Clik here to view.
ស្ថាប័នព័ត៌មានឯករាជ្យនៅកម្ពុជា ត្រូវបានគេរកឃើញថា កំពុងប្រឈម នឹងការគំរាមកំហែង និង ការបំភិតបំភ័យ ដោយសារតែការបំពេញវិជ្ជាជីវៈឯករាជ្យរបស់ខ្លួន។ ចំពោះស្ថាប័នព័ត៌មានដទៃទៀតដែលមិនឯករាជ្យនោះ គឺមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកនយោបាយមកពីគណបក្សកាន់អំណាច ឬជាមួយម្ចាស់ស្ថានីយទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុ ទាំងនោះ។
មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ហៅថា CCIM បានចេញរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួន ដែលរកឃើញថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនៅកម្ពុជាប្រឈម ការគំរាមកំហែង និងការបំភិតបំភ័យកាន់តែខ្លាំងឡើង ចំពោះស្ថាប័នព័ត៌មានដែលហ៊ានរិះគន់រដ្ឋាភិបាល និងអ្នកមានអំណាច។
របាយការណ៍ចេញនៅថ្ងៃទី៣ តុលា មានចំណងជើងថា “ បញ្ហាប្រឈមរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យឆ្នាំ២០១៦” វាយតំលៃថា កម្ពុជា នៅតែបន្តមានពិន្ទុទាបនៅឡើយ លើចំណាត់ថ្នាក់អន្តរជាតិស្ដីពីសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
នាយកផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) លោក ណុប វី មានប្រសាសន៍ថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦កន្លងទៅ អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ប្រឈមកាន់តែខ្លាំងនិងបារម្ភពីសុវត្ថិភាព ពិសេសពួកគេបានរាយការណ៍ពីបញ្ហាព្រំដែនវៀតណាម ការរាយការណ៍អំពីការប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងការរាយការណ៍ព័ត៌មានក្នុង អំឡុងពេលបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧។ លោកបន្ថែមថា ស្ថានភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ និងកាន់តែប្រឈមសម្រាប់អ្នកព័ត៌មានទៀតនោះ គឺនៅក្រោយពេលមានឃាតកម្មលើបណ្ឌិត កែម ឡី ដែលជាអ្នកវិភាគនយោបាយឥតសំចៃមាត់។លោកបញ្ជាក់ថា ការស្លាប់របស់លោកកែម ឡី ក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្ដល់ព័ត៌មាននេះដែរ ព្រោះថា លោក បណ្ឌិត កែម ឡី ជាប្រភពព័ត៌មានចម្រុះឥតរីងស្ងួត ដូច្នេះហើយ ទើបមានការបាញ់សម្លាប់លោក ដើម្បីបំបិទមាត់៖ «ម្យ៉ាងវិញទៀត ការផ្ដន្ទាទោស និងការគំរាមប្រើផ្លូវច្បាប់វិញ មានចំណាត់ថ្នាក់ទី៤ក្នុងការប្រឈម ទាំងឡាយរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ។ ការគំរាមប្រើវិធានការផ្លូវច្បាប់ គឺជាមធ្យោបាយទី១ ដែលប្រភពទាំងឡាយបានប៉ុនប៉ុងជ្រៀតជ្រែក ក្នុងការងាររបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ទោះបីជា មិនមានករណីអ្នកសារព័ត៌មាន មានវិជ្ជាជីវៈ ត្រូវគេផ្ដន្ទាទោសក្នុងឆ្នាំ២០១៦ក្ដី»។
ក៏ប៉ុន្តែ ការចាប់សកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលដាក់ពន្ធនាគារ ដែលតែងតែ មានទំនាក់ទំនងជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បានបង្កើតឲ្យមានភាពជ្រួលច្របល់ ក្នុងចំណោមអ្នកសារព័ត៌មានទាំងឡាយ។
ប្រធានវេទិកាអនាគត លោក អ៊ួ វីរៈ ត្រូវបានគណបក្សកាន់អំណាចប្ដឹងកាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦ ដោយសារតែការផ្ដល់សម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរី រិះគន់រដ្ឋាភិបាល។ ទន្ទឹមនឹងនេះក៏មានសាលក្រមជាច្រើនផ្ដន្ទាទោសមនុស្សជាច្រើន ដែលធ្វើឡើងដោយតុលាការប្រឆាំង និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលដែរ ដោយសារតែការនិយាយជាសាធារណៈ ឬការបង្ហោះសារតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) ជាដើម។
អាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មានបានទេ កាលពីថ្ងៃទី៣ តុលា។
ចំពោះអង្គការលីកាដូ (Licadho) វិញ បានចេញរបាយការណ៍សង្ខេបរបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែកញ្ញា ២០១៧ ថា ការអនុវត្តច្បាប់បិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ទៅលើស្ថានីយវិទ្យុដែលផ្សាយបន្តនូវព័ត៌មានឯករាជ្យពីវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD) វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (VOA) និងវិទ្យុអាស៊ីសេរី ដែលជាសារព័ត៌មានមិនរកប្រាក់ចំណេញ ហើយការបិទក្រោមហេតុផលអនុវត្តច្បាប់នេះ គឺជាមធ្យោបាយបិទទាំងស្រុងនៅលើរលកធាតុអាកាសផ្សេងទៀត។ អង្គការលីកាដូ យល់ឃើញថា វិទ្យុគឺប្រភពព័ត៌មានដ៏សំខាន់សម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលរស់នៅតាមជនបទ ដោយសារសេវាអ៊ីនធឺណិតនៅទីនោះមិនអំណោយផល។
អង្គការលីកាដូ (LICADHO) យល់ឃើញថា វិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបិទសំឡេងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យមួយចំនួន ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងទៅដល់សិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាន។ អង្គការនេះរកឃើញថា មានវិទ្យុក្នុងស្រុកចំនួន ៣២ ស្ថានីយទូទាំងប្រទេស ត្រូវបង្ខំអោយបិទការផ្សាយដែលស្ថានីយទាំងនោះបានផ្សាយបន្តកម្មវិធីព័ត៌មានរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី (RFA) វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (VOA) និងវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD)។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានធ្លាប់ថ្លែងការពារអំពីជំហររបស់ខ្លួនថា នេះគឺជាការពង្រឹងច្បាប់ ហើយការបិទវិទ្យុមួយចំនួនដោយសារប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងនោះ រំលោភលើការផ្សាយរបស់ខ្លួន។
អ្នកជំនាញផ្នែកសារព័ត៌មានយល់ឃើញថា សារព័ត៌មានឯករាជ្យដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្រៅពីផ្ដល់ព័ត៌មានដែលអាចជឿទុកចិត្តបានហើយ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនេះក៏រួមចំណែកជំរុញឲ្យអង្គភាពរបស់រដ្ឋអនុវត្តច្បាប់ដោយដោយតម្លាភាព និងមានយុត្តិធម៌សង្គមថែមទៀតផង។
នាយកវិទ្យាស្ថានកម្ពុជា សម្រាប់ការសិក្សាសារព័ត៌មាន លោក មឿន ឈានរិទ្ធិ ធ្លាប់បញ្ជាក់ថា ការបិទការិយាល័យរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនេះ មិនមែនតែពលរដ្ឋទេដែលត្រូវខាតប្រយោជន៍នោះ សូម្បីរដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវបាត់បង់ការគាំទ្រក៏មិនស្ទើរដែរទេ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ CCIM ដដែល ក៏បានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងស្ថាប័នប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយភាគច្រើនដែរ។ អ្នកសារព័ត៌មានដែលស្ទង់មតិដោយផ្ដល់ពិន្ទុមធ្យម៣,៦ លើ៥ពិន្ទុឲ្យដឹងថា វិសាលភាពនៃគ្រប់គ្រងនិងឥទ្ធិពលលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ គឺជាការប្រឈមធំទី២ របស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វ ផ្សាយឯករាជ្យដែលនៅបន្ទាប់ពីប្រាក់ខែទាប។ លើសពីនេះទៀត អាជ្ញាធរក៏មានឥទ្ធិពលលើចាង ហ្វាង និងម្ចាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលជាប្រភពទី១ នៃការជ្រៀតជ្រែក និងឥទ្ធិពលដែរ។
ទាក់ទងនិងបញ្ហានេះ លោក ណុប វី មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាមិនទាន់មានច្បាប់ស្ដីពីសេរីភាពសារព័ត៌មាននេះ គឺជាឧបសគ្គរបស់អ្នកសារព័ត៌មានក្នុងការរាយការណ៍ និងទទួលព័ត៌មានពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ឬក្រុមគ្រួសារមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយតាមរូបភាពផ្សេងៗ។ ព្រោះថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសេរីភាពសារព័ត៌មានស្ថិតនៅក្នុងការជជែកពិភាក្សាគ្នានៅក្រសួងព័ត៌មាន ដ៏ចម្រូងច្រាស់នៅឡើយ។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ មានប្រសាសន៍ថា ទោះបីជាកម្ពុជាមិនទាន់មានច្បាប់ ស្ដីពីសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានក្ដី ប៉ុន្តែរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានធានាសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងសិទ្ធិ ទទួលបានព័ត៌មាន។
មាត្រា៤១នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសិទ្ធិសេរីភាពខាងបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន សេរីភាពខាងសារព័ត៌មាន សេរីភាពខាងបោះពុម្ពផ្សាយ និងសេរីភាពខាងការប្រជុំជាដើម។
អង្គការហ្វ្រីឌឹម ហៅស៍ (Freedom House) ចាត់ទុកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាថា មិនសេរី។ ចំណែកអង្គការអ្នកយកព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន (Reporters without borders) ចាត់ចំណាក់ថ្នាក់កម្ពុជាក្នុងលេខរៀង១៣២ ក្នុងចំណោមបណ្ដាប្រទេស១៨០។ អង្កការនេះរកឃើញថា ការរករឿងរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យកើនឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦។
ប្រទេសកម្ពុជាមានស្ថានីយវិទ្យុចំនួន១៧៥ ទូរទស្សន៍១៨ កាសែត និងទស្សនាវដ្ដីមាន៤៦០។ នៅ ក្នុង របាយការណ៍របស់CCIM លើកឡើងថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលឯករាជ្យគឺវិទ្យុ ហើយវិទ្យុទាំងននោះ មានវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ វិទ្យុអាស៊ីសេរី និងវិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមានអ្នកស្ដាប់រាប់លាននាក់។
នៅក្នុងរបាយការណ៍នេះ បញ្ជាក់ថា ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ទោះបីជាមិនមានអ្នកសារព័ត៌មានត្រូវការវាយដំ ក្ដី ប៉ុន្តែអ្នកសារព័ត៌មានស្ទើរតែទាងអស់ដែលបានសម្ភាសន៍ក្នុងសម្រាប់របាយការណ៍នេះ និយាយ ថា ការគំរាមកំហែងដោយប្រើអំពើហិង្សា ឬការបៀតបៀនរាងកាយ នៅតែជាបញ្ហានៅឡើយ។ ចំណែកឯ ចំណាត់ថ្នាក់វិញ ស្ថិតនៅក្រោមគេលំដាប់ទី២ នៃបញ្ជីប្រឈមរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ឯករាជ្យ ដែលទទួលបានពិន្ទុ២,៨ ក្នុង៥ពិន្ទុ។
ការវាយដ៏ឃោរឃៅទៅលើអ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងពេលមានការតវ៉ា កាលពីឆ្នាំ២០១៤ នៅតែធ្វើឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានព្រួយបារម្ភដដែល។ ឃាតកម្មទៅលើអ្នកវិភាគនយោបាយ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ និងការវាយដំអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សពីររូប នៅឯការតវ៉ាដោយសន្តិវិធីមួយក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦ បានបង្កឲ្យមានភាពអសន្តិសុខសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានទូទៅ។ គិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣មក អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវគេសម្លាប់មានជាង១០នាក់ មកទល់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់ចាប់បានឃាតកយកមកផ្ដន្ទាទោសនៅឡើយ៕