អតីតអនុប្រធានទី១នៃរដ្ឋសភា លោក កឹម សុខា និងជាតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលកំពង់ចាម បានសរសេរលិខិតជាលើកដំបូងរបស់ខ្លួន ចេញពីពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង កាលពីថ្ងៃទី២ តុលា ផ្ញើជូនជនរួមជាតិ ដោយអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋទាំងអស់កុំតក់ស្លុត និង រួបរួមគ្នាការពារយុត្តិធម៌។
លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុងក្នុងខែត្រត្បូងឃ្មុំ បានសរសេរសាលិខិតជាលើកដំបូងរបស់ខ្លួនពីពន្ធនាគារ ផ្ញើជូនពលរដ្ឋខ្មែរសមត្ថកិច្ច ស្ថាប័នជាតិ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ ដោយអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរជាម្ចាស់អំណាច ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មិនត្រូវតក់ស្លុត គឺត្រូវរួមគ្នាការពារយុត្តិធម៌។
សាលាខិតរបស់លោក កឹម សុខា ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២ តុលា បានរៀបរាប់ថា សមត្ថកិច្ចចាប់រូបខ្លួនលោក យកទៅឃុំឃាំងរយៈពេល១ខែហើយ គិតដល់ថ្ងៃទី៣ តុលា នេះ។ លោកបញ្ជាក់ថា សមត្ថកិច្ចសម្រុកចូលក្នុងគេហដ្ឋានរបស់លោក ដោយរំលោភលើសិទ្ធិលំនៅឋានឯកជន និងបានចាប់ខ្លួនលោកទាំងពាក់កណ្ដាលអធ្រាត្រ ខណៈកំពុងសម្រាកលង់លក់ ដែលមិនមានសកម្មភាពអ្វីសោះ ដោយយកលេសថា ជាបទល្មើសជាក់ស្ដែង គឺជាការរំលោភច្បាប់ និងអភ័យឯកសិទ្ធិសភា ជាពិសេសរំលោភលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរជាទីបំផុត។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី លោក កឹម សុខា បានអំពាវនាវ ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគឺជាម្ចាស់អំណាចស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា៥១ថ្មី មិនត្រូវតក់ស្លុតនោះទេ ត្រូវរួមគ្នាការពារយុត្តិធម៌។ លោកទទូចនៅក្នុងលិខិតនេះថា សូមឲ្យស្មារតីស្នេហាជាតិ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ស្ថិតនៅរស់រវើកក្នុងឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ លោកជឿជាក់ថា ការផ្លាស់ប្ដូរមួយដែលខ្មែរចង់បាន គឺបានសម្រេចពាក់កណ្ដាលហើយនោះគឺ ការផ្លាស់ប្ដូរនូវរបត់គំនិត និងការចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងឆាកនយោបាយរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ ហើយបានរីកសាយទូទាំងប្រទេសហើយ។ លោកបន្ថែមថា គ្មានអំណាចណា អាចយកឈ្នះលើអំណាចឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋឡើយ សូមជនរួមជាតិរួបរួមគ្នា និងទាមទារឲ្យបាននូវយុត្តិធម៌សម្រាប់ខ្មែរទាំងអស់គ្នា។
ចំពោះការចោទប្រកាន់រូបលោកវិញ។ លោក កឹម សុខា អះអាងថា សមត្ថកិច្ចចោទប្រកាន់រូបលោក ថាបានឃុបឃិត ឬត្រូវរ៉ូវជាមួយបរទេស ដើម្បីផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនោះ គឺជាការមួលបង្កាច់ទាំងស្រុង។ ក្នុងនាមលោកជាប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលតំណាងឲ្យពលរដ្ឋពាក់កណ្ដាលប្រទេស តែងតែជ្រើសរើស យកការផ្លាស់ប្ដូរតាមរយៈការបោះឆ្នោតដោយអហិង្សា។ គណបក្សប្រឆាំងដែលមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យមានតួនាទីប្រកួតប្រជែងយកការ គាំទ្ររបស់ពលរដ្ឋ ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរគណបក្សកាន់អំណាច និងឈានទៅរកការដឹកនាំប្រទេស។
លោក កឹម សុខា បញ្ជាក់ជំហរថា បើសិនជាគណបក្សប្រឆាំងមិនមានបំណងចង់ផ្លាស់ប្ដូរគណបក្សកាន់អំណាចទេ គេមិនហៅគណបក្សនោះថា គណបក្សប្រឆាំងឡើយ។ ការចូលរួមប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយរបស់លោក ក៏ដូចជាការបង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺធ្វើដើម្បីការផ្លាស់ប្ដូរដោយអហិង្សា និងជាវិជ្ជមាន មិនមែនសម្រាប់លំអលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្លែងក្លាយឡើយ។ ដូច្នេះរាល់ទង្វើរបស់លោកមិនមែនជារឿងខុសច្បាប់ ហើយផ្ទុយទៅវិញគឺជាសិទ្ធិ និង តួនាទីដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលតម្រូវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គោរពលទ្ធិលប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស មិនមែនឯកបក្ស ដែលលំអដោយគណបក្សមិនហ៊ានប្រឆាំងគណបក្សកាន់អំណាចនោះទេ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ លោក កឹម សុខា ស្នើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ ចាត់វិធានការសកម្មភាពជាក់ស្ដែង ដើម្បីសង្គ្រោះកម្ពុជាឲ្យទាន់ពេលវេលា ព្រោះថាកាលពីពេលថ្មីៗនេះ សហគមន៍អន្តរជាតិតែងតែនិយាយថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា កំពុងធ្វើដំណើរទៅរកគ្រោះថ្នាក់ ហើយកំពុងធ្លាក់នៅដង្ហើមចុងក្រោយហើយ។ បើមិនដូច្នោះទេ ការជួយរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិចាប់តាំងពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសស្ដីពីកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩១ ជាពិសេសការបោះឆ្នោតខាងមុខ ជាការឥតប្រយោជន៍ និងមិនអាចទទួលយកបាន។
លោក កឹម សុខា ស្នើឲ្យសមត្ថកិច្ចរដ្ឋាភិបាល និងតុលាការ សូមពិចារណាឡើងវិញ នូវការចោទប្រកាន់លើរូបលោក ដែលនេះមិនមែនជាយុទ្ធសាស្ត្រ ធ្វើឲ្យខ្មែរណាម្នាក់ទទួលបានផលប្រយោជន៍យូរអង្វែងឡើយ ដោយលោក កឹម សុខា អះអាងថា «ខ្ញុំមិនមែនជាសត្រូវរបស់លោកអ្នក ខ្ញុំជាគូរប្រជែងដែលមានតួនាទីរួមចំណែកកែលំអជាតិយើង ដោយការរិះគន់ និងប្រជែងយកការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋ»។
កម្ពុជាមានថ្ងៃនេះ ដោយសារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ អ្នកវិនិយោគចូលមកកម្ពុជាចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៣មក ខណៈកម្ពុជាចាប់យករបបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស គេមិនបានចូលរួមមកកម្ពុជាក្នុងរបបឯកបក្សឡើយ។
លោក កឹម សុខា អំពាវនាវជាថ្មីទៀតថា សូមកុំសម្លាប់សេដ្ឋកិច្ចខ្មែរ ដោយការសម្លាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ បើជាតិយើងរស់ កូនចៅយើងមិនថាបក្សណាទេ នឹងរស់ទាំងអស់គ្នា។ បើជាតិយើងស្លាប់ មិនថាអ្នកមានលុយ ឬអំណាចយ៉ាងណាឡើយ គឺនឹងអស់អ្វីៗគ្រប់បែបយ៉ាងទាំងអស់។
នៅចុងបញ្ចប់ លោក កឹម សុខា បានផ្ដាំថា ដោយស្មារតីយុត្តិធម៌ ប្រជាធិបតេយ្យ និងការបង្រួបបង្រួមជាតិ សូមឲ្យគ្រប់ភាគីទាំងអស់តម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋជាធំ។ ហើយសូមប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរចងចាំថា លោកនៅជាមួយបងប្អូនទាំងអស់ ទោះរូបកាយលោកត្រូវជាប់ឃុំ តែគ្មាននរណាម្នាក់អាចឃុំឧត្ដមគតិលោកបានឡើយ។ ឆន្ទៈលោកតែងតែនៅជាប់នឹងជនរួមជាតិជានិច្ច សូមកុំតក់ស្លុត៕