយសារតែពួកគេគ្មានសិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញក្នុងការជួបជុំសម្ដែងមតិនៅតាមទីសាធារណៈដូចកាលពីពេលកន្លងទៅបានទៀតឡើយ។
ស្ត្រីសហគមន៍បឹងកក់ កញ្ញា សុង ស្រីលាភ ថ្លែងថា ដោយសារស្ថានភាពនយោបាយក្នុងប្រទេសកាន់តែតានតឹងសហគមន៍មិនចេញតវ៉ាបានឡើយពុំនោះទេនឹងរងការបង្ក្រាបធ្ងន់ធ្ងរ។ កញ្ញាបន្តថា គាត់បង្ហោះសារនេះមិនមែនជាយុទ្ធនាការឬជាចលនាអ្វីមួយឡើយ ប៉ុន្តែជាការបង្ហាញនូវឆន្ទៈរបស់ពលរដ្ឋ និងចង់បន្តផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាននេះទៅសាធារណជនកុំឲ្យភ្លេចសកម្មជនដែលកំពុងជាប់ឃុំដោយអយុត្តិធម៌។ ជាងនេះទៅទៀត កញ្ញាស្នើឲ្យតុលាការទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់និងដោះលែង អ្នកស្រី ទេព វន្នី ឲ្យបានចេញមកជួបជុំថែទាំកូនវិញ៖ «អ្វីដែលយើងព្យាយាមផ្សព្វផ្សាយតាមរយៈនេះដោយសារការតស៊ូមតិត្រូវបានរឹតត្បិត សេរីភាពនៃការជួបជុំត្រូវបានរឹតត្បិត ហើយមួយទៀតសង្ឃឹមថារដ្ឋាភិបាលនិងមន្ត្រីដែលពាក់ព័ន្ធករណីអ្នកស្រី ទេព វន្នី គាត់នឹងទទួលបានដឹងលឺតាមរយៈការប្រើប្រាស់តាមប្រព័ន្ធសង្គមហ្វេសប៊ុកដោយសារយើងមើលឃើញថាមួយរយៈកន្លងមកឃើញថាខាងរដ្ឋាភិបាលគាត់ស្វិតស្វាញមែនទែនក្នុងការប្រើប្រាស់តាមរយៈប្រព័ន្ធហ្នឹង។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថានៅពេលដែលគាត់ឃើញសារពួកខ្ញុំគាត់នឹងជួយដោះស្រាយជួយឲ្យពួកគាត់មានសេរីភាពមកវិញកុំឲ្យជួបភាពអយុត្តិធម៌»។
កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចផ្ដន្ទាទោស អ្នកស្រី ទេព វន្នី ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ២ឆ្នាំកន្លះ ពីបទហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស លើសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាលាខណ្ឌដូនពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ ដែលតុលាការចាត់ទុកថាអ្នកស្រីបានដឹកនាំពលរដ្ឋធ្វើបាតុកម្មនិងប្រើហិង្សាក្បែរផ្ទះនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីបានបដិសេធនៅមុខតុលាការថា អ្នកស្រីមិនបានដឹកនាំសហគមន៍ប្រើអំពើហិង្សានោះទេ។ ក្រៅពីជាប់ទោសក្នុងសំណុំរឿងនេះ អ្នកស្រី ទេព វន្នី ក៏ត្រូវបានតុលាការកំពូល បានរក្សាការផ្ដន្ទាទោស ពីបទ “ប្រមាថ” និង “ប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈមានស្ថានទម្ងន់ទោស” ដោយតម្កល់សាលដីការបស់សាលាឧទ្ធរណ៍កន្លងមកទុកជាបានការ កាលពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១៧។ ធាតុផ្សំនៃបទល្មើស និងអង្គហេតុដែលតុលាការចោទប្រកាន់នេះ ដោយយោងលើការតវ៉ាដោយសន្តិវិធីមួយ កាលពីថ្ងៃទី ២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១១។ កាលណោះ ក្រុមស្ត្រីបឹងកក់ បានប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅមុខសាលាក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីទាមទារឲ្យមានដំណោះស្រាយដីធ្លី នៅតំបន់បឹងកក់។
ស្រដៀងគ្នាដែរ សហគមន៍ដីធ្លីថ្មគោល លោកស្រី ច្រាយ នីម ថ្លែងថា លោកស្រីបង្ហោះរូបទាមទារដោះលែងសកម្មជនអង្គការមាតាធម្មជាតិ ២រូប គឺជាចង់បញ្ជាក់ថា ពួកគេពុំមានទោសកំហុសដូចការចោទប្រកាន់របស់តុលាការទេ។ ជាការអំពាវនាវសុំឲ្យទម្លាក់ចោទនូវការចោទប្រកាន់ហើយដោះលែងអ្នកទាំងពីរឲ្យមានសេរីភាពវិញ៖ «ពួកយើងទាំងអស់គ្នាមានការឈឺចាប់ណាស់ មិនមែនតែសហគមន៍ទេដែលឈឺចាប់ មានពលរដ្ឋក្នុងប្រទេសក៏ដូចជាក្រៅប្រទេសដែរឈឺចាប់។ យើងមើលឃើញថាសម្រាប់យុវជនដែលគាត់តែងតែ ជួយសង្គមជាតិបែរជាចោទប្រកាន់លាបពណ៌ទៅលើពួកគាត់ជាក់ស្ដែង បែរជាអាជ្ញាធរតែងតែកាងការពារក្រុមហ៊ុនអ្នកមានលុយមានអំណាចធ្វើអ្វីស្រេចតែចិត្ត។ អ៊ីចឹងកាន់តែធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរឈឺចាប់ចំពោះភាពអយុត្តិធម៌»។
លោក ហ៊ុន វណ្ណៈ និងលោក ឌឹម គុណឌី ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនកាលពីខែកញ្ញា កន្លងទៅ។ ក្រោយពេលពួកគេជិះទូកថតរូបភាព និងវីដេអូកប៉ាល់ដឹកខ្សាច់ស៊ីលីកាពីរគ្រឿងក្នុងលំហសមុទ្រ នៅឃុំព្រែកខ្សាច់ ស្រុកគីរីសាគរ ខេត្តកោះកុង។ ការឃាត់ខ្លួននេះ ធ្វើឡើងមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីអង្គការមាតាធម្មជាតិ បានចេញផ្សាយវីដេអូមួយលាតត្រដាងអំពីរឿងបាត់ខ្សាច់ស៊ីលីកា ជាង ១លានតោន ដែលកម្ពុជា នាំចេញទៅកោះតៃវ៉ាន់ និងបានទាមទារឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក ស៊ុយ សែម ពិចារណាចុះចេញពីតំណែង ដើម្បីជាការទទួលខុសត្រូវ។
ដើមបណ្តឹងក្នុងសំណុំរឿងនេះ គឺក្រុមហ៊ុនតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសកោះកុង ដែលហៅកាត់ថា អេស.អ៊ី.ហ្សិត កោះកុង (SEZ Koh Kong Co., Ltd.) របស់លោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ដែលជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាម្ចាស់បនល្បែងដ៏មានឥទ្ធិពល និងជាអ្នករកស៊ីនាំចេញខ្សាច់នៅខេត្តកោះកុង ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ តុលាការខេត្តកោះកុង បានសម្រេចឃុំខ្លួនសកម្មជនទាំងពីរនាក់ក្នុងពន្ធនាគារជាបណ្ដោះអាសន្នដោយចោទប្រកាន់ចំនួនពីរបទល្មើស គឺទី១ ញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ និងទី២ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិខាងរូបភាពនៃបុគ្គលដែលអាចពន្ធនាគាររហូតដល់ ៣ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែមេធាវីរបស់អ្នកទាំងពីរ អះអាងថាមិនទាន់បានទទួលដំណឹងណាមួយអំពីការបើកសវនាការជំនុំជម្រះរឿងក្តីនេះនៅឡើយ។ ការបន្តឃុំខ្លួនអ្នកទាំងពីរដោយមិនកំណត់ថ្ងៃជំនុំជម្រះលើសពី ៣ខែបែបនេះ គឺជារឿងខុសច្បាប់។
ប្រធានគ្រប់គ្រងការិយាល័យឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត មានមតិថា ការប្រើវិធីបង្ហោះសារទាមទារនៅលើបណ្ដាញសង្គមដើម្បីតស៊ូមតិនេះ ជាមធ្យោបាយអស់ជម្រើស ឬជាជម្រើសចុងក្រោយរបស់ពលរដ្ឋ ដោយសារតែសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការជួបជុំ ការប្រមូលផ្ដុំតវ៉ាដោយសន្តិភាពត្រូវបានរឹតត្បិតនិងតូចចង្អៀត៖ «បានន័យថាគាត់អស់ជម្រើសហើយគាត់ជ្រើសរើសមធ្យោបាយក្នុងការប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមហើយគាត់គិតថាមានប្រយោជន៍សម្រាប់គាត់ព្រោះទាំងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាពលរដ្ឋគាត់ប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមនេះផងដែរ ហើយគាត់ថានេះជាមធ្យោបាយដែលមានសង្ឃឹមសម្រាប់គាត់»។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ(Amnesty International) បានហៅសកម្មជនបរិស្ថានអង្គការមាតាធម្មជាតិ ទាំងពីររូបថា ជាអ្នកទោសមនសិការ និងបានធ្វើយុទ្ធនាការទាមទារឱ្យមានការដោះលែងសកម្មជនអង្គការមាតាធម្មជាតិ ២រូបនេះដែរ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសកម្មជនបរិស្ថានអំពាវនាវឱ្យតុលាការទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់លើសកម្មជនទាំងពីរ និងដោះលែងពួកគេឱ្យមានសេរីភាពវិញ៕