
សង្គមស៊ីវិលឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត ដែលបានដាក់អនុសាសន៍ជូន គ.ជ.ប ដើម្បីកែសម្រួលបទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីបោះឆ្នោត និងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧ យល់ថា បទបញ្ជា និងនីតិវិធីថ្មីដែលទើបត្រូវសម្រេចដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ផ្លូវការមានភាពប្រសើរ លុះត្រាណាមានការអនុវត្តបានប្រសើរ។
មន្ត្រីអង្កេតនៃគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ខុមហ្វ្រែល (COMFREL) លោក កន សាវាង្ស ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២០ សីហា ថា គ.ជ.ប បានទទួលយកអនុសាសន៍មួយចំនួនដែលបានស្នើឡើង៖ «ចំណុចទាំង១១ ទាក់ទងនឹងនីតិវិធីការចុះឈ្មោះហ្នឹង យើងឃើញថាមាន ៦ចំណុចដែល គ.ជ.ប ទទួលយកចំណុច៣ ទៀតដែល គ.ជ.ប ទទួលយកខ្លះ ហើយ ២ចំណុចដែល គ.ជ.ប មិនទទួលយក»។
សង្គមស៊ីវិលធ្លាប់ស្នើ គ.ជ.ប ឲ្យសម្រួលដល់ពលករចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេសបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត និងបោះឆ្នោត ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតទៅដល់ទីតាំងភូមិ ឬទីវត្តអារាម ការជួយសម្រួលឲ្យជនពិការងាយស្រួលចុះឈ្មោះ ការកំណត់ភូមិដែលមានប្រជាពលរដ្ឋ ១០០នាក់ឡើងទៅ ដើម្បីបង្កើតការិយាល័យ ការទុកឲ្យសង្គមស៊ីវិលជាអ្នកកំណត់អ្នកសង្កេតការណ៍ចល័ត ការទុកឲ្យតុលាការជាអ្នកដកសិទ្ធិបោះឆ្នោត ការដោះស្រាយពាក្យបណ្ដឹង ការបង្កើតការិយាល័យបោះឆ្នោត និងការដាក់បង្ហាញទិន្នន័យចំនួនអ្នកចុះឈ្មោះ ដើម្បីអ្នកវិភាគយកទៅវិភាគបាន ហើយ គ.ជ.ប គួរពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់បុគ្គលិកខ្លួន ពិសេសពីកិច្ចការបញ្ជូនទិន្នន័យឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងកម្រិតការយកចិត្តទុកដាក់ធ្វើកិច្ចការងារឲ្យប្រសើរ។
បទបញ្ជា និងនីតិវិធីថ្មី ត្រូវបាន គ.ជ.ប សម្រេចឲ្យប្រើកាលពីថ្ងៃទី១៥ សីហា ដែលមាន ៧ជំពូក និង ៥៥ប្រការ និងឧបសម្ពន្ធចំនួន៥ ស្មើនឹង ២២១ទំព័រ។
ចំពោះការស្នើសុំបង្កើតការិយាល័យចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅក្រៅប្រទេស គ.ជ.ប សម្រេចរក្សាគោលការណ៍ចាស់ដដែល គឺមិនអាចរៀបចំឡើងបានទេ ដោយសារវាទាមទារឲ្យមានការកែប្រែច្បាប់បោះឆ្នោតដែល គ.ជ.ប ថាមិនមានសិទ្ធិធ្វើរឿងនេះ។
លោក កន សាវង្ស បញ្ជាក់ថា បទបញ្ជា និងនីតិវិធីដែលមាននេះ គឺគ្រប់គ្រាន់ល្អប្រសើរហើយ ហើយលោករំពឹងថា ការអនុវត្តបទបញ្ជា និងនីតិវិធីនេះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ នឹងនាំមកនូវលទ្ធផលការងារប្រសើរជាងមុន៖ «សំខាន់គឺការអនុវត្ត។ ការអនុវត្តដល់កម្រិតណា ពីព្រោះច្បាប់មួយដែលវាល្អប្រសើរហើយ ប៉ុន្តែការអនុវត្តមិនបានត្រឹមត្រូវនោះ វាមិនអាចធានាពីភាពត្រឹមត្រូវនៃដំណើរការចុះឈ្មោះបានដែរ។ ទាល់តែការអនុវត្តជាមួយនីតិវិធីហ្នឹងទៀត បានយើងអាចវាយតម្លៃថាវាល្អប្រសើរបែបណាបែបម៉េចបាន»។
ចំពោះបរិយាកាសមុនការបើកយុទ្ធនាការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីបោះឆ្នោត និងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧ លោក កន សាវាង្ស សង្កេតឃើញថា វាមានភាពស្ងប់ស្ងាត់។ តែលោកថាមានភាពមិនប្រក្រតីមួយ គឺអាជ្ញាធរបានដើរសាកសួរប្រជាពលរដ្ឋពីគណបក្សនយោបាយដែលពួកគេបានបោះឆ្នោតឲ្យ។
លោកកត់សម្គាល់ថា ការរៀបចំជ្រើសរើសមន្ត្រីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ក៏មានភាពប្រសើរអាចទុកចិត្តបាន។ ក្រុមចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតមានចំនួន ១.៦៤៦ក្រុម ឬស្មើនឹង ៣.៤៩២នាក់។
បើតាមប្រធាន គ.ជ.ប ប្រជាពលរដ្ឋចំនួនជាង ១លាន ៤សែននាក់ (១.៤១២.១៤៩នាក់) ដែលទើបគ្រប់អាយុ និងមិនទាន់បានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៦។
នៅសល់រយៈពេលមិនដល់ពីរសប្តាហ៍ទៀត ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនឹងត្រូវចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី១ កញ្ញា ដល់ថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា ដែលដំណើរការនេះនឹងមានរយៈពេល ៧០ថ្ងៃ។ ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីបោះឆ្នោតនេះ បម្រើការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៦ ដែលត្រូវធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨៕