Clik here to view.
ការបកស្រាយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ នៅមានភាពចម្រូងចម្រាសនៅឡើយ រវាងភាគីរដ្ឋាភិបាល និងភាគីពាក់ព័ន្ធនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាល។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអះអាងថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ លែងមានឥទ្ធិពល ហើយព្រោះខ្លឹមសារក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវដាក់បញ្ចូលក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញអស់ហើយ។
ប៉ុន្តែពលរដ្ឋខ្មែរក្រៅប្រទេសនៅទូទាំងសាកលលោក គ្រោងធ្វើបាតុកម្មដើម្បីឲ្យប្រទេសជាហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ជួយអន្តរាគមន៍ ទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យគោរពនូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះឡើងវិញ។
តំណាងពលរដ្ឋខ្មែរនៅអូស្រា្តលី លោក ជា យូហ៊ន អះអាងថា អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលី និងជាអ្នកសម្របសម្រួលកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ជំរុញឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរទៅសុំការអន្តរាគមន៍ពីសហប្រធានកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ គឺរដ្ឋាភិបាលបារាំង និងឥណ្ឌូនេស៊ី ដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពឡើងវិញនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះ។
លោក ជា យូហ៊ន ថ្លែងឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃទី១៩ តុលា ថា លោក និងតំណាងរាស្ត្រសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី បាននាំគ្នាទៅជូប លោក ហ្គារ៉េត អេវ៉ាន (Gareth Evans) ដែលមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ធ្លាប់ចាត់ទុកលោកជាបិតាកម្ពុជាផងនោះថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីសនៅតែមានតម្លៃ ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនអាចរំលោភបាន។ ក៏ប៉ុន្តែដើម្បីឲ្យកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃ២៣ តុលា នេះ មានតម្លៃឡើងវិញនោះ លោក អេវ៉ាន អះអាងថា មានតែប្រទេសជាសហប្រធាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះទេ ដែលអាចជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឈប់រំលោភកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
ការជំរុញរបស់លោក ហ្គារ៉េត អេវ៉ាន ឲ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន គោរពកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនេះ មិនមែនជាលើកទី១ ទេ អតីតអ្នកសម្របសម្រួលឲ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសរូបនេះ ក៏ធ្លាប់អំពាវនាវឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិដាក់គំនាបមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ដែរកន្លងមក។
លោក ហ្ការ៉េត លើកឡើងនៅក្នុងវេទិកាគោលនយោបាយរៀបចំដោយសមាគមគោលនយោបាយអាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិកកាលពីឆ្នាំ២០១៦ ថា សហគមន៍អន្តរជាតិមិនបានធ្វើគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលទេ ចំពោះទំហំនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបន្តអូសបន្លាយជាច្រើនឆ្នាំមកហើយនៅកម្ពុជា។
លោកបញ្ជាក់ថា លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវទទួលខុសត្រូវ ចំពោះការដណ្ដើមយកដីធ្លី ការកាត់បន្ថយសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងការប្រើអំពើហិង្សា។ លោកបាននិយាយទៀតថា ឃាតកម្មលើបណ្ឌិត លោក កែម ឡី អ្នកវិភាគនយោបាយ មានសញ្ញាសម្គាល់ជាឃាតកម្មនយោបាយ។ លោក អេវ៉ាន បានអំពាវនាវឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិដាក់សម្ពាធអតិបរមាទៅលើរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីធានាថា ការបោះឆ្នោតជាតិនាឆ្នាំ២០១៨ នឹងប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី និងយុត្តិធម៌។
ពលរដ្ឋខ្មែរនៅទូទាំងពិភពលោកមានដូចជា ពលរដ្ឋខ្មែរនៅប្រទេសជប៉ុន សហរដ្ឋអាមេរិក អាឡឺម៉ង់ កូរ៉េ អូស្ត្រាលី បារាំងជាដើម គ្រោងធ្វើបាតុកម្មទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ដែលសហគមន៍អន្តរជាតិចាត់ទុកថា កំពុងដឹកនាំប្រទេសបែបផ្ដាច់ការនោះ ឲ្យងាកមកគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសវិញ។
មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកន្លងមក និងអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា តែងតែអះអាងកន្លងមកថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីសលែងមានប្រសិទ្ធភាពទៀតហើយ ព្រោះថាខ្លឹមសារនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ននេះអស់ហើយ។ លោក សុខ ឥសាន ពន្យល់ថា ចំពោះចំណាត់ការរដ្ឋាភិបាលចំពោះចាប់ខ្លួន មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា នោះថា ជាការអនុវត្តច្បាប់។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី លោក ជា យូហ៊ត ថា គណបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន ជាជនផ្ដាច់ការ ដែលធ្វើច្បាប់ដើម្បីរំលាយគណបក្សប្រឆាំង ដែលក្បត់ឆន្ទៈពលរដ្ឋប្រមាណ៣លាននាក់។ លោក បញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋអូស្ត្រាលីធ្វើបាតុកម្ម នឹងទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី បង្កកលុយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ដែលកំពុងចរាចរនៅក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលីនេះ។
លោក ហ្គារ៉េត អេវ៉ាន ធ្លាប់ដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងដំណើរបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលកម្ពុជា។ លោកធ្លាប់ត្រូវមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចាត់ទុកថា ជាបិតាកម្ពុជា ដោយលោកធ្លាប់ការពាររដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន នៅលើឆាកអន្តរជាតិអស់ជាច្រើនឆ្នាំ។
ថ្ងៃទី២៣ តុលា ឆ្នាំ២០១៦នេះ ជាខួបលើកទី ២៦ឆ្នាំហើយ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ឆ្នាំ១៩៩១។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ មាន៥ចំណុចសំខាន់ ក៏ប៉ុន្តែ ទីប្រឹក្សាការទូតរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិបារាំង លោក រ៉ាអ៊ូល ម៉ាក់ហ្សេនណា (Raoul-Marc Jennar) ធ្លាប់លើកឡើងថា ខ្លឹមសារនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសក្នុងចំណោម ៥ចំណុចនេះ គឺរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបរាជ័យ ៣ចំណុច គឺទី១ ដំណើរការសន្តិភាព។ ទី២ គឺការស្ដារ និងកសាងកម្ពុជាឡើងវិញ ដែលបានត្រឹមតែប្រមាណ ១០ភាគរយទេ នៅពេលដែលអាជ្ញាធរអ៊ុនតាក់ (UNTAC) ដកចេញពីកម្ពុជា និងទី៣ គឺការការពារបូរណភាពទឹកដី។
ដំណោះស្រាយនយោបាយរួមនៃជម្លោះកម្ពុជា ឬហៅថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស ធានាអំពី “អធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យភាព បូរណភាព និងភាពមិនអាចរំលោភបាននៃដែនដី អព្យាក្រឹតភាព ឯកភាពជាតិកម្ពុជា” និង “ការធានា ការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌"។ ក៏ប៉ុន្តែសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន ត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិថ្កោលទោសជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងនោះក៏មាន ប្រទេសផ្ដល់ជំនួយផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សដ៏ធំមួយរបស់កម្ពុជា គឺប្រទេសស៊ុយអ៊ែត (Sweden) បានព្រមានថា នឹងពិចារណាឡើងវិញ អំពីទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រសិនណាបើ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានរំលាយមែននោះ៕