Clik here to view.
រដ្ឋសភានៅមិនទាន់មានចំណាត់ការបែបណានោះទេចំពោះករណីការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ដោយគ្មានការដកអភ័យឯកសិទ្ធិតំណាងរាស្ត្ររដ្ឋសភាជាមុន។ អ្នកវិភាគដាក់ការសង្ស័យថា មុនការចាប់លោក កឹម សុខា រដ្ឋាភិបាលបានបិទវិទ្យុផ្សាយបន្តរបស់សារព័ត៌មានឯករាជ្យមួយចំនួន ដែលនេះប្រហែលជាយុទ្ធសាស្ត្ររដ្ឋាភិបាលរៀបចំទុកជាមុន ដើម្បីបំបិទសំឡេងកុំឲ្យពលរដ្ឋបានដឹង។
ទោះជាគ្មានដីកា ក៏លោក កឹម សុខា ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់វាយខ្នោះដែរ។ អគ្គលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង ឲ្យដឹងថា រដ្ឋសភាកំពុងរង់ចាំដីកាពីតុលាការមុននឹងមានចំណាត់ការបែបណាលើការចាប់ខ្លួនសមាជិករបស់រដ្ឋសភា គឺលោក កឹម សុខា។ លោក ឡេង ប៉េងឡុង បន្តថា រដ្ឋសភាទើបតែទទួលបានរបាយការណ៍ពីប៉ូលិស ប៉ុន្តែមិនទាន់បានឃើញការចោទប្រកាន់ពីតំណាងអយ្យការនៅឡើយទេ៖ «អ្វីដែលយើងចាត់ចែងបាន លុះត្រាតែមានការចោទប្រកាន់ពីអយ្យការ។ ឥឡូវយើងមិនទាន់ទទួលបានរបាយការណ៍ពីអយ្យការ លើកលែងការចោទប្រកាន់អីនៅឡើយទេ ដូច្នេះយើងមិនទាន់ធ្វើអីទេ ... ចាត់វិធានការទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ទៅតាមច្បាប់»។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលចាប់ខ្លួននៅក្នុងគេហដ្ឋានរបស់លោកកាលពីម៉ោង ១២កន្លះរំលងអធ្រាត្រចូលថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ហើយត្រូវបានបញ្ជូនទៅមន្ទីរអប់រំកែប្រែត្រពាំងផ្លុង ហៅកាត់ថា ម-៣ នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ មូលហេតុនៃការចាប់ខ្លួនមេបក្សប្រឆាំងនេះ រដ្ឋាភិបាលបានចោទលោក កឹម សុខា ថាក្បត់ជាតិ និងត្រូវរ៉ូវជាមួយបរទេស ដើម្បីផ្ដួលរលំរដ្ឋាភិបាល។
ស្របពេលនៃការចាប់ខ្លួនមេបក្សប្រឆាំងទាំងកណ្ដាលយប់ រដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាឲ្យបិទកាសែត និងស្ថានីយវិទ្យុដែលផ្សាយបន្តពីវិទ្យុអាស៊ីសេរី (RFA) វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក វីអូអេ (VOA) និងវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ វីអូឌី (VOD)។
អ្នកវិភាគសង្ស័យថា នេះគឺជាផែនការរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីបំបិទព័ត៌មានកុំឲ្យពលរដ្ឋមានការភ្ញាក់ផ្អើលចំពោះការចាប់លោក កឹម សុខា ខណៈដែលសមត្ថកិច្ចបានចាប់បញ្ជូនលោក កឹម សុខា ពីលំនៅឋាននៅភ្នំពេញ ទៅឃុំនៅមន្ទីរអប់រំកែប្រែត្រពាំងផ្លុង ក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ជិតព្រំដែនប្រទេសវៀតណាម។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ថ្លែងនៅក្នុងវេទិកាអ្នកស្ដាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅយប់ថ្ងៃទី៣ កញ្ញា ថា ការបិទមិនឲ្យមានការផ្សាយបន្តនៃវិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (VOA) និងវិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅតាមវិទ្យុឯកជនដែលផ្សាយបន្ត និងការចាប់លោក កឹម សុខា អាចជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាល។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា ការបិទសំឡេងរបស់សារព័ត៌មានទាំងនេះ គោលបំណងអាចជាការកុំឲ្យពលរដ្ឋបានដឹងឮពីការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា៖ «រៀបចំកុំឲ្យមានការផ្សព្វផ្សាយច្រើនពេក ដើម្បីកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដឹងឮច្រើនពេក ហើយមានប្រតិកម្មអាក្រក់ចឹងមក ប្រឆាំងទៅវិញ។ ម្ល៉ោះហើយ គឺចឹងទៅ បិទ បិទ បិទ បិទ អស់ហើយ ទៅបានចាត់វិធានការ គឺចាប់លោក កឹម សុខា»។
នៅក្រោយការចាប់លោក កឹម សុខា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចេញមុខព្រមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កុំឲ្យការពារលោក កឹម សុខា ឲ្យសោះ បើមិនចង់ឲ្យបក្សប្រឆាំងត្រូវរំលាយចោល។ ទោះបែបនេះក្ដី សហគមន៍អន្តរជាតិបានចេញមុខថ្កោលទោសធ្ងន់ៗលើរដ្ឋាភិបាលជាបន្តបន្ទាប់ ចំពោះការចាប់ខ្លួនមេបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា យ៉ាងតក់ក្រហល់ដោយចោទពីបទក្បត់ជាតិ។
អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលគ្មានគម្រោង ឬយុទ្ធសាស្ត្រអ្វីនោះទេ។ អ្វីៗទាំងអស់ ទាំងការបិទ និងហាមការផ្សាយបន្តពីវិទ្យុអាស៊ីសេរី និង វីអូអេ រួមទាំងការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា គឺធ្វើឡើងតាមច្បាប់ទាំងអស់។ ចំពោះការព្រមានដាក់គំនាប ឬសម្ពាធពីបរទេស លោក ផៃ ស៊ីផាន បញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលមិនដែលព្រួយ ឬរណបបរទេសណាមួយនោះទេ។ លោកព្រមានបរទេសវិញថា បើហ៊ានលូកដៃ បរទេសនោះគឺជាខ្មាំងរបស់កម្ពុជា៖ «ការចាប់ខ្លួន កឹម សុខា គឺន័យក្បត់ជាតិ កញ្ជះនៃបរទេសបន្ទុកបណ្ដាក់ និងផ្ចុងផ្ដើមដោយបរទេស។ ការបិទវិទ្យុដែលមិនឲ្យបន្តផ្សាយបន្តពីវិទ្យុអាស៊ីសេរី ឬក៏សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក ហ្នឹង គឺវិទ្យុទាំងអស់នោះគេអត់គោរពនូវអ្វីទៅគោលការណ៍នៃច្បាប់របស់ក្រសួងព័ត៌មាន អាហ្នឹងគេនិយាយច្បាស់លាស់ណាស់ មិនមែនជាទិសដៅនយោបាយ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចោទសហរដ្ឋអាមេរិក ថាជាក្រុមបាតដៃទីបីនៅពីក្រោយផែនការក្បត់ជាតិរបស់លោក កឹម សុខា។ អ្នកច្បាប់ហៅការចាប់ខ្លួនមេបក្សប្រឆាំងទាំងមានអភ័យឯកសិទ្ធិ គឺជាការរំលោភច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឯអ្នកវិភាគមើលឃើញថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្នត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលយកធ្វើជាលេសនៅក្នុងកាលៈទេសៈមួយ ដែលតុលាការនៅកម្ពុជា គ្មានភាពយុត្តិធម៌។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រង់មាត្រា៨០ បានចែងការពារតំណាងរាស្ត្រពីបទចោទប្រកាន់ ចាប់ខ្លួន ឃាត់ខ្លួន ឬឃុំខ្លួន ដែលកើតពីការសម្ដែងយោបល់ ឬបញ្ចេញមតិក្នុងការបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែអភ័យឯកសិទ្ធិនេះមិនបានការពារតំណាងរាស្ត្រក្នុងករណីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌជាក់ស្ដែងនោះទេ ខណៈដែលវីដេអូដែលរដ្ឋាភិបាលចោទលោក កឹម សុខា គឺលោកបានថ្លែងកាលពីកំឡុង ៣ឆ្នាំមុន។ ច្បាប់កំពូលដដែលចែងថា ការដកអភ័យឯកសិទ្ធិអាចធ្វើទៅបាន លុះត្រាមានសំឡេងបោះឆ្នោត ២ ភាគ ៣ នៃសមាជិក ១២៣នាក់។
ប្រសិនបើមានការចោទប្រកាន់ពីតំណាងអយ្យការ លោក កឹម សុខា ប្រហែលមានវាសនាដូចលោក សម រង្ស៊ី និងលោក អ៊ុំ សំអាន ដែលមានទោសជាប់ខ្លួន ទាំងរដ្ឋសភាមិនបានដកអភ័យឯកសិទ្ធិ។ អ្នកវិភាគលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងចាប់ចងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងជាបន្តបន្ទាប់ ក្រោមរូបភាពអនុវត្តច្បាប់ ដែលបញ្ហានេះ អ្នកវិភាគលើកឡើងថាជាការអនុវត្តច្បាប់បែបផ្ដាច់ការ៕